Chiều chủ nhật 27-2-2011, Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đã thực hiện một cuộc cải tổ nội các, trong đó quan trọng nhất là việc “cách chức” ngoại trưởng của bà Michèle Alliot Marie, thường được báo chí Pháp gọi là MAM một cách thân mật, gần với chữ Maman, là người mẹ.
Bà MAM là một nữ chính khách Pháp nổi bật, năm nay 65 tuổi, là bộ trưởng lâu năm nhất của Pháp trong 50 năm gần đây. Bà lần lượt giữ những bộ quan trọng nhất của chính phủ, bộ trưởng Tư pháp, bộ trưởng Nội vụ, rồi bộ trưởng Quốc phòng, gần đây nhất là bộ trưởng Ngoại giao. Ở Pháp xưa nay chưa từng có phụ nữ giữ chức bộ trưởng Nội vụ, Quốc phòng và Ngoại giao; việc lãnh đạo các ngành này gần như là độc quyền của nam giới.
MAM được coi là người phụ nữ số 1 của chính trường Pháp hiện nay, được dự đoán sẽ là ứng cử viên Tổng thống Pháp sáng giá vào năm 2012 tới của UMP, tức là đảng cầm quyền hiện nay, khi uy tín của Tổng thống Sarkozy xuống thấp, chỉ còn chừng 30 %. Uy tín và uy thế của MAM đang lên cao, thì những biến cố lịch sử ở Bắc Phi diễn ra, và bà ngoại trưởng Pháp đã bị “thương vong”, bị loại trong trận chiến nổi dậy hòa bình nhưng quyết liệt này.
Trong đơn xin từ chức vẻn vẹn có 3 dòng đưa tận tay Tổng thống Sarkozy ngày chủ nhật 27-2 vừa qua, bà MAM chỉ nói xin từ chức mà không nêu rõ lý do, lại còn khẳng định “tôi không có một thiếu sót gì trong công vụ”.
Tất cả các báo Pháp đều nói khác. Các báo dùng tít lớn: MAM bị mất chức, bị thải loại, MAM ra đi, MAM được thay thế bởi Alain Jupé cũng từng là ngoại trưởng, MAM phải lên bờ
(“débarquer” - ngụ ý phải rời con tàu quyền lực), với nhiều lời bình luận nghiêm khắc.
Báo le Monde phê phán nền ngoại giao Pháp được chèo lái tùy tiện, không có nguyên tắc. Báo Libération cho rằng bà ngoại trưởng nói dối, càng chống chế càng lòi đuôi dối trá. Báo le Point cho rằng MAM phạm sai lầm lớn, vụng về chống chế, đã trở nên gánh nặng cho nội các Francois Fillon, và yêu cầu Thủ tướng Fillon cũng phải ra đi luôn, vì khi Bắc Phi đã bắt đầu nổi dậy, thủ tướng Pháp còn nhận lời mời của Tổng thống Hosni Mubarak sang Ai Cập nghỉ mát miễn phí cùng gia đình.
Quả thật bà MAM đã nói dối như cuội, khi trần tình trước Quốc hội cũng như khi trả lời phỏng vấn của báo chí. Bà ngoại trưởng cùng chồng - cũng là bộ trưởng - có nhiệm vụ quan hệ với Quốc hội đã 2 lần dùng máy bay riêng của một nhà kinh doanh thân cận với nguyên Tổng thống Tunisia Ben Ali. Bà cũng từng nói chuyện qua điện thoại với Ben Ali khi ông này đang nguy khốn. Bố mẹ của bà còn ký hợp đồng mua bán bất động sản với nhà kinh doanh thân Ben Ali nói trên trong chuyến đi nghỉ mát này.
Vậy mà bà vẫn thanh minh rằng tất cả là do sự trùng hợp ngẫu nhiên, không hề biết gì về việc mua bán bất động sản của bố mẹ bà, đó là chuyện riêng tư, không ai được đụng đến.
Cho đến khi đài phát thanh TF2 cho chiếu đi chiếu lại buổi điều trần của bà MAM trước Quốc hội sau khi cuộc đấu tranh của nhân dân đã bùng nổ ở Tunisia được 4 ngày. Bà nói: “Chúng ta có thể nghĩ đến việc cử lực lượng cảnh sát chống bạo loạn nổi tiếng có hiệu quả của chúng ta sang đó tham gia việc lập lại trật tự”. Vậy là bà ngoại trưởng đứng về phía nào? Nguyên tắc ở đâu? Có hớ hênh không? Có phải bà ngoại trưởng chủ trương tiếp sức cho chế độ độc tài đàn áp nhân dân Tunisia không? Và lại còn định gửi cảnh sát đặc biệt chống bạo loạn sang Tunisia đàn áp dân chúng nhằm bảo vệ thế lực độc tài tham nhũng gia đình trị!
Trong bài nói chuyện trên đài truyền hình chiều chủ nhật 27-2 Tổng thống Sarkozy nói về cải tổ nội các mà lại không hề nhắc đến tên bà MAM, tránh không nói gì về công hay tội, sai lầm, khuyết điểm của bà MAM. Ông để phần lớn thời gian ca ngợi cuộc nổi dậy lịch sử của nhân dân Bắc Phi và Trung Đông, xác định mạnh mẽ sự ủng hộ của nước Pháp đối với cuộc cách mạng đòi tự do nhân quyền của nhân dân đang quật đổ các chế độ độc đoán hung bạo. Dụng ý của ông là chữa cháy, khôi phục uy tín trên mặt trận ngoại giao.
Tình thế bắt buộc các nước phương Tây xem xét kỹ lại, từ bỏ đường lối đối ngoại vụ lợi, nặng về thực tiễn, liên minh một cách thiển cận vô nguyên tắc với một số nước độc đoán nhằm mua bán vũ khí và dầu mỏ kiếm lời, ngăn chặn thế lực Hồi giáo cực đoan, đặt rất thấp nguyên tắc ủng hộ khát vọng tự do dân chủ nhân quyền của đông đảo nhân dân.
Đó chính là chủ trương đúng đắn mà chính quyền của Tổng thống Barack Obama sớm nhận ra và đề xướng, và bà Ngoại trưởng Hillary Clinton đang triển khai có hệ thống nhằm ủng hộ thiết thực, có hiệu quả mọi khát vọng tự do dân chủ của quần chúng bị áp bức, bất cứ ở nơi nào, lúc nào trên hành tinh này, trước hết là ở Bắc Phi và Cận Đông hiện nay.
* Blog của Nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
