Công tố viên tòa án quốc tế yêu cầu tòa ký trát bắt TT Sudan

Công tố viên của Tòa án Hình sự Quốc tế đã yêu cầu bắt giam Tổng Thống Sudan, ông Omar Hassan al Bashir, tố giác ông này về tội diệt chủng và phạm tội ác chiến tranh trong khu vực Darfur của Sudan. Bây giờ thì một ủy ban gồm 3 thẩm phán của tòa này sẽ họp trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng để quyết định xem có nên ký trát bắt giam ông Bashir hay không. Thông Tín Viên Tendai Maphosa ở London gửi về bài tường trình sau đây.

Công tố viên Luis Moreno-Ocampo loan báo yêu cầu bắt giam trong cuộc họp báo hôm thứ Hai tại trụ sở Tòa án Hình sự Quốc tế ở La Haye.

Công tố viên Moreno-Ocampo nói: “Tôi vừa nạp đơn cho văn phòng xét xử số 3 để xin ký trát tống giam ông Omar Hassan Ahmad al-Bashir về tội diệt chủng, tội ác chống nhân loại, và tội ác chiến tranh.”

Nhưng ông Moreno-Ocampo nhấn mạnh là ông chưa kết án ông Bashir.

Ông Moreno-Ocampo nói: “Tôi xin nói rõ điều này, tôi chỉ xin các thẩm phán quyết định, họ có thể đồng ý với lời yêu cầu của tôi, họ có thể bác bỏ, họ có thể làm điều gì khác, họ có thể đòi thêm bằng cớ. Do đó, giờ đây các thẩm phán có quyền quyết định.

Nếu bị mang ra xử, ông Bashir có thể đối mặt với ba tội; gồm có tội diệt chủng, tội gây ra nguy hại tâm thần nghiêm trọng, và tội cố tình tạo ra những tình huống có tính toán-mang lại những thiệt hại về thể xác.

Công tố viên Moreno-Ocampo nói rằng bên cạnh đó Tổng Thống Bashir có thể phải trả lời về 5 tội ác chống nhân loại khác, gồm có tội giết người, ra lệnh hành quyết người khác, cưỡng bức người khác phải dời cư, tra tấn và hãm hiếp.

Nếu ủy ban thẩm phán đồng ý ký trát bắt ông Bashir thì đây là lần đầu tiên Tòa án Hình sự Quốc tế áp dụng biện pháp này đối với một nhân vật lãnh đạo quốc gia.

Chính phủ Sudan hiện nay không nhìn nhận thẩm quyền của Tòa án Hình sự Quốc tế và đã liên tục từ chối giải giao người của họ bị tòa này đòi mang ra xử. Đó là Ahmad Harun, Bộ Trưởng đặc trách các vấn đề nhân đạo; và Ali Kushayb, thủ lĩnh nhóm dân quân thân chính phủ.

Trước khi có lời yêu cầu của Công tố viên Moreno-Ocampo, chính phủ Sudan đã dọa là lời yêu cầu đó sẽ ảnh hưởng xấu cho cuộc đàm phán giữa phe chính phủ và phe phiến quân ở Darfur.

Khi Thông tín viên đài VOA tiếp xúc với sứ quán Sudan tại London thì Người phát ngôn của sứ quán là ông Khalid al Mubabrak nói rằng các lời cáo buộc đối với Tổng Thống Bashir là sai. Ông này còn nhấn mạnh là Tòa án Hình sự Quốc tế không có thẩm quyền gì đối với Sudan.

Ông Mubarak nói: "Cũng giống như Hoa Kỳ, Sudan không ký công ước Rôma, là công ước thành lập Tòa án Hình sự Quốc tế. Nước Sudan chúng tôi có hệ thống pháp lý riêng biệt, hệ thống này khá hiệu quả, bằng chứng là đã xét đến vụ Darfủ, đã kết tội một số người, trả tự do cho một số người, và bỏ tù một số người. Hành động của Công tố viên Moreno-Ocampo sẽ kéo dài cuộc khủng hoảng tại Darfur và khuyến khích phiến quân ở đó có những hành động táo bạo hơn.

Cuộc khủng hoảng tại Darfur khởi đầu vào năm 2003 bằng những cuộc tấn công của phiến quân vào các cơ sở của chính phủ. Phía chính phủ đã phản ứng bằng cách trang bị vũ khí cho các dân quân, và các dân quân này đã ra tay hành động, buộc hơn 2 triệu người ở đó phải dời cư.

Liên Hiệp Quốc ước tính cho tới nay đã có 300,000 người thiệt mạng do cuộc xung đột này.