Phó Tổng thống đảng Dân chủ Kamala Harris và cựu Tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump chuẩn bị đối đầu trong một cuộc tranh luận dự kiến sẽ “nảy lửa” vào tối nay, thứ Ba (10/9) ở Mỹ. Sự kiện này được xem là một điểm then chốt trong chiến dịch tranh cử và khả năng “định hình” hay chi phối kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào ngày 5/11 sắp tới.
Dự kiến hàng chục triệu người Mỹ sẽ theo dõi cuộc tranh luận, mà có thể là cuộc tranh luận duy nhất giữa ông Trump và bà Harris trước ngày bầu cử.
Sự kiện quan trọng này diễn ra tám tuần trước ngày bầu cử chính thức nhưng chỉ vài ngày trước khi việc bỏ phiếu sớm bắt đầu tại một số bang trong 50 bang của nước Mỹ.
Các cuộc thăm dò ý kiến trên toàn nước Mỹ cho thấy cuộc đua của hai ứng cử viên rất sít sao. Điều này càng tạo động lực khiến cả hai phải “ghi điểm” trong cuộc tranh luận tối nay. Họ phải đưa ra những lập luận tốt nhất để giành được số ít những cử tri vẫn chưa đưa ra quyết định chọn lựa.
Vì vậy, ngay trước thềm cuộc tranh luận, VOA giới thiệu một số thông tin cần thiết để độc giả, khán thính giả tiện theo dõi sự kiện mà truyền thông Mỹ nói sẽ thu hút đông đảo người xem như một sự kiện điện ảnh lớn của thế giới.
Những điều cần biết
Hai ứng cử viên Harris và Trump chưa bao giờ gặp nhau hoặc thậm chí nói chuyện với nhau qua điện thoại, nhưng vào tối thứ Ba, họ sẽ đứng cách nhau một khoảng cách ngắn sau bục phát biểu tại Trung tâm Hiến pháp Quốc gia ở Philadelphia trong cuộc tranh luận bắt đầu lúc 9 giờ tối, theo giờ miền Đông Hoa Kỳ, do ABC News tổ chức.
Sẽ không có khán giả trực tiếp và không có tuyên bố mở đầu, theo các quy tắc mà kênh truyền hình này công bố vào tuần trước. Hai ứng cử viên sẽ trao đổi ý kiến, tranh luận với nhau trong khi trả lời các câu hỏi do hai người dẫn chương trình của ABC News, David Muir và Linsey Davis, đặt ra. Hai ứng cử viên sẽ có chưa đầy hai phút để đưa ra tuyên bố kết thúc.
Bà Harris và ông Trump sẽ không được đặt câu hỏi cho nhau. Chỉ những người điều phối mới được phép đặt câu hỏi.
Cuộc tranh luận sẽ kéo dài 90 phút và có hai lần nghỉ quảng cáo. Các ứng cử viên sẽ có hai phút để trả lời câu hỏi, hai phút để phản biện và một phút bổ sung để theo dõi và làm rõ vấn đề. Chiến dịch của bà Harris hiện giờ đã đồng ý để micrô ở chế độ tắt tiếng khi ứng cử viên không phát biểu, theo CBS News.
Các ứng cử viên không được phép mang theo ghi chú đã viết sẵn hoặc đạo cụ lên sân khấu và họ sẽ không nhận được chủ đề hoặc câu hỏi trước.
Dự kiến, những chủ đề về quyền phá thai, vấn đề nhập cư ở biên giới Hoa Kỳ với Mexico, tỷ lệ tội phạm ở Hoa Kỳ và tính cách cá nhân có thể sẽ được những người điều phối của ABC nêu ra trong cuộc tranh luận.
Đài VOA sẽ phát sóng trực tiếp diễn biến cuộc tranh luận trên trang web và các trang mạng xã hội của VOA Tiếng Việt.
