Phụ nữ Afghanistan sẽ được hưởng nhiều quyền tự do hơn là một trong những hứa hẹn của cuộc tiến chiếm năm 2001 do Hoa Kỳ lãnh đạo. Các giới chức Hoa Kỳ và Afghanistan cho biết đã có những tiến bộ đáng kể, và nêu dẫn chứng là khoảng 2 triệu phụ nữ và thiếu nữ đang được đi học, một điều đã bị cấm đoán dưới chế độ Taliban cực đoan. Nhưng bất kể các nỗ lực của phương Tây, nhiều phụ nữ Afghanistan nói rằng cuộc sống của họ đã không được cải thiện bao nhiêu và càng ngày càng có nhiều phụ nữ đã tự thiêu như một cách để giải thoát khỏi tình trạng bị ngược đãi về thể chất, tình dục và tâm lý. Câu chuyện Phụ nữ hôm nay thuật lại bài tường trình từ Kabul của phái viên Mandy Clark.
Bị phỏng nặng và gần chết tại một bệnh viện tồi tàn ở Kabul, một thiếu nữ 15 tuổi đang nằm hấp hối. Bác sĩ giải phẫu thuộc đơn vị chữa bỏng Sarwani Sahab cho biết các loại chấn thương như thế này xảy ra thường hơn trong giới nữ trẻ tuổi ở Afghanistan.
Bác sĩ Sahab nói: “Tại Afghanistan, các thiếu nữ, có lẽ từ 18 đến 25 tuổi, gây nhiều vấn đề về chấn thương do các vết bỏng tự mình gây ra.”
Cô gái này ở tỉnh Kandahar khẳng định là cô ta bị phỏng vì một cây đèn dầu, nhưng các bác sĩ cho rằng đó là một mưu toan tự vẫn bất thành. Họ cho biết cơ may sống sót của cô là 50-50.
Càng ngày càng xảy ra những vụ tương tự như vụ của cô gái này. Một tổ chức nữ quyền Afghanistan cho biết năm ngoái, gần 500 phụ nữ đã chọn cái chết hoặc hủy hoại thân thể bằng cách tự thiêu để trốn tránh những cuộc hôn nhân bị ép uổng, làm nô lệ, ngược đãi về tình dục hay các hay các hình thức ngược đãi khác.
Những người sống sót rời khỏi trại này không thể trở về nhà vì đã gây tai tiếng cho gia đình. Một số người sống phần còn lại của cuộc đời ở ngoài đường phố, hay nếu may mắn thì có thể tìm được một nơi trú thân an toàn.
Có những người phụ nữ khác đã bất chấp sự căm phẫn của xã hội và tìm cách giúp đỡ các nạn nhân trẻ tuổi bị phỏng này. Nhiều người đã liều cả mạng sống để làm như thế.
Malalai Joya, một nhà hoạt động chính trị là một trong những người như thế và đồng ý nói chuyện với đài VOA. Bà được bầu làm đại biểu quốc hội Afghanistan vào năm 2005, nhưng đã bị loại trừ ra khỏi chính phủ. Bà nói lý do là các quan điểm của bà. An ninh quanh bà Joya rất chặt chẽ, và cần phải làm như thế vì bà đã thoát hiểm trong 4 vụ mưu sát mà nguyên do là vì bà tranh đấu cho nữ quyền.
Bà Joya nói: “Họ tự thiêu trong nhiều trường hợp bởi vì họ muốn chết hơn là sống trong hỏa ngục này. Thực là đau buồn cho tôi, tôi không thể nào tìm ra lời lẽ để bầy tỏ nỗi khổ sở và buồn rầu của tôi.”
Nhưng việc làm của bà đã có tác dụng.
Bà Razia là một nạn nhân khác bị phỏng. Bà chỉ cho biết tên gọi là Razia. Bà nói rằng ý định tự vẫn của bà đã đem lại sự tự do cho bà.
Bà Razia kể lại chuyện một lãnh chúa ở làng bà đã dọa giết bà ra sao nếu bà không cho phép hắn ta lấy đứa con gái 13 tuổi của bà. Là một quả phụ chiến sĩ, bà không có ai để bảo vệ cho mình. Bà Razia nói bà chỉ mong nếu chết đi thì một viện mồ côi sẽ nhận nuôi con cái bà. Nhưng bà lại sống. Một tổ chức phụ nữ đã tìm thấy bà trong bệnh viện và nhận bà và các con vào một nơi tạm trú an toàn.
Bà Razia nói rằng lúc đó bà đã chết, nhưng Thượng đế đã ban cho bà một cuộc sống mơi.
Các giới chức Afghanistan mau chóng nêu ra điểm phụ nữ ngày nay có nhiều quyền tự do và cơ hội hơn kể từ khi chế độ cực đoan Taliban bị lật đổ. Họ cho biết khoảng 2 triệu phụ nữ và em gái nay được di học – đó là một điều bị cấm đoán dưới thời Taliban.
Nhưng nhà hoạt động bênh vực cho nữ quyền Palwasha Hassan nói rằng chưa có đủ các biện pháp được thực hiện để giúp phụ nữ Afghanistan. Tuy nhiên, bà nói mọi người chớ nên thất vọng.
Bà Hassan nói: “Tôi nghĩ rằng chúng ta không thể để mất cơ hội này mà nói rằng, ‘thôi, ở Afghanistan chẳng thay đổi được điều gì vì chúng ta đã có truyền thống như thế.’ Ta phải khởi đầu từ điểm có thể được vì vậy nếu đây là một cơ hội, thì không nên bỏ qua.”
Ngược đãi phụ nữ và các mưu toan tự vẫn để khỏi bị ngược đãi đều là những vấn đề quá thường xuyên trong các xã hội bảo thủ ở Nam Á và Trung Đông. Nhưng, tại Afghanistan, việc lật đổ chế độ Taliban lẽ ra phải thay đổi tình thế đó. Nhiều phụ nữ Afghanistan vẫn còn đang chờ đợi điều đó xảy ra.
