Cách đây 100 năm thị trấn săn cá voi Albany, phía nam thành phố Perth miền tây Australia, là nơi nhiều người trẻ ra trận nhìn thấy quê hương mình lần cuối cùng. 30.000 binh sĩ lên đường chiến đấu tại một nơi xa xôi.
Nhiều người cuối cùng có mặt trên bờ biển Gallipoli nơi các người lính Australia và New Zealand, hai cựu thuộc địa Anh, chiến đấu lần đầu tiên trong tư cách là những quốc gia độc lập.
Trên chiến trường là những cảnh tàn sát. Các binh sĩ Anh, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ chịu những tổn thất khổng lồ, trong khi có hơn 8.000 binh sĩ Australia thiệt mạng tại Gallipoli. Cũng có gần 3.000 binh sĩ New Zealand chết tại đây.
Toàn quyền Australia, Sir Peter Cosgrove nói khi rời Albany cách đây một thế kỷ ít người dự kiến được những cảnh tượng khủng khiếp đang chờ đợi ở trước mặt.
Ông nói: “Có sự hồ hởi phấn khởi. Tôi nghĩ cũng có cảm giác vui vẻ vì lúc đó những tin đồn là chiến tranh sẽ chấm dứt nhanh chóng. Có những cảm nghĩ ngây thơ là Đức sẽ sụp đổ nhanh chóng và mọi người sẽ trở về nhà vào dịp Giáng Sinh hay sau đó, và hầu như cũng có cảm giác là tốt hơn bạn phải nhanh lên nếu muốn có được những cảm giác phấn khích. Và dĩ nhiên, có lẽ một số người lớn tuổi hơn, với đầu óc khôn ngoan hơn nghĩ là việc này sẽ không xảy ra. Tuy nhiên tôi tưởng tượng là đến bên kia chân trời nhiều người nghĩ là ‘ồ, chúng ta sẽ trở về trong vòng vài tháng’.”
Việc mất mát quá nhiều sinh mạng trong chiến dịch thảm hại Gallipoli của đồng minh vào năm 1915 cùng với sự can đảm của binh sĩ trong vòng lửa đạn, đã trở thành huyền thoại tại Australia và New Zealand. Nhiều người xem sự thất bại này là thời điểm quốc gia non trẻ của họ trở nên trưởng thành và giúp hình thành cá tính quốc gia của hai nước láng giềng Thái Bình Dương.
Hàng ngàn người tụ tập tại Albany để xem các cuộc diễu hành và lễ tưởng niệm để nhớ đến sự anh hùng của đoàn quân Anzacs.
Sự hy sinh của họ cũng được vinh danh vào ngày 25 tháng 4 mỗi năm. Ngày Anzac chắc chắn là một lễ hội quốc gia được tôn trọng nhất tại Australia lẫn New Zealand.
