Ba khoa học gia đoạt giải Nobel Vật lý nhờ công trình khảo cứu vũ trụ

Các khoa học gia Saul Perlmutter và Adam Riess, người Mỹ, cùng khoa học gia Brian Schmidt, người Úc sinh ở Hoa Kỳ, đã dành nhiều năm để vạch bản đồ vũ trụ bằng cách phân tích ánh sáng xuất phát từ các “supernova” đang bị phân hủy, hay là các tinh tú nổ tung.

Họ phát hiện rằng ánh sáng phát xuất từ hơn 50 vì tinh tú xa xôi yếu hơn dự trù, và điều này cho thấy rằng vũ trụ đang mở rộng với một tốc độ ngày càng tăng. Sự tăng tốc này được cho là bị thúc đẩy bởi năng lượng tối, tuy các nhà vũ trụ học không có mấy khái niệm về năng lượng tối là gì.

Trước khi phát hiện ra những sự kiện vừa kể, các nhà khoa học tin rằng sự mở rộng đang chậm lại, hơn 14 tỷ năm sau hiện tượng được gọi là “Big Bang”, tức là vụ nổ cực mạnh được cho là đã khởi đầu vũ trụ.

Ông Borje Johansson, chủ tịch ủy ban Nobel về vật lý học, cho biết: “Khám phá này về sự mở rộng của vũ trụ là một dấu mốc quan trọng của vũ trụ học. Lịch sử bành trướng vũ trụ cho chúng ta một cái nhìn sâu vào sự tiến hóa của vũ trụ và có thể về vận mệnh chung cuộc của vũ trụ.”

Vận mệnh đó có thể là một vận mệnh lạnh lùng hơn so với dự tưởng trước kia: trong lời tán dương dành cho 3 nhà vật lý học, ủy ban Nobel nói nếu cuộc khảo cứu của họ là chính xác và sự mở rộng của vũ trụ đang tăng tốc, thì điều đó có nghĩa là vũ trụ sẽ kết thúc bằng một hình thức băng giá rất sâu.

Phát biểu qua điện thoại với một cuộc họp báo hôm qua, ông Schmidt nói ông rất kinh ngạc về thông báo được giải.

Ông Schmidt nói: “Tôi cảm thấy như khi các con tôi vừa ra đời. Tôi cảm thấy dường như đầu gối muốn sụm, tôi rất xúc động và có thể nói là hết sức kinh ngạc.”

Ông Schmidt, thuộc toán Khảo cứu High-z Supernova ở Australia, sẽ chia phân nửa khoản tiền thưởng 1 triệu rưởi đôla với khoa học gia Mỹ Adam Reiss của trường Đại học Johns Hopkins ở Baltimore. Phân nửa số tiền thưởng còn lại sẽ được trao cho khoa học gia Saul Perlmutter, làm việc với Dự án Vũ trụ học Supernova tại Phòng thí Nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley và trường Đại học California ở Berkley.

Hôm qua, ông Schmidt tuyên bố ông không hề có ý nghĩ sẽ đoạt giải thưởng, và ông rất vinh hạnh được nhận giải.

Ông Schmidt nói tiếp: “Tôi không trông đợi đoạt giải. Đây là một trong những điều mà tôi cho rằng có lẽ chẳng bao giờ xảy ra.”

Các giải thưởng được đặt theo tên của ông Alfred Nobel, một nhà khoa học sinh ở Thụy Điển, một nhà phát minh, một nhà kinh doanh và tranh đấu cho hòa bình nổi tiếng nhất về phát minh ra chất nổ.

Giải thưởng về Y học đã được tuyên bố hôm thứ Hai. Hàn lâm viện Khoa học Hoàng gia Thụy Điển sẽ công bố giải về hóa học trong ngày hôm nay. Giải Nobel văn chương sẽ được trao vào ngày mai. Giải Nobel Hòa binh sẽ được công bố vào ngày thứ Sáu. Và giải Nobel về Kinh tế học sẽ được công bố vào ngày 10 tháng 10.