Chính phủ Trung Quốc cho hay số tử vong trong một vụ xô xát giữa cảnh sát và người sắc tộc Uighur hồi khuya hôm qua ở vùng tự trị Tân Cương đã lên đến 140 người, và còn tiếp tục tăng thêm. Từ Bắc Kinh, thông tín viên Stephanie Ho của đài VOA gửi về bài tường thuật sau đây.
Đài truyền hình nhà nước hôm nay tràn ngập hình ảnh các cuộc bạo động và đổ máu trên đường phố Urumqi, thủ phủ tỉnh Tân Cương.
Các cơ quan truyền thông nhà nước nói có gần 1,000 người thiệt mạng hay bị thương, và hơn 200 cửa hàng và cao ốc cùng 260 chiếc xe đã bị đốt cháy.
Người đứng đầu Cục Công An tỉnh Tân Cương, ông Lưu Diệu Hoa, nói rằng những người biểu tình thuộc sắc tộc thiểu số Uighur đã viện cớ một sự cố hồi tháng trước ở tỉnh Quảng Đông để gây bạo động.
Ông Lưu nói rằng sự cố đó có liên quan đến một vụ xô xát hồi tháng trước giữa công nhân nhà máy Uighur và người Hán tộc ở nam bộ Trung Quốc, đã được xử lý như một vụ tội phạm đơn thuần. Hai người Uighur đã thiệt mạng trong cuộc bạo động đó.
Trong những vụ bạo loạn hôm qua, gần 3,000 người Uighur đã phản đối vụ xung đột hồi tháng trước.
Trung Quốc cáo buộc những người Uighur là mưu tìm độc lập cho tỉnh Tân Cương, và nói rằng các tổ chức nước ngoài đã thổi bùng ngọn lửa ly khai. Các tuyên bố chính thức của Trung Quốc đặc biệt quy trách cho Đại hội Uighur Thế giới, dưới sự lãnh đạo của bà Rebiya Kadeer, một nữ doanh gia đã bị tù nhiều năm tại Trung Quốc và hiện sống ở Hoa Kỳ.
Một ký giả nước ngoài tại Urumqi mô tả sự hiện diện hùng hậu của công an – với sự yểm trợ của thiết giáp và súng nước. Ký giả này nói rằng sự hiện diện của công an rất hùng hậu tại khu vực phía nam của tỉnh, nơi sinh cư của người sắc tộc thiểu số Uighur. Ký giả này cũng nói rằng tính đến hôm nay, lực lượng an ninh vẫn còn đang bắt người.
Dân chúng tại Urumqi cũng báo cáo rằng đã không có dịch vụ Internet hôm nay.
Đại hội Uighur Thế giới tại Đức công bố một thông cáo lên án điều họ mô tả là lực lượng an ninh Trung Quốc đàn áp dã man một cuộc biểu tình ôn hòa. Những người Uighur chứng kiến nói rằng hàng chục người biểu tình đã bị sát hại và mấy chục người bị thương sau khi nhà chức trách dùng vũ lực chết người để giải tán người biểu tình.
Tổ chức này cũng bác bỏ lời cáo buộc của Trung Quốc rằng họ đã 'chủ mưu' các diễn biến hồi hôm qua.
Tân Cương nằm ở biên giới phía tây Trung Quốc. Gần một nửa trong số 20 triệu người ở Tân Cương là người Uighur, chủ yếu theo Hồi giáo. Nhiều người trong khối thiểu số này căm hận các biện pháp kiểm soát do Bắc Kinh và số người Hán tộc di dân vào khu vực áp đặt.
Dân số ở Urumqi phần lớn là người Hán và thông thường thành phố vẫn bị đặt dưới sự kiểm soát chặt chẽ của công an.
