Việc trẻ em không có giấy tờ ồ ạt đến biên giới phía nam của Mỹ sẽ không chấm dứt một khi các nước Trung Mỹ vẫn còn là điểm nóng của bạo lực, nghèo đói và tuyệt vọng. Thông tín viên Michael Bowman của VOA cho biết đó là thông điệp các nhà lập pháp Mỹ nghe được từ một nhóm chuyên gia điều trần trước Ủy ban An ninh Nội địa Thượng viện.
Những cha mẹ người Trung Mỹ cho con cái thực hiện hành trình nguy hiểm có thể đã lầm tưởng rằng trẻ vị thành niên nghiễm nhiên có quyền ở lại Mỹ theo luật và chính sách hiện hành của chính quyền Obama. Nhưng lầm tưởng đó không phải là động lực chính thúc đẩy di cư hàng loạt, theo ông Eric Olson thuộc Chương trình Châu Mỹ Latin của Trung tâm Woodrow Wilson.
"Đối với nhiều người, họ thà tìm đường đến phương bắc dù nhiều trắc trở còn hơn là ở lại quê nhà không lối thoát."
Đó là bởi vì El Salvador, Honduras, và Guatemala là những nước có tỉ lệ giết người và nghèo túng vào loại cao nhất thế giới, theo ông Michael Schifter, giám đốc trung tâm nghiên cứu Đối thoại liên Mỹ, người cũng ra điều trần trước ủy ban Thượng viện.
"Ngày nay, nhiều người Salvador bị giết còn hơn trong những thời điểm tồi tệ nhất của cuộc nội chiến đẫm máu ở nước này những năm 1980. Thứ mà các nước Trung Mỹ này cùng có chung là một cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ những định chế và sự quản trị yếu kém. Năng lực của các chính phủ này trong việc bảo vệ người dân và cung cấp những dịch vụ cơ bản rất hạn chế. Tham nhũng thì tràn lan."
Ông Shifter nói thêm rằng bất kỳ chương trình nào của Mỹ mà không hướng tới vùng Trung Mỹ và cải thiện hoàn cảnh ở cấp cộng đồng sẽ không ngăn được cuộc khủng hoảng trẻ em di cư ở biên giới.
"Sự hỗ trợ của Mỹ nên ưu tiên cho những định chế trọng yếu, chẳng hạn như lực lượng cảnh sát và tòa án. Đây là cách tốt nhất để thăng tiến nền pháp trị. Không có giải pháp tức thời. Bất kỳ nỗ lực nghiêm túc nào sẽ phải mất một thời gian dài."
Ông Olson lưu ý rằng, ở nhiều nơi thuộc vùng Trung Mỹ, 50 hoặc hơn 50 phần trăm thanh thiếu niên không học hết bậc trung học. Sự thiếu thốn triển vọng kinh tế ở Trung Mỹ cũng phải được giải quyết, theo lời ông Eric Farnsworth thuộc Hội đồng châu Mỹ.
"Tôi cho là một phần quan trọng của giải pháp là tạo ra triển vọng thực tế cho tăng trưởng kinh tế ở những nước có người di cư. Nói cách khác, đó là những việc làm tốt, hợp pháp, và lâu dài mang lại triển vọng về đời sống tốt hơn và ổn định hơn ở cấp địa phương và cộng đồng."
Dù không bác bỏ hoàn cảnh tuyệt vọng ở nhiều nơi thuộc Trung Mỹ, nhưng nghị sĩ đảng Cộng hòa hàng đầu của ủy ban, Thượng nghị sĩ Tom Coburn, nói chính sách của Mỹ đã giúp thu hút trẻ em di cư đến biên giới.
"Khi hỏi những người đang đến đây, khi những người này bị lực lượng Kiểm soát Biên giới chặn bắt, 90 phần trăm nghĩ rằng họ có thể tự do nhập cảnh."
Nhưng chủ tịch ủy ban, thượng nghị sĩ Tom Carper của đảng Dân chủ, nói giải quyết cuộc khủng hoảng này chỉ bằng việc thực thi luật pháp không thôi sẽ thất bại.
"Có những vấn đề lớn và cố hữu ở Trung Mỹ đang khiến rất nhiều người mạo hiểm tìm đường lên bắc. Trừ phi chúng ta xem xét tường tận những vấn đề gốc rễ, không thì chúng ta sẽ cứ vung tiền chữa trị những triệu chứng đau lòng ở tại biên giới chúng ta."
Tổng thống Barack Obama đã yêu cầu cấp gần 4 tỉ USD quỹ khẩn cấp để cung cấp nơi ở và xử lý hàng chục ngàn trường hợp trẻ em di cư, và để tăng cường nguồn lực liên bang tại biên giới. Một số nhà lập pháp muốn sửa đổi một đạo luật năm 2008 đảm bảo có những phiên tòa xét xử về nhập cư đối với hầu hết những trường hợp không phải là người Mexico. Các nhà lập pháp của cả hai bên nói rằng cuộc khủng hoảng biên giới cần được giải quyết trước khi Quốc hội bãi họp nghỉ phép vào tháng Tám.
