Hơn 40 quốc gia hôm 22/6 đã lên tiếng thúc giục Trung Quốc cho phép người đứng đầu cơ quan về nhân quyền của Liên Hợp Quốc tiếp cận ngay vùng Tân Cương để điều tra các báo cáo về việc hơn một triệu người đã bị giam giữ bất hợp pháp ở đó, và một số bị tra tấn hoặc bị cưỡng bức lao động.
Thay mặt cho các nước gồm Úc, Anh, Pháp, Đức, Nhật Bản và Hoa Kỳ, Đại sứ Canada Leslie Norton đã đọc tuyên bố chung về Trung Quốc trước Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc.
Bắc Kinh phủ nhận mọi cáo buộc về việc xâm hại người Uyghur (Duy Ngô Nhĩ) và mô tả các trại giữ họ là những cơ sở dạy nghề nhằm ngăn chặn chủ nghĩa cực đoan tôn giáo.
"Các báo cáo đáng tin cậy chỉ ra rằng hơn một triệu người đã bị bắt giữ tùy tiện ở Tân Cương và có sự giám sát rộng rãi và vô lý nhắm vào người Uyghur và các sắc dân thiểu số khác, cũng như các hạn chế đối với các quyền tự do cơ bản và văn hóa của người Uyghur", tuyên bố chung nói.
"Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc cho phép các quan sát viên độc lập, trong đó có Cao ủy [nhân quyền LHQ Michelle Bachelet], tiếp cận Tân Cương ngay lập tức, một cách có ý nghĩa và không bị bó buộc", tuyên bố nói thêm.
Bà Bachelet nói với hội đồng hôm 21/6 rằng bà hy vọng sẽ đạt được sự đồng thuận về các điều khoản cho chuyến thăm tới Trung Quốc, bao gồm cả Tân Cương, trong năm nay để xem xét các báo cáo về những vi phạm nghiêm trọng đối với người Hồi giáo Uyghur.
Văn phòng của bà đã đàm phán về việc tiếp cận Tân Cương kể từ tháng 9 năm 2018.
Ông Liu Yuyin, phát ngôn viên phái bộ của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc ở Geneva, hôm 21/6 nói rằng chuyến thăm của bà Bachelet nên là một "chuyến thăm hữu nghị" nhằm thúc đẩy hợp tác "thay vì thực hiện cái gọi là 'cuộc điều tra' với giả định sẵn là có tội”.
Tuyên bố do Canada khởi xướng đã trích dẫn các báo cáo về việc chính quyền thực hiện các vụ tra tấn, bắt buộc triệt sản, bạo lực tình dục và buộc các trẻ em tách khỏi cha mẹ.
Tuyên bố cũng chỉ trích một đạo luật được áp đặt cách đây một năm ở Hong Kong nhằm ngăn chặn điều Trung Quốc cho là tình trạng đòi ly khai và khủng bố. Các phiên tòa đầu tiên xử những người bị bắt theo điều luật này sẽ bắt đầu trong tuần này.
