Nhân vật lãnh đạo đứng hàng thứ nhì của Khmer Đỏ, ông Noun Chea đã có mặt trở lại tại phiên toà với những cáo buộc về tội chống lại loài người và những tội ác khác dưới thời cai trị của cộng sản tại Campuchia 30 năm trứơc đây. Ông Noun Chea đã yêu cầu được tại ngoại hầu tra vì tình hình sức khỏe không tốt và về những vấn đề pháp lý xung quanh việc ông bị bắt. Phái viên Rory Byrne của đài VOA từ thủ đô Phnom Penh gởi về bài tường trình sau đây.
Đây là lần thứ nhì ông Noun Chea xuất hiện trước phiên toà chỉ trong vòng 3 ngày. Phiên toà đầu tiên xem xét việc ông này xin đóng tiền để được tại ngoại hầu tra đã bị rút ngắn lại do những tranh cãi liên quan đến tư cách pháp lý của một trong hai người luật sư nước ngoài biện hộ cho ông. Vấn đề này đã được giải quyết nhanh chóng và ông Noun Chea đã có mặt tại phiên tòa hôm nay, cùng đi với ông có cả luật sư người nứơc ngoài và luật sư người Campuchia của ông.
Ông Noun Chea, thường được gọi là Anh Hai, là người đứng đầu công tác ý thức hệ của Khmer đỏ và là cánh tay mặt của thủ lãnh Pol Pot, người đã chết hồi năm 1998. Gần 2 triệu người Campuchia đã chết dưới thời cai trị của phe Khmer đỏ vì bị đói khát, bị bắt lao động quá sức, và bị hành hình. Phát ngôn viên của nhóm nhân viên Liên Hiệp Quốâc của tòa án hỗn hợp, ông Peter Foster, nói rằng việc tòa án nhanh chóng lên lịch để mở lại phiên tòa về yêu cầu tại ngoại hầu tra cho thấy quyết tâm của các giới chức toà án trong việc xúc tiến phiên xử.
Ông Foster nói: “Phiên toà đã được mở lại ngay vào ngày hôm sau – với thời gian thông báo thực ra là chưa tới 24 giờ đồng hồ. Tôi nghĩ rằng điều đó cho thấy rằng toà án này và chính phủ Campuchia, và tất cả mọi người có liên quan trong quá trình này đều không muốn thấy có sự trì hoãn nào và tôi nghĩ rằng điều này rất có ích cho tương lai của tiến trình xét xử.”
Các luật sư của ông Noun Chea đã yêu cầu để thân chủ của họ được tại ngoại hầu tra vì tình trạng sức khoẻ của ông không được tốt, và vì điều mà họ cho là những sơ sót về kỹ thuật trong khi tiến hành việc bắt giữ ông. Họ cũng lập luận rằng ông Noun Chea đã không được thông báo đầy đủ về các quyền của ông khi ông đồng ý nói chuyện với các giới chức của toà án sau khi ông bị bắt mà không có sự hiện diện của luật sư.
Các công tố viên thì lập luận rằng việc thả ông Noun Chea có thể đặt ra mối đe doạ cho trật tự công cộng.Người ta nghĩ rằng phải mất một tuần mới có quyết định đối với việc ông Noun Chea xin đóng tiền để được tại ngoại hầu tra, và trong thời gian ấy ông sẽ tiếp tục bị giam cầm. Ông Noun Chea là cựu thủ lãnh thứ nhì của Khmer Đỏ xuất hiện trước tòa án.
Giới hữu trách cũng đang chuẩn bị hồ sơ để truy tố ít nhất 4 thủ lãnh khét tiếng khác.Việc thành lập phiên toà hỗn hợp giữa Liên Hiệp Quốc và Campuchia đã bị trì hoãn nhiều năm vì vấn đề ngân sách và những tranh cãi về các vấn đề có liên quan đến thủ tục pháp lý.
Kết quả là nhiều giới chức Khmer đỏ đã chết vì già yếu. Nhiều người trong số các nạn nhân Khmer Đỏ e rằng không có nhân vật lãnh đạo nào của chế độ tàn bạo này được đưa ra trước ánh sáng công lý để trả lời cho những tội ác mà họ đã phạm trong lúc tìm cách xây dựng một xã hội Cộng Sản nông nghiệp hoang tưởng ở Campuchia.
