Tại Kampuchea, ngày 20 tháng 5 được xem như là Ngày Uất hận.
Đây là thời điểm để tưởng nhớ hàng triệu người thiệt mạng dưới chế độ Khmer Đỏ Pol Pot cai trị Kampuchea từ năm 1975 đến 1979.
Năm nay, hơn 1.000 người tụ tập tại khu vực kỷ niệm Chhoeung Ek bên ngoài Phnom Penh. Tại đây cũng có mặt hàng trăm nhà sư Phật Giáo, những thân hào nhân sỹ và những người lớn tuổi.
Phần chính của buổi lễ là một vở kịch rùng rợn do các sinh viên trình diễn. Khoảng hơn chục người đóng vai lính Khmer Đỏ mặc quần áo đen và hơn 30 người khác đóng vai các nạn nhân.
Những tiếng ra lệnh lớn, tiếng súng nổ, tiếng gào khóc và nước mắt, những người đóng vai Khmer Đỏ và những nạn nhân, diễn lại các vụ giết chóc chỉ cách những ngôi mộ tập thể vài chục mét. Đây là cách đồng chết nổi tiếng ghê rợn nơi hàng ngàn người đã thiệt mạng.
Ông Pa Socheatvong là phó Thị trưởng Phnom Penh. Ông cho biết ngày 20 tháng 5 được chọn vì đây là một ngày trong năm 1976, Khmer Đỏ ban hành chính sách giết người của họ. Ông Pa Socheatvong nói:
“Người dân Kampuchea tôn kính những người đã chết dưới chế độ Pol Pot. Pol Pot phản bội đất nước khi dùng máu của người dân làm vốn liếng cho họ, do đó người dân rất uất hận đối với chế độ Pol Pot.”
Sinh viên sắm vai trong vở kịch diễn xuất hết sức sống động, rùng rợn, và gây nhiều xúc động. Nhiều người trong đám đông lau nước mắt trong suốt 15 phút của vở kịch.
Vào cuối vở kịch, những người lính khác xông tới với những tiếng súng nổ và vẫy cờ Kampuchea đánh đuổi Khmer Đỏ.
Khoảng khắc này nói tới việc quân đội Việt Nam xâm chiếm Kampuchea vào cuối năm 1978, chấm dứt sự cai trị của Khmer Đỏ.
Nhân vật đã đưa nhiều người vào cõi chết tại cánh đồng Chhoeung Ek đã bị đưa ra xét xử vào năm ngoái vì những tội chống nhân loại và tội phạm chiến tranh. Tên của ông là Đồng chí Duch và ông thú nhận đã điều hành trung tâm tra tấn và giết người S-21 tại Phnom Penh. Có phần chắc bản án về vụ xử ông Duch sẽ được tuyên trong những tuần lễ sắp đến.
Nếu ông ta bị xét có tội và hầu như là chắc chắn như vậy thì ông sẽ là người đầu tiên trong số những cựu thủ lãnh Khmer Đỏ bị kết án về những tội mà họ đã làm trong thời gian đó. Đây là một vụ kiện đánh dấu một bước ngoặt quan trọng.
Không ai biết rõ có bao nhiêu người chết trong thời gian Khmer Đỏ cai trị Kampuchea. Tuy nhiên con số người thiệt mạng phỏng chừng từ 1,5 triệu đến 3 triệu.
Hàng năm, vào ngày 20 tháng 5, hàng trăm người Kampuchia đến khu vực cánh đồng chết Chhoeung Ek vùng ngoại ô Phnom Penh. Tại đây, một buổi lễ được tổ chức và một vở kịch được trình diễn để tưởng nhớ những nạn nhân của Khmer Đỏ.