Hứa hẹn phá kỷ lục
Theo USA Today, việc ông Biden rời đi giữa chiến dịch tranh cử và bà Harris gia nhập vào cuộc đua, cộng với tài năng trình diễn của ông Trump đã mang đến cho chiến dịch bầu cử năm nay một “cảm giác điện ảnh”. Thêm vào đó là những tác động và biến chuyển trong thực tế, việc Trump thoát chết trong vụ mưu sát và cả hai bên đều đã chọn người đồng hành tranh cử…, hứa hẹn sẽ biến sự kiện tối nay trở thành cuộc tranh luận tổng thống được xem nhiều nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.
Danh hiệu này hiện đang thuộc về cuộc tranh luận năm 2016 giữa ông Trump và Hillary Clinton, đã thu hút khoảng 84 triệu người xem trong cuộc tranh luận đầu tiên của họ.
Các cuộc tranh luận được xem nhiều nhất khác với khoảng 80 triệu người xem là cuộc tranh luận năm 1980 giữa ông Ronald Reagan và Jimmy Carter, và khoảng 73 triệu người đã xem cuộc tranh luận đầu tiên năm 2020 giữa ông Biden và ông Trump trong bối cảnh đại dịch, vẫn theo USA Today.
Nỗ lực “ghi điểm”
Trong hai ứng cử viên, hiện không có người dẫn đầu rõ ràng trong các cuộc thăm dò mà các hãng truyền thông Mỹ thực hiện trong những tuần qua.
Cuộc thăm dò mới nhất của CNN cho thấy Phó Tổng thống Kamala Harris đạt trung bình 49% sự ủng hộ trong khi cựu Tổng thống Donald Trump đạt 48%.
Theo CNN, số liệu này không thay đổi kể từ lần cập nhật gần đây nhất và dựa trên sáu cuộc thăm dò toàn quốc gần đây, tất cả đều được tiến hành sau Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ vào tháng 8. Các cuộc thăm dò bao gồm cuộc thăm dò của NPR/PBS News/Marist College trong số các cử tri đã đăng ký được công bố sáng nay, không cho thấy người dẫn đầu rõ ràng nào trong cuộc đua, với bà Harris là 49% so với ông Trump là 48%. Năm trong số 6 cuộc thăm dò được đưa vào cuộc thăm dò trung bình cho thấy biên độ giữa hai ứng cử viên là 1 điểm hoặc ít hơn.
Trong khi đó, cuộc thăm dò của USA TODAY/Suffolk công bố trong tháng này, khoảng 90% cử tri có khả năng bỏ phiếu cho biết họ “đã quyết định chắc chắn”, khoảng 8% số người được hỏi cho biết họ có thể thay đổi quyết định và khoảng 1% nói họ chưa quyết định.
Vì vậy, hai ứng cử viên dự kiến sẽ nỗ lực hết sức để “ghi điểm” trong cuộc tranh luận tối nay nhằm giành lấy số cử tri ít ỏi chưa đưa ra quyết định này.
“Tối thứ Ba là một trong những cuộc tranh luận tổng thống được mong đợi và có hậu quả nhất mọi thời đại. Ông Trump là một người tranh luận tổng thống dày dạn kinh nghiệm nhưng có tiền sử đưa ra những phát biểu gây tranh cãi chống lại đối thủ trên sân khấu, điều này có thể làm mất tập trung vào các vấn đề chính sách quan trọng hơn”, Huấn luyện viên về tranh luận của Đại học Michigan, Aaron Kall, nói với VOA.
“Bà Harris vừa mới tham gia cuộc đua vào tháng 7 và vẫn đang được các cử tri và chiến dịch tranh cử của ông Trump định hình. Bà phải chứng minh rằng bà có thể khởi kiện nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump và những hành động gần đây của ông ấy”, ông Kall nói. “Ông Trump là một người phản đòn đặc biệt hiệu quả và có thể sử dụng ‘chiến lược tranh luận huỷ diệt’ nếu ông ấy cảm thấy bị vu khống một cách bất công trên sân khấu”.
