Một số gia đình ở Mỹ có thể không chuẩn bị kỹ lưỡng cho việc theo học đại học của con cái chỉ vì họ đã phỏng đoán sai lạc về chi phí của giáo dục đại học. Đó là kết quả của một cuộc nghiên cứu do Bộ Giáo dục Hoa Kỳ thực hiện hồi gần đây.
Cũng giống như tình trạng ở hầu hết các quốc gia khác trên thế giới, đa số các bậc phụ huynh và học sinh ở Mỹ tin rằng việc theo học đại học chiếm một vị trí quan trọng trong những nỗ lực thăng tiến của cá nhân trong xã hội hiện nay. Một cuộc nghiên cứu do giáo sư Scott Miller thực hiện năm 1997 cho thấy 97% các bậc phụ huynh ở Mỹ tán đồng câu nói "giáo dục đại học sẽ làm cho cuộc sống của con tôi phong phú hơn". Ngoài ra, 84% những người có con sắp vào đại học tin rằng giáo dục đại học là không thể thiếu hoặc rất có giá trị. Quan niệm vừa kể là một trong những yếu tố đã góp phần cho sự gia tăng đáng kể của số sinh viên tại các trường đại học ở Mỹ trong vòng 20 năm qua. Theo một bản phúc trình do bộ Lao động Hoa kỳ công bố hồi đầu năm nay, tỉ lệ học sinh trung học ghi danh theo học đại học ngay sau khi tốt nghiệp đã từ 54% trong năm 1981 tăng lên đến 65% trong năm 2002.
Trong cùng thời gian đó, chi phí theo học bậc đại học đã gia tăng đáng kể, và vượt xa tỉ lệ gia tăng của mức thu nhập trung bình của người dân cũng như chi phí của hầu hết các sản phẩm và dịch vụ khác. Trong năm 1977, số chi phí để theo học tại một trường đại học công lập chiếm khoảng 13% số thu nhập trung bình của một gia đình. Đến năm 1995, tỉ lệ này đã tăng lên tới mức 17%. Theo các số liệu mới nhất của The College Board (Hội đồng Đại học), trong khoảng thời gian 10 năm từ 1992 đến năm 2002, học phí bình quân ở các trường đại học công và tư, sau khi được điều chỉnh cho phù hợp với mức leo thang của vật giá, đã gia tăng với tỉ lệ 38%.
Vấn đề học phí đại học gia tăng quá nhanh đã thu hút sự chú ý của giới truyền thông, và bài tường thuật sau đây của một nhật báo lớn ở Mỹ là một thí dụ điển hình. Trong số báo ra ngày mồng 2 tháng 10, nhật báo USA Today tường thuật rằng học phí đại học gia tăng quá nhanh, trong lúc hầu hết các chính phủ tiểu bang lại cắt giảm mức chi tiêu dành cho công tác giáo dục bậc cao đẳng, đã tạo ra điều mà một số các nhà giáo dục gọi là tin tức tài chánh tệ hại nhất trong vòng 10 năm qua đối với những gia đình có con sắp vào đại học. Tường thuật vừa kể trích lời giáo sư Patrick Callan, giám đốc Trung tâm Quốc gia về Chính sách Công cộng và Giáo dục Cao đẳng, nói rằng ba yếu tố: học phí gia tăng, tài trợ của chính phủ giảm thiểu, và tỉ lệ thất nghiệp ở mức cao đã tập họp với nhau để tấn công cùng một lúc vào tính chất có thể đài thọ của giáo dục đại học.
Trong khi đó, kết quả của một cuộc nghiên cứu do Bộ giáo dục Hoa Kỳ thực hiện hồi gần đây cho thấy rằng: những phụ huynh có con đang học tiểu học và trung học, cũng như chính các em học sinh, đã ước đoán quá cao về chi phí đại học so với con số trên thực tế. Và điều này đã khiến giới hữu trách e rằng có thể có một số gia đình đã từ bỏ ý định cho con theo học đại học chỉ vì họ nghĩ rằng họ không có đủ khả năng để đài thọ. Theo các nhà nghiên cứu của Trung tâm Thống kê Giáo dục Quốc gia, sự phỏng đoán sai lạc này một phần là phát xuất từ sự chú tâm quá đáng của giới truyền thông đối với mức học phí của một số các trường đại học có tính cách chọn lọc.
Theo bản phúc trình do Bộ Giáo dục Hoa Kỳ công bố hôm 30 tháng 9, khi được yêu cầu cho biết con số phỏng đoán về học phí bình quân ở đại học công lập 4 năm, những người được hỏi đã đưa ra con số cao hơn 212% so với con số trên thực tế. Các nhà nghiên cứu của Bộ Giáo dục cho rằng sự phỏng đoán sai lạc này có thể giúp giải thích một hiện tượng kỳ lạ mà một cuộc thăm dò ý kiến của Hội đồng Giáo dục đã phát hiện hồi năm 1998.
Trong cuộc thăm dò vừa kể, có 71% những người được hỏi ý kiến cho rằng chi phí theo học đại học ở các trường 4 năm vượt quá khả năng tài chánh của phần lớn dân chúng ở Mỹ; nhưng đồng thời, có 85% những người được hỏi ý kiến tin rằng họ có khả năng chu cấp cho việc theo học tại các đại học công 4 năm và có 70% nói rằng có phần chắc là họ sẽ có thể đài thọ cho chi phí đại học tư 4 năm.
Khi tường thuật về bản phúc trình vừa kể của Bộ Giáo dục, nhật báo Washington Post cho rằng học phí gia tăng quá nhanh là một điều không ai phủ nhận, nhưng nếu biết sắp xếp và chuẩn bị sớm, phần lớn các gia đình ở Mỹ vẫn có khả năng đài thọ cho phí tổn đại học. Trong số báo ra ngày chúa nhật vừa qua, ký giả Albert Crenshaw của tờ Washington Post cho biết, hiện nay, có nhiều chương trình tiết kiệm, được hưởng những biện pháp ưu đãi về thuế khóa, dành cho việc theo học đại học.
Bên cạnh đó, nhiều chính phủ tiểu bang cũng có những chương trình để các gia đình có thể trả trước từng phần hoặc toàn bộ học phí đại học, với học phí được giữ cố định ở mức hiện nay. Ngoài ra, các sinh viên còn có thể tiết kiệm được rất nhiều những phí tổn đại học bằng cách theo học hai năm đầu ở các trường đại học cộng đồng, rồi sau đó chuyển sang học tiếp ở các đại học 4 năm.
