Cựu tổng thống Iran, ông Mohammad Khatami cảnh báo thế giới đừng gây áp lực lên Iran về chương trình hạt nhân của nước này. Ông Khatami đã phát biểu như vậy tại Tokyo, chỉ vài ngày trước một thời hạn chót của hội đồng bảo an LHQ đòi Iran ngưng các hoạt động tinh chế uranium của họ. Từ Tokyo, phóng viên Steve Herman của đài VOA gửi về bài tường thuật như sau do Chu Uyên trình bày.
Cựu tổng thống Iran, ông Mohammad Khatami, hôm nay tố cáo phương Tây là khởi động một cuộc khủng hoảng về những chương trình hạt nhân của nước ông.
Phát biểu tại viện đại học LHQ tại Tokyo, ông Khatami nói rằng chương trình tinh chế chất uranium của Iran hoàn toàn có mục tiêu hòa bình. Nhà học giả hồi giáo này nói rằng các cường quốc trên thế giới có một chính sách nước đôi là hỗ trợ một nước tại Trung Đông, tức là Israel, với hàng trăm đầu đạn hạt nhân, trong khi tìm cách ngăn không cho Iran dùng công nghệ hạt nhân để sản xuất điện năng.
Ông Khatami nói rằng phương Tây đang đổ thêm dầu vào lửa và tạo nên một cuộc khủng hoảng tại một khu vực sắp nổ tung.
Hoa Kỳ, Đức và các nước khác nói rằng họ không hài lòng với đáp ứng của Iran đối với một chương trình tưởng thưởng Iran của LHQ để Iran ngưng các hoạt động hạt nhân của họ. Iran đang phải đương đầu với hạn chót là ngày 31 tháng 8 để ngưng tinh chế uranium, hay có thể bị LHQ chế tài.
Ngoại trưởng Nhật Taro Aso hôm nay nói rằng Nhật Bản sẽ không bình luận gì về đáp ứng của Iran. Nhật Bản là thị trường nhập khẩu dầu hỏa lớn nhất từ Iran.
Bộ trưởng tài chánh Nhật Sadakazu Tanigaki hồi gần đây cho biết chính phủ ông sẽ ngần ngại không muốn bao gồm dầu hỏa vào bất cứ biện pháp trừng phạt kinh tế nào có thể bị áp đặt lên Iran.
Ông Tanigaki nêu lên rằng vì Nhật Bản dựa rất nhiều vào dầu hỏa Iran nên ngưng nhập khẩu dầu sẽ tạo rất nhiều khó khăn cho Nhật Bản, và sẽ không đáp ứng các quyền lợi của Nhật Bản.
Ông Khatami làm tổng thống Iran từ năm 1997 cho đến năm ngoái, đã gặp thủ tướng Nhật Junichiro Koizumi hôm thứ năm. Ông Khatami được coi là có chủ trương ôn hòa so với cấp lãnh đạo bảo thủ hơn hiện nay tại Teheran.
Ông Khatami đã yêu cầu ông Koizumi để Nhật Bản nắm một vai trò trong việc giải quyết tình trạng bế tắc về vấn đề hạt nhân qua đường lối thương thuyết chứ không gây áp lực. Bộ ngoại giao Nhật nói rằng thủ tướng Koizumi có nói với ông Khatami rằng Nhật Bản hy vọng Iran sẽ hợp tác và tôn trọng ý muốn của cộng đồng thế giới.
Hồi đầu tuần này, Iran chính thức trả lời một chương trình tưởng thưởng cho Iran do Hoa Kỳ, Pháp, Anh, Nga, Trung Quốc và Đức đề nghị. Iran đã kêu gọi mở một vòng thương thuyết mới nhưng không cho thấy dấu hiệu là Iran sẻ tuân thủ đòi hỏi của LHQ vào hạn kỳ chót là thứ năm tuần tới.
