Cố tổng thống Hoa Kỳ Ronald Reagan nổi tiếng là người đã có công lớn trong việc chấm dứt cuộc chiến tranh lạnh trong thời kỳ Liên Xô dưới quyền ông Gorbachev. Nhân dịp kỷ niệm 20 năm bức tường Berlin sụp đổ, cựu chủ tịch liên bang Xô Viết đã đến thăm một đại học Hoa Kỳ nơi mà tổng thống Reagan từng tốt nghiệp để tôn vinh ông. Mời quí vị theo dõi các chi tiết trong Câu Chuyện Nước Mỹ tuần này qua bài viết của Thông tín viên Kane Farabaugh với Lan Phương sau đây.
Thị trấn Eureka trong bang Illinois thuộc miền trung tây Hoa Kỳ có một đại học văn khoa nhỏ. Trường đại học này đã được cả nước Mỹ chú ý đến khi một trong những người tốt nghiệp từ trường này, ông Ronald Reagan, trở thành tổng thống của nước Mỹ. Lúc sinh thời, tổng thống Reagan được dân chúng tại đây rất kính mến. Ông đã từng đọc nhiều bài diễn từ tại ngôi trường cũ của ông, trong số này có bài diễn văn năm 1982 đề nghị tài giảm vũ khí hạt nhân.
Năm nay, nhân dịp kỷ niệm 20 năm bức tường Berlin sụp đổ, một diễn biến tượng trưng cho sự chấm dứt cuộc chiến tranh lạnh, cựu chủ tịch Liên Bang Xô Viết cũ đã đến thăm trường đại học Eureka và tôn vinh người mà về sau ông gọi là một đối tác hòa bình.
Những tấm bảng chào đón du khách đến Eureka đến thăm thị trấn Eureka ghi rõ rằng nơi đây là chỗ tọa lạc ngôi trường mà tổng thống Reagan đã có thời theo học, đó là đại học Eureka.
Ông Reagan đã nhận văn bằng cử nhân tại đây năm 1932. Vào ngày 9 tháng 5 năm 1982, kỷ niệm 50 năm tốt nghiệp, tổng thống Reagan đã đi vào lịch sử với một đề nghị mà ông đưa ra trong bài diễn văn đọc tại đây, đó là bản hiệp ước Tài Giảm Vũ Khí Chiến Lược, gọi tắt là START.
Ông Reagan nói: "Trọng tâm của nỗ lực của chúng ta sẽ là giảm đáng kể những hệ thống vũ khí có tiềm năng gây bất ổn nhất, đó là những phi đạn đạn đạo, con số đầu đạn mà chúng mang theo và toàn thể tiềm năng tàn phá của chúng."
Năm nay, Hiệp Hội Ronald Reagan tại dại học Eureka đã mời một người từng là đối thủ và sau trở thành người bạn của Tổng thống Reagan, cựu chủ tịch Liên Bang Xô Viết Mikhail Gorbachev đến nói chuyện về di sản của tổng thống Reagan.
Ông Gorbachev nói: "Không ai có thể chối cãi được một sự kiện quan trọng, đó là Cuộc Chiến Tranh Lạnh đã kết thúc. Chúng ta đã khởi sự tiến trình dẹp bỏ vũ khí hạt nhân., và mối quan hệ giữa hai quốc gia chúng ta vào lúc đó trở thành một mối tương quan hết sức tốt đẹp."
Một trong những chặng đầu tiên trong chuyến thăm thị trấn Eureka của ông Gorbachev là Vườn Hòa Bình Reagan, tọa lạc gần nơi cựu tổng thống đọc bài diễn văn năm 1982.
Trong khu vườn này có một tảng gạch được trưng bày; nó là một di tích từ bức tường Berlin bị kéo đổ. Bức tường này là một biểu tượng của cuộc Chiến Tranh Lạnh mà tổng thống Reagan trước đó đã từng thách thức chủ tịch Gorbachev hãy phá sập.
Và sau đây là lời ông Gorbachev qua một thông dịch viên, lên tiếng tại buổi lễ tôn vinh cố tổng thống Reagan.
Ông Gorbachov nói: "Khi được hỏi là có ấn tượng gì khi tổng thống Reagan nói lên câu đó thì chúng tôi chẳng thấy ảnh hưởng gì mấy. Chúng tôi biết là khởi dầu sự nghiệp, tổng thống Reagan từng là một diễn viên điện ảnh kia mà."
Hồi ức vui vẻ, nhẹ nhàng của ông Gorbachev tạo điều kiện để cho các sinh viên trẻ có cái nhìn sâu hơn vào những biến cố lịch sử xảy ra trước khi họ ra đời, như cô Jennifer Dama chẳng hạn.
Cô Dama nói: "Cuộc Chiến Tranh Lạnh và sự liên hệ giữa ông Ronald Reagan và ông Gorbachev diễn ra trước khi hầu hết sinh viên chúng tôi ra đời., vì thế sự hiện diện của ông Gorvchev hôm nay khiến chúng tôi tưởng như lịch sử đang sống lại ở đây. Điều này hết sức lý thú."
Cô Dama là một trong nhiều sinh viên được mời để đặt câu hỏi với ông Gorbachev tại một cuộc họp mặt tôn vinh ông.
Câu hỏi của cô tập trung vào tình hình bang giao hiện nay giữa Hoa Kỳ và Nga.
Ông Gorbachev nói: "Tôi tin rằng vẫn có cảm thông và vẫn có tầm quan trọng trong mối quan hệ giữa chúng ta., nhưng nhiều người ở Nga cho rằng không thể tin được người Mỹ, và vấn đề chính ở đây là làm sao xây dựng lại lòng tin đó., làm thế nào để xây dựng lại mối quan hệ bình thường đặt trên sự tin tưởng lẫn nhau."
Một giây phút lịch sử khác cho thị trấn Eureka là lúc ông Gorbachev nhận bằng tiến sỹ danh dự của đại học này.
Vì thế, cùng chia sẻ công lao trong việc đưa ra hành động kết thúc cuộc chiến tranh lạnh, giờ đây ông Gorbachev cũng được trao bằng tiến sỹ danh dự từ đại học Eureka giống như một cựu sinh viên nổi tiếng khác của trường đã từng nhận được vinh dự này, đó là Tổng thống Ronald Reagan.