Chuyên gia này nói rằng hai ứng cử viên “phải khiến cho các cử tri cảm thấy thoải mái với ý niệm rằng họ sẽ là tổng thống trong bốn năm tới và là một nhân vật thường xuyên xuất hiện trên màn hình tivi hay trong phòng khách của họ”.
Chiến lược tranh luận
Theo AP, bà Harris có ý định chứng minh rằng bà là người có thể thúc đẩy vụ kiện của đảng Dân chủ chống lại ông Trump tốt hơn ông Biden. Ngược lại, ông Trump đang cố gắng miêu tả phó tổng thống là một người theo chủ nghĩa tự do lạc hậu trong khi cố gắng giành được sự ủng hộ của những cử tri hoài nghi rằng ông nên trở lại Nhà Trắng.
Hãng tin Mỹ nói rằng ông Trump, 78 tuổi, đã phải vật lộn để thích nghi với bà Harris, 59 tuổi, người phụ nữ đầu tiên, người da đen và người gốc Nam Á giữ chức phó tổng thống. Cựu tổng thống đảng Cộng hòa đôi khi đã viện dẫn đến các khuôn mẫu về chủng tộc và giới tính, khiến các đồng minh muốn ông Trump phải tập trung vào những khác biệt về chính sách với bà Harris đã cảm thấy khó chịu.
Về phần mình, phó tổng thống được dự kiến sẽ cố gắng nhận một phần công lao cho những thành tựu của chính quyền Biden, đồng thời lý giải về những thời điểm khó khăn và giải thích về sự thay đổi của bà khỏi các lập trường tự do hơn mà bà đã từng đảm nhận trong quá khứ.
Nói về phong cách tranh luận, Tim Hogan, người chỉ đạo công tác chuẩn bị tranh luận của Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ năm 2020, nói với AP rằng bà Harris, một cựu tổng chưởng lý California, sẽ mang “bản năng của một công tố viên vào sân khấu tranh luận”.
“Đó là một phẩm chất rất mạnh mẽ trong bối cảnh này: Đó là có một người biết cách tung ra cú đấm và biết cách truyền tải cú đấm đó”, ông Hogan nói.
Về phía ông Trump, cựu tổng thống có kế hoạch chỉ trích bà Harris là quá tự do, vẫn theo AP.
Ông Trump và chiến dịch của ông đã nêu bật các lập trường cực tả mà bà Harris đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020 không thành công. Ông đã được Tulsi Gabbard, cựu nữ dân biểu đảng Dân chủ và ứng cử viên tổng thống, người đã chỉ trích bà Harris trong các cuộc tranh luận sơ bộ của họ, hỗ trợ trong các buổi chuẩn bị tranh luận không chính thức, AP cho biết thêm.
Còn bà Harris thì tìm cách bảo vệ sự thay đổi của mình khỏi các mục tiêu tự do để chuyển sang lập trường ôn hòa hơn về việc khai thác dầu khí đá phiến, mở rộng Medicare cho tất cả mọi người và các chương trình mua lại súng bắt buộc — và thậm chí từ bỏ lập trường của mình rằng ống hút nhựa nên bị cấm — là chủ nghĩa thực dụng, nhấn mạnh rằng “các giá trị của bà vẫn như vậy”.
Cựu tổng thống Trump cũng lập luận rằng nhiệm kỳ tổng thống của bà Harris sẽ là mối đe dọa đối với sự an toàn của đất nước, nhấn mạnh rằng ông Biden đã chọn bà để giải quyết vấn đề dòng người di cư khi đảng Cộng hòa một lần nữa đưa ra những cảnh báo đen tối về vấn đề nhập cư, và những người nhập cư bất hợp pháp ở trong nước là trung tâm trong chiến dịch của ông. Ông Trump tìm cách mô tả nhiệm kỳ tổng thống của bà Harris là sự tiếp nối của chính quyền vẫn chưa được lòng dân của ông Biden, đặc biệt là hồ sơ kinh tế của ông, vì cử tri vẫn cảm thấy tác động của lạm phát ngay cả khi lạm phát đã hạ nhiệt trong những tháng gần đây.
