Linh mục Nguyễn Văn Lý và thư ngỏ của các nghị sĩ Mỹ

Thưa quí vị, mới đây, 37 Thượng Nghị Sĩ Mỹ thuộc cả hai chính đảng lớn nhất Hoa Kỳ, đã gửi một thư ngỏ đến Chủ Tịch Nước Việt Nam Nguyễn Minh Triết, yêu cầu nhà nước Việt Nam trả tự do cho Linh Mục Nguyễn Văn Lý. Thế nhưng bức thư ngỏ, có chữ ký của 37 Thượng Nghị Sĩ thuộc cả hai Đảng Tự Do và Đảng Dân Chủ Hoa Kỳ, cho tới nay đã không thuyết phục được Hà Nội. Hoài Hương của ban Việt Ngữ Đài VOA đã tiếp xúc với bà Maran Turner, Giám Đốc của Tổ chức Freedom Now, và tường trình về ý kiến của tổ chức chuyên bênh vực cho các tù nhân lương tâm này như sau.

Linh Mục Tađêo Nguyễn văn Lý, một trong những người đồng sáng lập Nhóm 8406, một tổ chức đấu tranh để dân chủ hóa Việt Nam, đã bị tuyên án 8 năm tù giam hồi tháng Ba năm 2007, sau một phiên xét xử ngắn ngủi nhưng đã để lại một dấu ấn sâu đậm nơi nhiều người, qua hình ảnh ông bị bịt miệng ngay giữa phiên tòa ở thành phố Huế.

Hình ảnh này đã được phổ biến rộng rãi trên nhiều phương tiện, kể cả internet, và trên không gian ảo, đề tài này vẫn tiếp tục gây tranh cãi cho mãi tới hôm nay.

Đầu tháng 7 vừa qua, 37 Thượng Nghị Sĩ Mỹ đã gửi một bức thư ngỏ đến Chủ Tịch Nước Nguyễn Minh Triết qua trung gian đại sứ quán Việt Nam, bày tỏ quan tâm sâu xa của họ về việc Linh Mục Nguyễn văn Lý tiếp tục bị giam giữ, các nghị sĩ Mỹ yêu cầu Chủ Tịch Nước Việt Nam hỗ trợ để Linh Mục Lý được trả tự do lập tức và vô điều kiện, viện dẫn điều mà theo họ, là những sai sót nghiêm trọng trong phiên tòa. Các nghị sĩ Mỹ còn yêu cầu Hà Nội cho phép Linh Mục Lý trở về với công việc thường nhật, và được hành xử một cách không hạn chế các quyền tự do ngôn luận, tự do lập hội, và tự do đi lại.

Linh Mục Nguyễn văn Lý, năm nay 63 tuổi, là một nhà đối kháng, đấu tranh cho tự do tôn giáo, dân chủ và nhân quyền được nhiều người biết tiếng.

Sau khi bức thư ngỏ của các nghị sĩ Mỹ được công bố, Tổ chức Freedom Now, một tổ chức đại diện cho các tù nhân lương tâm trên khắp thế giới, đã ra thông báo hoan nghênh hành động của 37 Nghị Sĩ Mỹ.

Trong một cuộc phỏng vấn dành cho đài VOA, Giám Đốc của Freedom Now, Bà Maran Turner, nhận định về bức thư ngỏ của các Nghị Sĩ thuộc cả hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa do Thượng Nghị Sĩ Barbara Boxer và Thượng Nghị Sĩ Sam Brownback lãnh đạo, như sau.

Bà Maran Turner: "Đây là điều chưa từng xảy ra. Đây là lần đầu tiên mà nhiều Thượng Nghị Sĩ Mỹ đến như thế lên tiếng ủng hộ Cha Lý, và trực tiếp yêu cầu Việt Nam trả tự do cho ông. Đây là điều khiến chúng tôi cảm thấy rất khích lệ."

Bà Turner đồng ý với các nghị sĩ rằng việc giam cầm Linh Mục Lý vi phạm luật quốc tế và luật pháp của chính nhà nước Việt Nam.

Bà Maran Turner: "Rõ ràng vụ xét xử Cha Lý vi phạm mọi tiến trình pháp lý. Trước tiên, ông bị từ khước quyền được tự bảo vệ trước luật pháp, ông không được quyền có luật sư đại diện, và điều làm mọi người cảm thấy bị xúc phạm nhất là trong khi không được quyền tự vệ, Cha Lý đã bị kiềm chế bằng vũ lực và bị bịt miệng ngay trong phiên xét xử."

Trích dẫn Hiến Pháp Việt Nam, Bà Turner nói rằng văn kiện này bảo vệ các quyền của công dân Việt Nam được tự do bày tỏ ý kiến, và tự do tín ngưỡng.

Bà Maran Turner: "Linh Mục Nguyễn văn Lý bị Tòa Án Nhân Dân Thừa Thiên Huế tuyên án 8 năm tù giam và 5 năm bị quản chế sau khi mãn hạn tù, về tội tuyên truyền chống nhà nước Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, theo điều 88 của Bộ Luật Hình Sự."

Bà Maran Turner cho rằng điều 88 của Bộ Luật Hình Sự Việt Nam quá mơ hồ, và được áp dụng một cách tùy tiện.

Bà Maran Turner: "Điều 88 Luật Hình Sự Việt Nam đã nhiều lần bị nhóm công tác của Liên Hiệp Quốc đặc trách các vụ bắt bớ tùy tiện coi là quá mơ hồ, và vi phạm công ước quốc tế về các quyền chính trị và công dân."

