Hôm nay là ngày lễ Halloween tại Mỹ. Trẻ con xúng xính trong những quần áo giả trang được cha mẹ dẫn đi gõ cửa từng nhà xin kẹo. Người ta cũng ta thường kể cho nhau nghe những câu chuyện ma trong dịp này. Trong bầu không khí đó, Lan Phương sẽ thuật lại cùng quí thính giả cuộc đời và cái chết của thi sỹ Hoa Kỳ Edgar Allan Poe và câu chuyện bí ẩn về một người vẫn đến viếng mộ ông vào lúc đêm khuya ngày sinh nhật của ông mỗi năm.
Edgar Allan Poe, thi sỹ, văn sỹ, ký giả, nhà phê bình văn học của Hoa Kỳ sinh năm 1809, mất năm 1849. Cuộc đời ông là một chuỗi những bi kịch và bất hạnh. Bị cha bỏ rơi từ lúc mới một tuổi, Edgar Poe được mẹ nuôi dưỡng nhưng bà đã chết vào tuổi mới 24 vì bệnh lao, bỏ lại đứa con lúc đó mới lên 3. Ông được mẹ của một người bạn thuở thơ ấu đem về nuôi, nhưng rồi bà chết vì bệnh ung thư óc. Sau đó được một gia đình nhận nuôi nhưng người được coi như mẹ nuôi của ông cũng lại từ trần vì bệnh lao. Ông đã lấy cô em họ còn rất nhỏ tuổi làm vợ và chỉ một thời gian ngắn, vợ ông cũng chết vì bệnh lao trong cảnh bần hàn. Edgar Poe hầu như lúc nào cũng túng thiếu và thất bại.
Vào ngày 3 tháng 10 năm 1849 người ta phát giác ông trong tình trạng nửa tỉnh nửa mê nằm ngoài đường phố với bộ quần áo lạ lùng trên người. Được đưa đến bệnh viện trong tình trạng mê sảng, ông nói chuyện như thể với hồn ma trên tường. Ông giã từ dương thế ngày 7 tháng 10 năm đó.
Có hàng chục giả thuyết về nguyên nhân cái chết của ông, như ông đã chết vì bị bắt cóc, đánh đập, cướp của, đầu độc bằng thủy ngân, ám sát vì lý do chính trị, vì nghiện rượu hoặc ma túy, và có giả thuyết cho rằng ông chết vì bệnh dại. Nhưng cho đến ngày nay vẫn chưa ai xác định được nguyên nhân chắc chắn.
Những tác phẩm của ông thường được nhắc tới nhất là bài thơ tựa đề 'The Raven' (Con Quạ), ông sáng tác lúc ở bên giường chăm nom cho người vợ trẻ bị lao đang hấp hối, và chuyện ngắn 'The Tell-Tale Heart' trong đó người thuật chuyện bị mặc cảm tội lỗi đã phải thú tội.
Căn nhà ông từng sống một thời ở Baltimore, bang Maryland, đã được biến thành viện bảo tàng cho khách đến thăm. Có lẽ dịp lễ Halloween là thời điểm thích hợp nhất để mọi người đến viếng bảo tàng viện này:
Ông Jerome nói: Dường như EdgaR Allan Poe được coi là vị thánh bổn mạng cho ngày lễ Halloween. Theo tôi, có những lý do rất hiển nhiên vì ông chuyên viết những chuyện kinh dị và tại Baltimore này, giữa những năm 1832 và 1835 ông đã viết câu chuyện kinh dị đầu tay nhan đề là Berenice, một chuyện rất dễ sợ về một người bị chôn lúc chưa chết hẳn, thân người bị cắt xẻo, đây là câu chuyện cho Allen Poe thấy rằng công chúng thích những chuyện kinh dị, và đó là lý do tại sao ông lại viết loại chuyện này.
Đó là lời của ông Jeff Jerome, trông nom viện bảo tàng Poe House and Museum tại thành phố Baltimore, bang Maryland.
