Mỹ đi sau Trung Quốc tới 15 năm trong việc phát triển năng lượng hạt nhân công nghệ cao giữa lúc cách tiếp cận công nghệ có sự hậu thuẫn của nhà nước và nguồn tài chính dồi dào của Bắc Kinh đang mang lại lợi thế cho Trung Quốc, một báo cáo cho biết hôm 17/6.
Nghiên cứu của Hội Công nghệ Thông tin và Đổi mới, một viện nghiên cứu phi đảng phái có trụ sở tại Washington, cho biết Trung Quốc có 27 lò phản ứng hạt nhân đang được xây dựng với thời gian xây dựng trung bình khoảng 7 năm, nhanh hơn nhiều so với các nước khác.
Báo cáo cho biết: “Việc Trung Quốc triển khai nhanh chóng các nhà máy điện hạt nhân hiện đại hơn bao giờ hết sẽ tạo ra hiệu quả kinh tế quy mô và hiệu ứng vừa học vừa làm đáng kể, và điều này cho thấy các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ đạt được lợi thế nhờ sự đổi mới gia tăng trong lĩnh vực này từ nay về sau.”
Hoa Kỳ có đội ngũ nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới và chính quyền của Tổng thống Joe Biden coi nguồn điện gần như không phát thải này là rất quan trọng trong việc hạn chế biến đổi khí hậu.
Nhưng sau khi hai nhà máy lớn ở Georgia đi vào hoạt động vào năm 2023 và 2024, vượt quá ngân sách hàng tỷ đô la và bị trì hoãn nhiều năm, thì không có lò phản ứng hạt nhân nào của Mỹ được xây nữa. Một nhà máy công nghệ cao từng được lên kế hoạch xây dựng đã bị hủy vào năm ngoái.
Các ngân hàng quốc doanh của Trung Quốc có thể cung cấp các khoản vay với lãi suất thấp tới 1,4%, thấp hơn nhiều so với các nền kinh tế phương Tây. Ngành công nghiệp điện hạt nhân của nước này đã được hưởng lợi từ sự hỗ trợ bền vững của nhà nước và các chiến lược nội địa hóa, cho phép Trung Quốc thống trị các lĩnh vực như năng lượng tái tạo và xe điện.
Lò phản ứng được làm mát bằng khí nhiệt độ cao thế hệ thứ tư đầu tiên trên thế giới tại Vịnh Shidao đã đi vào hoạt động vào tháng 12 năm ngoái. Hiệp hội Năng lượng Hạt nhân Trung Quốc tuyên bố rằng dự án này liên quan đến việc phát triển hơn 2.200 bộ ‘thiết bị đầu tiên trên thế giới’ với tổng tỷ lệ nội địa hóa vật liệu sản xuất trong nước là 93,4%.
Những người ủng hộ các lò phản ứng công nghệ cao cho biết chúng an toàn và hiệu quả hơn các nhà máy hiện tại. Những người chỉ trích cho rằng một số lò phản ứng mới gây ra rủi ro về phổ biến vũ khí hạt nhân và nguyên liệu hạt nhân.
Mọi chuyện không phải lúc nào cũng suôn sẻ đối với Trung Quốc. Hiệp hội Năng lượng Hạt nhân Trung Quốc đã cảnh báo rằng có tình trạng dư thừa nghiêm trọng trong sản xuất linh kiện hạt nhân và nạn ‘cạnh tranh quá mức’ đang khiến giá cả giảm và gây thua lỗ.
Ông Stephen Ezell, tác giả báo cáo, khuyến nghị nếu Mỹ nghiêm túc về vấn đề hạt nhân thì nên phát triển một chiến lược quốc gia mạnh mẽ bao gồm đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và phát triển, xác định và tăng tốc các công nghệ đầy hứa hẹn cũng như hỗ trợ phát triển lực lượng lao động lành nghề.
“Mặc dù Mỹ đang ở phía sau nhưng chắc chắn nước này có thể bắt kịp về mặt công nghệ,” ông Ezell nhận định.
Bộ Năng lượng Hoa Kỳ chưa bình luận về báo cáo này.
Diễn đàn