Vẫn theo Giám Đốc của Tổ chức Freedom Now, thì trong thời gian gần đây, đã có một số dấu hiệu cho thấy chính quyền Việt Nam đã tăng cường các biện pháp mạnh tay hơn để đàn áp các nhân vật đối kháng.

Bà Maran Turner: "Rất nhiều người, kể cả các Thượng Nghị Sĩ Mỹ, đều chứng kiến điều mà theo các dấu hiệu bề ngoài, là một chiến dịch đàn áp mạnh tay hơn ở Việt Nam. Có nhiều người hơn bị bắt giữ. Trong tư cách là Giám Đốc của một tổ chức bênh vực cho các tù nhân lương tâm, tôi có thể xác nhận rằng chúng tôi đã nhận được nhiều hồ sơ liên quan tới Việt Nam hơn bất cứ nước nào khác trong thời gian gần đây. Và những hồ sơ ấy đã được gửi đến tới tấp chưa từng thấy trong vài tháng qua."

Bà Turner nói trong thời gian gần đây, có nhiều chỉ dấu cho thấy Việt Nam đã đi thụt lùi trong các lĩnh vực tự do tôn giáo và tự do báo chí, và theo bà, Việt Nam không giữ những cam kết đã đưa ra với Hoa Kỳ trước đây.

Bà Maran Turner: "Dường như chính quyền Việt Nam đã không giữ những cam kết sẽ tôn trọng luật quốc tế, họ không thực hiện lời hứa đã đưa ra với Hoa Kỳ rằng Việt Nam sẽ tôn trọng quyền tự do tôn giáo, tự do báo chí, và theo tôi, vì lý do đó, các Thượng Nghị Sĩ Mỹ ký tên vào bức thư ngỏ gửi đến Chủ Tịch Nước Việt Nam, chỉ phản ứng lại trước điều mà họ cho là một đợt đàn áp đáng sợ đang diễn ra tại Việt Nam."

Ủy Ban Tự do Tôn Giáo quốc Tế của Hoa Kỳ là một ủy ban độc lập lưỡng đảng của chính phủ liên bang, có nhiệm vụ thẩm định các sự kiện và tình huống liên quan tới các vụ vi phạm quyền tự do tôn giáo trên khắp thế giới, để đưa ra các đề nghị lên Tổng Thống , Bộ Trưởng Ngoại Giao cũng như Quốc Hội Hoa Kỳ.

Hồi tháng Năm vừa rồi, Ủy Ban đã đến Việt Nam để tìm hiểu tình hình tự do tôn giáo tại đây. Trong dịp này, ông Michael Cromartie trong phái đoàn đã làm việc với Ban Tôn Giáo của chính phủ Việt Nam, và đã được gặp Linh Mục Lý.

Ông Cromartie nói bức thư ngỏ của 37 Nghị Sĩ Mỹ viết cho Chủ Tịch Nước Việt Nam, chứng tỏ rằng các chính khách của cả lưỡng đảng Hoa Kỳ đều kết luận là có nhiều chứng cớ cho thấy Việt Nam đang hạn chế nghiêm ngặt các quyền tự do tôn giao, tự do ngôn luận và lập hội. Ủy Ban Tự do Tôn Giáo quốc Tế kêu gọi chính phủ của Tổng Thống Obama hãy lưu ý đến trường hợp của Linh Mục Lý và tất cả những nhân vật khác đang mòn mỏi trong các nhà tù ở Việt Nam vì đã cổ vũ ôn hòa cho quyền tự do tôn giáo và nhân quyền.

Trong một phúc trình gửi lên Ngoại Trưởng Hillary Clinton hồi tháng Sáu, Ủy Ban Tự do Tôn Giáo của Hoa Kỳ đề nghị đưa Việt Nam trở lại vào danh sách các nước đáng quan tâm về tự do tôn giáo, để tận dụng các phương tiện ngoại giao nhằm khuyến khích Việt Nam thăng tiến quyền tự do tôn giáo và các quyền làm người khác.

Bà Maran Turner cho biết: "Theo những gì chúng ta đã được chứng kiến, và những bằng cớ mà Ủy Ban Tự Do Tôn Giáo Hoa Kỳ đã thu thập được, thì rõ rệt là có cơ sở để tái xét chuyện đưa Việt Nam trở lại vào danh sách các nước đáng quan tâm về mặt tự do tôn giáo."

Thưa quý vị, vài ngày sau khi bức thư ngỏ được công bố, một bài báo đăng trên tờ Nhân Dân, cơ quan ngôn luận của nhà nước Việt Nam, nói các nghị sĩ Mỹ nên tiếp nhận thông tin một cách khách quan và đầy đủ hơn, và đừng làm phương hại đến quan hệ đang phát triển giữa hai nước.

Phản ứng chính thức của chính phủ Việt Nam, qua lời Người phát ngôn Lê Dũng hôm 9 tháng 7, là: 'Linh Mục Lý đã bị xét xử và kết án vì đã vi phạm pháp luật Việt Nam, hoàn toàn không phải vì lý do tôn giáo hay chính kiến'.

Ông Lê Dũng nói phiên tòa xét xử Linh mục Lý đã được tiến hành công khai, và quyền của bị cáo tại phiên tòa đã được bảo đảm theo đúng các quy định của luật pháp.