Bộ Tư pháp Mỹ hôm thứ Tư ngày 27/6 đã cho biết một sắc lệnh của tòa án yêu cầu chính quyền của Tổng thống Donald Trump phải nhanh chóng đoàn tụ trẻ em nhập cư bị chia cắt với bố mẹ tại biên giới Mỹ-Mexico cho thấy Quốc hội Mỹ cần phải hành động nhanh chóng về vấn đề nhập cư bất hợp pháp.
Trong một sắc lệnh được đưa ra vào cuối ngày 26/6, thẩm phán Dana Sabraw ở San Diego, bang California, đã chặn chính quyền chia cắt các gia đình tại biên giới và ra lệnh cho các những người đã bị chia cắt phải được đoàn tụ trong vòng 30 ngày.
Phát ngôn nhân Bộ Tư pháp đã từ chối bình luận liệu chính quyền có kháng cáo hay không. Tuy nhiên ông nói rằng quyết định này ‘khiến cho việc Quốc hội cuối cùng phải có hành động để giúp cho các cơ quan hành pháp có khả năng đồng thời vừa thực thi pháp luật đồng thời giúp cho các gia đình được ở cùng nhau càng trở nên cấp thiết’.
Giữa những lời lên án trong nước và quốc tế về việc chia cắt hơn 2.300 trẻ em khỏi bố mẹ vốn phát xuất từ chính sách ‘không khoan nhượng’ đối với di dân bất hợp pháp của chính quyền Donald Trump, Tổng thống Trump đã tìm cách đẩy quả bóng sang phần sân của Quốc hội hiện do Đảng Cộng hòa kiểm soát.
Việc chia cắt xảy ra sau khi chính quyền bắt đầu truy tố tất cả những người lớn băng qua biên giới trái phép, trong đó có những người đi cùng với trẻ em, từ đầu tháng Năm.
Mặc dù ông Trump đã ký sắc lệnh hành pháp hôm 20/6 để chấm dứt việc chia cắt gia đình, Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU), vốn đưa ra trường hợp ở San Diego ra tòa, cho biết vẫn còn có những ‘lỗ hổng’ và không làm được gì nhiều trong việc xử lý vấn đề. Khoảng 2.000 trẻ em vẫn còn bị chia cắt.
ACLU đã kiện ra tòa giùm một bà mẹ và đứa con gái 6 tuổi của bà, vốn đã bị chia cắt được bốn tháng sau khi vào nước Mỹ để tìm kiếm quy chế tỵ nạn và bỏ chạy khỏi tình trạng phân biệt đối xử vì lý do tôn giáo ở Cộng hòa Dân chủ Congo.
Sắc lệnh ban đầu của thẩm phán Sabraw cũng yêu cầu chính quyền phải đoàn tụ trẻ em dưới 5 tuổi với bố mẹ trong vòng 14 ngày và cho phép các em nói chuyện với bố mẹ trong vòng 10 ngày.
Việc chia cắt đã làm bùng phát làn sóng lên án rộng rãi ở nước Mỹ, bao gồm bên trong Đảng Cộng hòa của ông Trump, cũng như ở nước ngoài. Thẩm phán Sabraw, vốn được một tổng thống Cộng hòa khác là ông George W. Bush chỉ định, đã phê phán gay gắt chính quyền của ông Trump.
Nhà Trắng chưa có bình luận ngay về vụ việc.
Để phản đối phản quyết ban đầu này, chính quyền đã lập luận rằng sắc lệnh hành pháp của ông Trump đã ‘phần nhiều’ giải quyết các quan ngại của ACLU.
Bộ trưởng Y tế và các Dịch vụ Nhân sinh Alex Azar phát biểu trước một phiên điều trần của Thượng viện hôm 26/6 rằng phần lớn những trẻ em bị chia cắt không thể được đoàn tụ với gia đình cho đến khi Quốc hội thông qua các đạo luật cần thiết.
Sắc lệnh của thẩm phán Sabraw có đưa ra những trường hợp ngoại lệ đối với những phụ huynh được xem là không phù hợp hay là nguy cơ đối với con cái họ. Ông Sabraw nói rằng chính quyền chứ không phải gia đình phải có ‘trách nhiệm tích cực’ tiến hành sự đoàn tụ.
Ông cũng phê phán chính quyền là đã không thể theo dõi, liên lạc với và xác định chỗ của các trẻ em di dân.
ACLU đã ca ngợi quyết định của Sabraw là ‘thắng lợi hoàn toàn’
“Chiến thắng này giúp đem lại sự nhẹ nhôm cho tất cả những người bố mẹ và trẻ em vốn nghi rằng họ sẽ không bao giờ gặp lại nhau nữa,” luật sự của ACLU Lee Gelernt cho biết trong một email.
Sau khi ký sắc lệnh hành pháp hồi tuần trước, ông Trump đã kêu gọi Quốc hội thông qua dự luật về các vấn đề di dân. Nhưng bất đồng giữa phái bảo thủ và ôn hòa trong Đảng Cộng hòa đã ngăn trở việc thông qua một đạo luật nhanh chóng để sửa chữa các thiếu sót.
Hạ viện, vốn đã không thông qua được một dự luật về di dân do những người Cộng hòa bảo thủ ủng hộ hồi tuần trước, dự định sẽ bỏ phiếu hôm 27/6 về một dự luật di dân rộng lớn hơn vốn sẽ cấm việc chia cắt trẻ em với bố mẹ tại biên giới với Mexico.
Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan hôm 26/6 nói rằng ông không loại trừ khả năng Hạ viện sẽ bỏ phiếu về một dự luật hẹp hơn chỉ về vấn đề bắt giữ các gia đình di dân nếu dự luật rộng hơn không được thông qua.
Hòa cùng giọng điệu mạnh mẽ của Tổng thống Trump về vấn đề di dân bất hợp pháp, phát ngôn nhân Bộ Tư pháp hôm 27/6 nói rằng nếu Quốc hội không hành động thì ‘tình trạng vô luật pháp ở biên giới sẽ tiếp diễn – và điều này sẽ dẫn đến những hậu quả được đoán trước – sẽ có thêm nhiều ma túy được các băng buôn ma túy ở Mexico đưa vào đất nước làm hại cho các cộng đồng, nhóm MS-13 sẽ gia tăng về số lượng thành viên và việc gia tăng các vụ việc truy tố về buôn người.”
