Báo Công an Nhân dân (CAND), cơ quan ngôn luận của Bộ Công an Việt Nam, vừa lên tiếng chỉ trích Uỷ hội Tự do Tôn giáo Quốc tế của Hoa Kỳ (USCIRF), cho rằng “với bản chất hai mặt,” USCIRF là “công cụ phục vụ cho mưu đồ của Mỹ và đồng minh.” Một trong các nạn nhân của tự do tôn giáo và tín ngưỡng Việt Nam được USCIRF công nhận đã bác bỏ cáo buộc của Bộ Công an.
Trong bài viết lên án USCIRF vào tháng trước, Báo CAND cho rằng trong các cuộc làm việc với Chính phủ và các ban ngành, chức năng của Việt Nam, đoàn USCIRF “ngang nhiên đưa ra những đề nghị thiếu thiện chí, gây căng thẳng trong đối thoại, trao đổi về tình hình tôn giáo.”
Sau chuyến công tác của đoàn USCIRF đến Việt Nam vào tháng 9/2019, các ủy viên của USCIRF đã liên tục lên tiếng kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho tù nhân lương tâm tôn giáo Nguyễn Bắc Truyển và Mục sư A Đảo.
Đến tháng 9/2020, Mục sư A Đảo đã được phóng thích, sau bốn năm bị giam cầm. Vào đầu tháng này, trước dịp hai nước đối thoại nhân quyền lần thứ 24, diễn ra vào ngày 6/10/2020, ba dân biểu Hoa Kỳ thúc giục Bộ Ngoại Giao Mỹ gây áp lực với chính quyền Việt Nam để trả tự do cho ông Nguyễn Bắc Truyển, một trong những tù nhân lương tâm tôn giáo được USCIRF bảo trợ.
Song song với việc kêu gọi trả tự do cho tù nhân lương tâm tôn giáo, từ tháng 10/2019, USCIRF còn lập danh sách các nạn nhân của tự do tôn giáo và tín ngưỡng với mục đích nâng cao nhận thức của công chúng về hoàn cảnh nghiêm trọng của các nạn nhân vi phạm tự do tôn giáo ở một vài nước.
Hiện tại USCIRF ghi nhận Việt Nam có 36 nạn nhân của tự do tôn giáo và tín ngưỡng, phần lớn đang bị chính quyền giam cầm.
Ông Y Phic Hdok, một nhà hoạt động cho tự do tôn giáo người Montagnard, dân tộc Eđê, hiện đang xin quy chế tị nạn của Cao ủy LHQ về người tị nạn (UNHCR) Thái Lan, nêu nhận định với VOA về các cáo buộc của báo CAND:
“Mỗi khi phía Mỹ lên tiếng nêu sự thật về những việc làm của chính quyền Việt Nam thì phía Việt Nam luôn phản ứng bằng những bài viết nói xấu, bôi nhọ, nhằm đánh lạc hướng và trấn an người dân.”
“Họ luôn có những hành động trả thù và không chịu chấp nhận sự thật!” ông Y Phic, người vừa được USCIRF công nhận là nạn nhân của tự do tôn giáo và tín ngưỡng Việt Nam, cho VOA biết thêm.
USCIRF là một ủy hội độc lập, lưỡng đảng của chính phủ liên bang Hoa kỳ, được thành lập theo Đạo Luật Tự Do Tôn Giáo Quốc Tế (IRFA), giám sát quyền phổ quát về tự do tôn giáo và tín ngưỡng ở ngoại quốc.
Báo cáo của USCIRF về tự do tôn giáo Việt Nam công bố vào tháng 4/2020 nhận định rằng quyền tự do tôn giáo-tín ngưỡng ở Việt Nam vẫn chưa được thực sự tôn trọng; đồng thời khuyến nghị Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa Việt Nam vào danh sách các Quốc gia cần quan tâm đặc biệt (CPC) “để có thể gây sức ảnh hưởng ngoại giao đến chính quyền Việt Nam nhằm tạo ra sự thay đổi tích cực và cung cấp quyền tự do tôn giáo cho người dân của họ.”
Các nhà hoạt động vì tự do tôn giáo Việt Nam nói với VOA trong các cuộc phỏng vấn trước đây rằng họ tán thành với khuyến nghị của USCIRF để đưa Việt Nam trở lại CPC, và xác nhận tính khách quan, chính xác các báo cáo của USCIRF.
Vào tháng 6/2020, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng cho rằng Báo cáo của USCIRF “vẫn có những thông tin không chính xác, chưa được kiểm chứng!”
Tờ Nhân dân, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Việt Nam, cho rằng những người soạn thảo các báo cáo của USCIRF đã “sử dụng rất nhiều tin tức do thế lực thù địch, thiếu thiện chí bịa đặt để vu cáo, vu khống, xuyên tạc vấn đề tự do tôn giáo ở Việt Nam, và dựa vào đó để đánh giá.”
Tương tự, Bộ Ngoại giao Việt Nam và truyền thông trong nước cũng thường xuyên lên tiếng chỉ trích các báo cáo thường niên về nhân quyền và tự do tôn giáo của Bộ Ngoại giao Mỹ, cho rằng các báo cáo này “xuyên tạc sự thật,” “có những thông tin thiếu khách quan, không chính xác và chưa được kiểm chứng về tình hình Việt Nam,” hay “phá hoại quan hệ chính trị giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.”
Ông Y Phic nêu nhận xét rằng trong khi chính phủ Mỹ mạnh mẽ thúc đẩy cải thiện nhân quyền và tự do tôn giáo tại Việt Nam thì chính phủ Việt Nam lại “bảo thủ và không chịu thay đổi hoàn toàn để người dân được thực sự tự do, họ chỉ nhân nhượng khi cần trao đổi thương mại quốc tế, nhưng sau đó vẫn quay trở lại đàn áp người dân, cụ thể là các hội thánh tư gia.”
