Áp lực gia tăng với tập đoàn truyền thông News Corp ở Australia

Australia là nơi khởi nghiệp của ông Rupert Murdoch cách đây hơn 50 năm, bắt đầu chỉ bằng một tờ nhật báo.

Ông Murdoch sinh quán tại Melbourne. Công ty News Limited của ông đã trở thành hãng truyền thông quyền thế nhất tại Australia, kiểm soát 70% ngành báo chí của nước này và có những quyền lợi đáng kể trong lĩnh vực truyền hình và báo mạng.

Thế nhưng đế chế của Murdoch ở Australia đang bị chú ý đặc biệt chưa từng thấy trước nay giữa lúc vụ tai tiếng cách xa nửa vòng trái đất, tận bên Anh, đang gia tăng.

Câu hỏi lớn nhất đang được nêu lên tại Australia hiện nay là liệu chuyện nghe lén điện thoại đã từng xảy ra ở đây hay chăng? Có một số người cho rằng các ký giả hay các nhân viên điều tra tư nhân có thể đã xâm nhập tin nhắn trong hộp thư thoại của công dân.

Ông Michael Gawenda, nguyên chủ bút nhật báo The Age ở Melbourne và hiện là giám đốc Trung tâm Báo chí Cấp cao thuộc đại học Melbourne, phát biểu:

“Tôi sẽ ngạc nhiên nếu các nhật báo hoặc các chương trình thời sự TV ở Australia không có vấn đề về chuyện thuê mướn các nhân viên điều tra tư nhân làm những việc tương tự như thế. Tôi sẽ ngạc nhiên nếu không xảy ra trường hợp này.”

Vấn đề này đã chiếm lĩnh các cuộc thảo luận trên những chương trình tin tức TV.

Một khách mời trong chương trình TV nói không có bằng chứng cho thấy có gì sai phạm trong hoạt động của công ty News Limited ở Australia, nhưng vị khách thứ hai nói rằng có thể không phát hiện sai phạm ở Australia vì không có sự cạnh tranh vì rõ ràng sở dĩ phát hiện được những sai phạm ở Anh là do sự cạnh tranh.

Tập đoàn của Rupert Murdoch ở Australia đang tìm cách tránh xa các cáo buộc về nghe lén điện thoại xảy ra ở công ty mẹ tại Anh. Giới quản lý cao cấp của công ty chỉ ra những khác biệt trong văn hóa làm việc giữa các tờ báo ở Anh và ở Úc.

Giám đốc công ty News Limited, John Hartigan, nói ngành truyền thông ở Anh tàn nhẫn hơn nhiều so với ở Australia.

Ông nói: “Người ta gọi nhiều hãng truyền thông ở Anh là 'các chóp bu đỏ'. Báo chí ở đó rất táo bạo, rất giật gân, nói về cuộc sống và đời tư của người ta mà một vài cách hành sử rõ ràng xuất phát từ nhu cầu muốn chiếm ưu thế giữa báo này với báo khác. Tôi sẽ tranh luận tới cùng rằng ở Australia chúng ta không có những cách hành sử đó.”

Vụ tai tiếng ở Anh đã khơi dậy một cuộc tranh cãi tại Australia về vấn đề lớn hơn là sở hữu truyền thông và luật lệ.

Đảng Xanh đang nêu lên những thắc mắc về sự chiếm lĩnh của công ty News Limited trong ngành công nghiệp báo chí ở Australia và muốn có một cuộc điều tra chính thức về hoạt động của công ty.

Lãnh đạo đảng, thượng nghị sĩ Bob Brown, cho rằng quá nhiều quyền lực tập trung vào một số người quá ít.

Ông nói: “Sở hữu báo chí ở ta mang tính tập trung nhất trong số các nền dân chủ tương tự, nghĩa là 2/3 báo chí vùng thủ đô và 2/3 báo chí vùng ngoại ô đều do Murdoch làm chủ. Điều này không tạo điều kiện cho quan điểm số đông, vốn có lợi cho một nền dân chủ hiện đại.”

Đáp câu hỏi của phóng viên rằng liệu ông có nghi ngờ là điện thoại hay tin nhắn điện thoại của mình hoặc của các đồng nghiệp bị giới ký giả ở Australia nghe lén hay không, thượng nghị sĩ Bob Brown nói ông không có chứng cớ để nghi ngờ.

Tuy nhiên, ông cho biết cách đây vài ngày, một nhà báo dày dặn kinh nghiệm bảo ông rằng nếu cho rằng việc này không thể xảy ra là một điều thiếu khôn ngoan.

Tuy chưa chắc sẽ có luật nghiêm khắc hơn đối với ngành truyền thông ở Australia, nhưng chính phủ Canberra đang tính tới việc siết chặt các quy định tôn trọng quyền riêng tư, cho phép công dân thưa kiện các trường hợp vi phạm.

Đồng thời, Canberra cũng tố cáo công ty News Limited là có khuynh hướng chính trị. Các bộ trưởng ở Australia cho rằng tập đoàn báo chí Murdoch có thù oán với phe cánh tả trong khi các chủ bút của công ty nói họ đơn thuần chỉ muốn các chính trị gia phải giải trình trách nhiệm.

Thủ tướng Julia Gillard của Australia nói liên quan đến vụ tai tiếng nghe lén điện thoại, công ty News Limited sẽ phải trả lời một số câu hỏi điều tra.

Bà nói: “Tôi nghĩ người dân Australia rất thắc mắc về chuyện này. Theo tôi, họ bức xúc trước các báo cáo ở Anh và những việc đã xảy ra với chuyện nghe lén điện thoại và những việc tương tự như thế. Điều đó cũng có nghĩa là người dân Australia nhìn vào công ty News Limited và có thể đặt ra một vài câu hỏi hóc búa mà họ muốn được giải đáp.”

Trong một thông cáo, công ty News Limited nói rằng phát biểu của Thủ tướng là vô lý, đồng thời tái khẳng định là hoàn toàn không có sự liên hệ nào giữa những việc đã xảy ra ở Anh với hoạt động của công ty News Limited tại Australia.

Tuy nhiên, có phần chắc công ty sẽ đối mặt trước nhiều chất vấn hơn nữa khi quốc hội Australia tái nhóm họp vào tháng tới.