Quan sát viên Tây phương gọi cuộc bầu cử Belarus là một thất bại

Các quan sát viên châu Âu tường trình rằng vấn đề kiểm phiếu được coi là "tệ" đến "rất tệ" tại gần một nửa các phòng phiếu mà họ đến quan sát, theo ông Geert Aherns, đứng đầu toán quan sát viên bầu cử của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu OSCE.

Ông nói: "Cuộc bầu cử là một thất bại."

Theo nhà ngoại giao người Đức này cho biết thì vấn đề chính là những công chức của chính phủ Belarus đã kiểm phiếu trong vòng bí mật. Năm ngoái, Liên Hiệp châu Âu EU đã đề nghị cung cấp cho Belarus 4 tỉ đô la viện trợ và tiền cho vay, nếu như chính phủ ở đây thực hiện các cuộc bầu cử tự do và công bằng theo như đánh giá của OSCE.

Vào thứ Hai, nữ Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Trung ương của Belarus Lidia Yermoshina đã bất chấp những lời than phiền từ trong nươc lẫn ngoài nước về vụ kiểm phiếu torng vòng bí mật và loan báo rằng ông Lukashenko đã thắng cử với 79,7% số phiếu bầu.

Bà Yermoshina nói rằng ứng viên về nhì, ông Andrei Sannikov chỉ nhận được có 2,6% số phiếu. Không một ai trong số các ứng cử viên còn lại chiếm được hơn 2% số phiếu bầu. Tin cho hay có khoảng 6 triệu 400 ngàn cử tri đã đi bầu, vào khoảng 91%. Chính phủ đã cấm các công ty tư thực hiện những vụ thăm dò cử tri vừa bầu xong.

Tòa Bạch Ốc nói rằng Washington không chấp nhận kết quả của cuộc bầu cử tổng thống do Ủy ban Bầu cử Trung ương Belarus công bố.

Số phiếu mà ông Likashenko nhận được cao hơn chút đỉnh con số mà ông đã dự đoán trước đó, nhưng lại ít hơn một chút so với 83% mà ông đã nhận được trong cuộc bầu cử năm 2006. Sau cuộc bầu cử năm đó, ông nói là thực ra ông nhận được nhiều phiếu hơn thế, nhưng ông đã hạ giảm xuống để cho nó có vẻ dân chủ hơn.

Vốn đã là một tổng thống giữ ghế lâu nhất tại châu Âu, ông Lukashenko sẽ tại vị ở quốc gia cộng hòa thuộc liên bang Xô Viết cũ này đến hết năm 2015, như vậy tổng cộng ông sẽ giữ chức vụ tổng thống ròng rã 21 năm.

Sau khi biết được rằng việc kiểm phiếu đã diễn ra trong vòng bí mật, giới lãnh đạo đối lập kêu gọi tổ chức một cuộc biểu tình phản đối rầm rộ hôm Chủ nhật. Gần 1 ngàn người đã bị tống giam, trong số này có cả 7 trong số 9 ứng cử viên tổng thống đối lập.

Sau cuộc họp báo, ông Lukashenko chỉ trích những người chống đối ông.

Theo Ủy ban Bầu cử Tự do của phe đối lập thì các ứng cử viên tổng thống đang bị biệt giam ở Minsk. Hôm thứ Hai, cảnh sát đã xông vào lục soát các văn phòng của ủy ban này, tịch thu máy điện toán và bắt giữ nhiều thành viên của ủy ban trong 2 tiếng đồng hồ.

Đức, Ba Lan, Liên Hiệp châu Âu và Hoa Kỳ đã lên án các vụ bắt giữ. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ gọi hành động này là "một bước lùi rõ ràng trong các vấn đề trọng tâm của mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Belarus."

Ứng cử viên tổng thống Vladimir Nikolyaev và hàng chục ủng hộ viên đã bị những người vũ trang bằng lựu đạn gây choáng tấn công hôm Chủ nhật trong lúc họ đi từ văn phòng của đảng đến nơi biểu tình ở Minsk. Ông Nikolyaev đã bị đánh ngã bất tỉnh và phải đưa vào bệnh viện.

Theo vợ ông, bà Olga Nikilyaevna, nhân viên an ninh chìm của chính phủ đã vào phòng riêng của ứng cử viên này tại bệnh viện và dùng vũ lực đem chồng bà đi.

Bà Nikilyaevna nói với một cuộc họp báo của OSCE rằng "Tôi không biết chồng tôi ở đâu. Ai đã dùng vũ lực đưa ông đi? Và họ đưa đi đâu?"

Chiều thứ Hai, Tổng thống Lukashenko nói rằng chồng bà đang ở trong một xà lim biệt giam của mật vụ.

Yaroslavl Romanchuk, một trong số hiếm hoi những ứng cử viên không bị bắt, đã xuất hiện trên đài truyền hình hôm thứ Hai, nói rằng ông chống lại chuyện tiếp tục phản đối Ủy ban Bầu cử Trung ương.

Bình thường là một người ăn nói lưu loát, lần này ông Romanchuk tỏ vẻ mệt mỏi và bồn chồn trong lúc ông đọc lời tuyên bố được soạn sẵn.

Đài truyền hình nhà nước đã chú mục vào những hành động của chừng 50 người biểu tình tấn công tòa nhà của chính phủ hôm Chủ nhật.

Truyền hình của nhà nước hầu hết đã không tường trình về đoàn biểu tình rầm rộ đông đảo với chừng 40 ngàn người đã tuần hành ôn hòa qua trung tâm thủ đô Minsk.

Phát ngôn viên bộ nội vụ Belarus Anatoly Kuleshov nói với đài truyền hình nhà nước rằng hôm Chủ nhật có tới 30 cảnh sát viên bị thương. Ông không hề nhắc tới hàng chục người biểu tình và ký giả đã bị cảnh sát chống bạo loạn dùng dùi cui đánh đập.

Phát ngôn viên cảnh sát nói rằng những người tham gia vào vụ tấn công tòa hành chánh của chính phủ có thể sẽ phải lãnh bản án tù lên tới 15 năm.