Đối lập lại, bà Harris muốn lập luận rằng ông Trump là người không ổn định và không đủ năng lực. Phó tổng thống, người ủng hộ mạnh mẽ nhất của chính quyền Biden về quyền phá thai sau khi Tòa án Tối cao lật ngược phán quyết Roe kiện Wade năm 2022, dự kiến sẽ tập trung vào việc chỉ trích những điểm không nhất quán của ông Trump xung quanh vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản của phụ nữ, bao gồm cả tuyên bố của ông rằng ông sẽ bỏ phiếu để bảo vệ lệnh cấm phá thai sáu tuần của Florida trong cuộc trưng cầu dân ý toàn tiểu bang vào mùa thu năm nay.
Bà Harris cũng sẽ cố gắng thể hiện mình là người vững vàng hơn để lãnh đạo đất nước và bảo vệ các liên minh của mình, trong lúc chiến tranh đang hoành hành ở Ukraine hơn hai năm sau cuộc xâm lược của Nga và cuộc chiến của Israel với Hamas ở Gaza vẫn kéo dài mà không thấy hồi kết.
Bà có thể cũng sẽ cảnh báo rằng ông Trump là mối đe dọa đối với nền dân chủ, từ những nỗ lực của ông vào năm 2020 nhằm lật ngược thất bại của mình trong cuộc bầu cử tổng thống, thúc đẩy những người ủng hộ tức giận tấn công Điện Capitol Hoa Kỳ vào ngày 6/1/2021, thông qua những bình luận mà ông đưa ra gần đây nhất là vào cuối tuần trước. Ông Trump trên mạng xã hội đã lại đưa ra một thông điệp đe dọa rằng nếu thắng cử, ông sẽ bỏ tù “những người có hành vi vô đạo đức”, bao gồm luật sư, nhân viên chính trị, nhà tài trợ, cử tri và các quan chức bầu cử.
Tuy nhiên, các chuyên gia tranh luận cũng cảnh báo bà Harris, người vẫn được xem là một trang giấy trắng đối với cử tri so với đối thủ Cộng hòa của bà, sẽ phải đối mặt với sự sụt giảm lớn hơn nếu xảy ra sai lầm có thể ngăn chặn đà phát triển của chiến dịch của bà trong nhiều tuần qua.
“Rủi ro đối với bà là bà vẫn chưa được nhiều người dân Mỹ biết đến, vì vậy có thể bà sẽ có màn trình diễn yếu kém làm suy yếu hy vọng mà bà đã mang lại cho đảng Dân chủ”, Robert Rowland, giáo sư nghiên cứu truyền thông tại Đại học Kansas, nói với USA Today.
Một điều khiến đảng Dân chủ tức giận về cuộc tranh luận ngày 27/6 là ông Biden đã bỏ lỡ cơ hội đưa ra một vụ kiện mạch lạc chống lại ông Trump trên truyền hình quốc gia. Vì vậy, cho dù là đề cập đến cuộc tấn công vào Điện Capitol Hoa Kỳ ngày 6/1/2021, cách xử lý đại dịch COVID-19 hay các vụ kiện tụng khác nhau chống lại ông Trump, bà Harris được những người ủng hộ kỳ vọng bước vào cuộc tranh luận tối thứ Ba với việc sẽ đưa hồ sơ chính trị và cá nhân của ông Trump ra “xét xử”, theo USA Today.
Chiến dịch của bà Harris thích đóng khung cuộc đua này như một vụ “công tố viên vs. tội phạm”. Tuy nhiên, vẫn theo USA Today, sân khấu tranh luận không phải là phòng xử án, và ông Trump, vốn là một cựu ngôi sao truyền hình thực tế, là một người dày dạn kinh nghiệm trong tranh luận tổng thống, vì nếu tính cả các chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng trước đây của ông vào năm 2016 và 2020, đây đã là cuộc tranh luận thứ 7 của ông.
Diễn đàn