Thiệt hại đối với các tàu Philippines và thương tích của thủy thủ đoàn ở Biển Đông là “hành vi vô trách nhiệm” bất chấp luật pháp quốc tế, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói hôm 2/5 khi đưa ra đánh giá về vụ xung đột mới nhất có liên quan đến Trung Quốc.
Manila và Bắc Kinh đã lời qua tiếng lại với nhau hầu như hàng ngày kể từ cuộc đối đầu hôm 30/4 tại bãi cạn Scarborough đang tranh chấp, nơi lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc phun vòi rồng vào hai tàu của Philippines, khiến chính phủ nước này phẫn nộ.
“Chúng tôi đã nói rất rõ ràng với tất cả các bên, bao gồm cả Bắc Kinh, rằng loại hành vi mà chúng tôi đã thấy, khiến các thủy thủ đoàn Philippines gặp nguy hiểm… các thủy thủ bị thương và tài sản bị hư hại, đó là hành vi vô trách nhiệm”, ông Austin nói khi phát biểu trong một cuộc họp báo chung ở Hawaii.
Ông Austin nhắc lại rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục hỗ trợ Philippines, thuộc địa cũ của mình, như đã nêu trong Hiệp ước phòng thủ chung năm 1951.
“Cam kết của chúng tôi đối với hiệp ước là chắc chắn và chúng tôi sát cánh cùng Philippines,” bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nói sau cuộc gặp với các đối tác quốc phòng của Philippines, Australia và Nhật Bản.
Tại cuộc họp báo chung, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilbert Teodoro từ chối suy đoán về các điều kiện mà Manila có thể viện dẫn hiệp ước, nói rằng đó sẽ là một "quyết định chính trị".
Hiệp ước ràng buộc Mỹ và Philippines phải bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công, bao gồm cả ở Biển Đông, tạo thêm căng thẳng trong cuộc chiến giành quyền lực kéo dài mà Trung Quốc đã gia tăng khẳng định yêu sách lãnh thổ của mình đối với hầu hết đường thủy trên vùng biển, vốn là một tuyến thương mại toàn cầu quan trọng.
Xuất hiện cùng với ông Austin, Bộ trưởng Teodoro cho biết hai bên cam kết xây dựng năng lực và khả năng răn đe để đảm bảo không có tình huống nào xảy ra đòi hỏi phải viện dẫn hiệp ước.
“Chúng tôi cần khẳng định quyền của mình nhưng theo cách bảo vệ sự an toàn của mỗi thành viên trong lực lượng vũ trang Philippines,” ông nói.
Bãi cạn Scarborough, khu vực đánh cá chính được một số quốc gia sử dụng, đã bị Trung Quốc chiếm đóng trong hơn một thập kỷ và là điểm xung đột giữa Philippines và Trung Quốc trong nhiều năm.
Trung Quốc tuần này cáo buộc Philippines xâm lấn và cảnh báo nước này không được thách thức quyết tâm bảo vệ chủ quyền của mình.
Căng thẳng giữa họ gần đây đã leo thang ở những nơi khác trên Biển Đông khi Philippines tăng cường tuần tra lực lượng bảo vệ bờ biển gần các thực thể tranh chấp trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này, đồng thời tăng cường liên minh với Mỹ và Nhật Bản, những động thái mà Bắc Kinh coi là khiêu khích.
Hai tàu Philippines bị hư hại do bị phun vòi rồng vào cuối tháng trước, trong khi ít nhất 4 thành viên thủy thủ đoàn bị thương trong một sự cố tương tự hồi tháng 3.
Diễn đàn