Miến Điện đẩy mạnh tiệc tư hữu hóa các tài sản quốc gia

Miến Điện là một trong những quốc gia nghèo nhất châu Á, và chính phủ quân nhân chế ngự nền kinh tế.

Tuy nhiên hiện chính phủ đang xúc tiến các cải cách kinh tế, trong đó có việc bán đến 90% tài sản quốc gia .

Trong khi những chi tiết mới chỉ được phác họa, tin tức từ Rangoon nói rằng hơn 400 tài sản do nhà nước sở hữu, gồm có các phi cảng, cao ốc, cây xăng và đất đai gần những cảng lớn đã được bán đi.

Ông Douglas Clayton là giám đốc điều hành của quỹ đầu tư Leopard Capital có trụ sở tại Kampuchia. Ông nói tư hữu hóa là một bước tiến tới hiệu năng hơn.

Ông Clayton cho biết: “Đặt nền kinh tế vào những tài sản tư nhân có nhiều phần chắc sẽ dẫn đến một nền kinh tế được quản lý tốt hơn. Đó là một bước tiến tới hiện đại hóa Miến Điện và dù việc này được thực hiện như thế nào, kết quả sẽ không tệ hơn hiện nay và có thể là tốt đẹp hơn. Sẽ có nhiều người được hưởng lợi ích của một nền kinh tế được tự do hóa do dó sẽ có nhiều khuyến khích cho cải cách thêm lên.”

Nhưng một số chuyên gia về Miến Điện nói tư hữu hóa nằm trong khuôn khổ nỗ lực của quân đội nhằm nắm chắc quyền lực. Các chuyên gia này nói hầu hết những tài sản rơi vào tay các doanh gia có liên hệ với quân đội, trong một nỗ lực tạo sự ủng hộ trước cuộc bầu cử năm ngoái.

Những chính đảng thân với quân đội chiếm khoảng 80% ghế trong cuộc bầu cử lần đầu tiên trong vòng 20 năm vào tháng 11 vừa qua. Hiến pháp cũng dành thêm 25% ghế trong Quốc hội cho quân đội. Quốc hội sẽ khai mạc vào tuần tới.

Bà Alison Vicary là một kinh tế gia thuộc trường đại học Macquarie của Australia.

Bà Vicary nói: “Toàn bộ việc bán tài sản trước cuộc bầu cử nhằm quy tụ hậu thuẫn của một vài doanh nhân lớn. Chẳng hạn như phi cảng được trao cho những doanh nhân đã liên kết với chế độ trong nhiều năm qua. Do đó rõ ràng là chế độ có một vài ý niệm là những người này cần phải được kéo về phía mình. Còn việc xử lý vấn đề đó trong tương lai như thế nào lại là chuyện khác.”

Một số chuyên gia về Miến Điện ghi nhận là những người mua tài sản quốc gia gồm có những công ty do quân đội điều hành như là công ty Union of Myanmar Economic Holdings kiểm soát quỹ hưu bổng của quân đội, và Myanmar Economic Corporation, giám sát các quỹ tạo dựng được từ việc bán các xí nghiệp của nhà nước.

Bà Debbie Stothardt là nữ phát ngôn viên của tổ chức nhân quyền Alternative ASEAN Network.

Bà Stothardt nói: “Làn sóng tư hữu hóa được thi hành là một động thái để chuyển giao tài sản công cộng sang cho sở hữu cá nhân của chế độ quân nhân và những đồng minh của họ gồm các nhà lãnh đạo của đảng Đoàn kết và Phát triển là một đảng lớn nhất ủng hộ chế độ.”

Ông Bertil Lintner là một tác giả đồng thời là một bình luận gia về Miến Điện đồng ý là việc bán này vẫn còn đặt phần lớn nền kinh tế dưới sự kiểm soát của quân đội. Nhưng ông nói sự kiện này có thể mở đường cho đầu tư tư nhân.

Ông Lintner cho biết: “Nhiều người sẽ nói hãy nhìn xem những cơ hội mới này ở đây. Những công ty những tổ chức do tư nhân sở hữu - một kinh tế được tái cấu trúc …; nhưng đó cũng do nền kinh tế quá tồi tệ nên họ cần phải làm một điều gì đó.”

Ông Peter Gallo làm việc cho công ty tư vấn Pacific Risk tại Hong Kong chuyên về chống rửa tiền. Oâng cảnh báo là những nhà đầu tư nước ngoài cần phải tiến hành một cách thận trọng tại Miến Điện dù có việc tư nhân hóa. Hoa Kỳ, Liên hiệp châu Âu và những chính phủ khác đã áp đặt những chế tài kinh tế đối với chính phủ Miến Điện để thúc đẩy cải tổ chính trị.

Ông Gallo nói: “Các vấn đề thực tiễn lớn là pháp trị và tình hình nhân quyền. Bạn có bất cứ loại chính phủ nào bạn thích, bất kể được cho là bầu lên một cách dân chủ hay không, song nếu có tình trạng vi phạm nhân quyền một cách trắng trợn trong nước và ai cũng biết, thì sự lên án của quốc tế vẫn tiếp tục.”

Nhiều công ty lớn của Miến Điện như Union of Economic Holdings đang ở trong danh sách đen bị chế tài của Hoa Kỳ.

Bà Debbie Stothardt, một nhà hoạt động cho nhân quyền nói những cải tổ không giúp ích bao nhiêu trong việc cải thiện cuộc sống của hầu hết người dân Miến Điện.

Bà Stothardt nói tiếp: “Hầu hết người dân tại Miến Điện thiếu nước sạch, thiếu điện, thiếu y tế và giáo dục căn bản. Do đó toàn thể việc tư hữu hóa những tài sản của quốc gia chủ yếu là chuyển những tài sản công cộng sang thành tài sản tư của các nhà lãnh đạo quân đội và những thân hữu và vẫn sẽ không tăng tiến tình trạng của người dân bình thường Miến Điện.”

Các giới chức Miến Điện và một số các nhà phân tích chính trị trong vùng nói những chế tài của phương Tây đã gây ra tình trạng nghèo khó của nước này. Tổ chức ASEAN mà Miến Điện là một thành viên muốn những chế tài này được bãi bỏ.

Các nhà lãnh đạo ASEAN nói cuộc bầu cử và việc trả tự do cho lãnh tụ đối lập Aung San Suu Kyi cho thấy Miến Điện có tiến bộ trong cải tổ chính trị. Theo ASEAN, kết quả là phải chấm dứt các chế tài.

Nhưng các tổ chức nhân quyền nói những thay đổi còn quá ít để nói là có cải tổ thực sự, nhất là kể từ khi quân đội Miến Điện còn cầm giữ hơn 2,000 tù nhân chính trị và vẫn nắm giữ chặt chẽ nền kinh tế.