Gần đấy, trong nghĩa trang Old Western là nơi đặt phần mộ của ông, bên cạnh mộ người vợ trẻ chết non vì bệnh lao và người mẹ vợ, đồng thời là cô ruột của ông. Người ta vẫn được nghe một câu chuyện kỳ dị về một người khách lạ, từ năm 1949 đến nay, năm nào cũng vậy, vào đúng sinh nhật của Edgar Allan Poe ngày 19 tháng giêng, xuất hiện vào lúc đêm khuya thanh vắng bên phần mộ của thi sỹ. Người khách lạ này lúc nào cũng mặc chiếc áo choàng đen, đội mũ sụp và khăn quàng che kín mặt, trịnh trọng mang 3 bông hồng và 1 chai rượu cognac cung kính đến đặt bên mộ phần của Edgar Poe, lưu lại giây lát rồi biến mất. Người ta có thể hiểu được rằng 3 bông hồng đỏ là để tặng cho 3 người nằm dưới mộ, nhưng ý nghĩa của chai rượu cognac thì cho đến nay vẫn chưa ai có thể lý giải.
Tung tích của người khách nửa đêm vào dịp sinh nhật Edgar Poe vẫn không ai được rõ, một phần là do du khách hiếu kỳ chỉ được đứng ngoài cổng nhìn vào khu nghĩa trang khuất nẻo, và một lý do khác là người ta tôn trọng sự riêng tư của người khách lạ này cũng như tôn trọng tính chất bí hiểm của câu chuyện lạ kỳ đó.
Vì nó khá bí hiểm nên từng có tin đồn rằng chính ông Jeff Jerome, người trông nom bảo tàng viện Poe, là người khách lạ nửa đêm. Nhưng ông Jerome cải chính:
"Cuộc viếng thăm hằng năm này bắt đầu diễn ra từ năm 1949 và thời điểm 1949 thì còn quá sớm để cho tôi có thể nghĩ ra được một chuyện như thế mà làm. Nhiều người cho rằng tôi chính là nhân vật đó bởi vì tôi là người vẫn thường đến nghĩa trang để chứng kiến việc làm của người khách lạ này vào đêm sinh nhật của Edgar Poe. Nhưng vẫn có những người khác cùng đến với tôi để chứng kiến người khách lạ này và có người còn chụp hình từ xa. Nhưng chúng tôi chỉ làm một điều duy nhất là quan sát thôi. Tuy nhiên, tôi phải bật cười khi có người cho rằng tôi là người khách lạ đó, vì chuyện đơn giản là năm 1949 là một thời điểm quá sớm, lúc đó tôi vẫn còn thơ dại."
Hiện nay vẫn có những tour thăm viếng khu nghĩa trang OldWest Burial Ground. Vào đêm Halloween, có những tour đặc biệt đưa khách đến thăm nơi này. Khách được nghe thuật lại tiểu sử của nhà văn, nghe diễn ngâm bài thơ The Raven, xem diễn câu chuyện The Tell-Tale Heart rồi viếng khu nghĩa trang nơi đặt phần mộ của thi sỹ. Và như để thêm vào tính chất vốn dĩ đã ma quái mà độc giả cảm nhận qua nhiều sáng tác của Edgar Poe, bà Lu-Ann Marshall, hướng dẫn viên du lịch tại khu ghĩa trang này, thuật lại một vài kinh nghiệm của chính bản thân bà cũng như của các du khách đến đây:
"Hầu hết những nhân viên làm ở đây đã trải qua những kinh nghiệm lạ lùng. Chính tôi cũng đã từng ở lại khu nghĩa địa này vào lúc đêm khuya thanh vắng và có cảm giác rằng ai đó đang theo dõi tôi, làm tôi dựng đứng tóc gáy. Những người khác còn nghe rõ ràng có tiếng người nói bên tai đuổi họ đi, có bàn tay sờ lên gáy họ, và họ cũng bị dựng đứng tóc gáy."
Mời quí vị bấm vào đường dẫn ở trên để nghe hoặc tải xuống:
