Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen vừa đến thủ đô Trung Quốc hôm thứ Năm (6/7), bắt đầu chuyến thăm 4 ngày, dự kiến sẽ tập trung vào việc hạ giảm căng thẳng trong quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, bất chấp kỳ vọng rất thấp của cả hai bên.
Bà Yellen đã nhận được sự chào đón không nồng nhiệt từ một quan chức Bộ Tài chính Trung Quốc và đặc phái viên Hoa Kỳ tại Trung Quốc, Nicholas Burns, khi bà bước xuống máy bay của chính phủ Mỹ, sau khi một cơn mưa lớn mang lại chút dễ thở cho Bắc Kinh vốn đang trong bầu khí ngột ngạt.
Tuy nhiên, cả hai bên đều nghi ngờ chuyến thăm của bà Yellen có thể làm giảm bớt nhiều căng thẳng trong quan hệ Mỹ-Trung, trong khi các quan chức thừa nhận rằng cả hai nước đều đặt việc bảo vệ an ninh quốc gia lên trên quan hệ kinh tế.
“Đặc biệt nếu có những điều mà chúng ta có thể không đồng ý, thì việc chúng ta nói chuyện với nhau lại càng quan trọng hơn”, một quan chức Hoa Kỳ đi cùng bà Yellen phát biểu khi đến Bắc Kinh.
“Tôi không nghĩ là không có kết quả, tôi quả quyết nói điều đó”.
Quan chức này cho biết thêm rằng bà Yellen sẽ giải quyết về các hành vi “không công bằng” của Trung Quốc, bao gồm các hành động trừng phạt gần đây đối với các công ty Mỹ và các rào cản tiếp cận thị trường.
Vào thứ Sáu, bà sẽ gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường và cựu quan chức kinh tế Lưu Hạc, người được nhiều người coi là thân cận của Chủ tịch Tập Cận Bình.
Tuy nhiên, các nhà bình luận Trung Quốc cho rằng những lo ngại của Hoa Kỳ đối với các hoạt động thương mại của nước này chỉ là giả tạo.
“Tôi không xem đó là bà Janet Yellen không được chào đón nồng nhiệt, nhưng Trung Quốc không thể nuốt tất cả những viên thuốc độc và tiếp tục nở nụ cười”, Wang Huiyao, chủ tịch của một tổ chức nghiên cứu, Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa, nói, ám chỉ những biện pháp trừng phạt ngày càng tăng của Hoa Kỳ đối với một số công ty Trung Quốc.
Trước chuyến thăm của bà Yellen, các nhà phân tích Trung Quốc nói với truyền thông nhà nước rằng bài phát biểu hồi tháng 4 của bà, trong đó xếp việc đảm bảo lợi ích an ninh quốc gia của Hoa Kỳ và các đồng minh là cốt lõi của chính sách kinh tế với Trung Quốc, đã không truyền cảm hứng lạc quan.
Zhu Feng, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nam Kinh, nói với tờ Hoàn cầu Thời báo rằng việc bà Yellen nhấn mạnh đến an ninh quốc gia có nghĩa là Hoa Kỳ khó có thể ngăn chặn “sự lấn lướt về kinh tế và công nghệ” của Trung Quốc.
Theo lời quan chức Hoa Kỳ, bà Yellen sẽ nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ không ủng hộ việc tách rời và kêu gọi Trung Quốc minh bạch hơn về luật gián điệp mới của họ, cũng như tiến bộ trong việc giải quyết vấn đề nợ quốc tế.
Mặc dù không có đột phá lớn nào được kỳ vọng, nhưng các quan chức Mỹ nói bà Yellen sẽ thúc đẩy mở ra các đường dây liên lạc và phối hợp mới về các vấn đề kinh tế, đồng thời nhấn mạnh hậu quả của việc cung cấp vũ khí sát thương cho Nga, một khẳng định mà Trung Quốc đã kiên quyết bác bỏ.
Khi đại sứ Trung Quốc Tạ Phong gặp bà Yellen ở Washington hôm thứ Hai, ông kêu gọi Hoa Kỳ “hết sức chú ý” và hành động để giải quyết những lo ngại chính của Trung Quốc về kinh tế và thương mại.
Wu Xinbo, một chuyên gia nghiên cứu về Mỹ tại Đại học Phúc Đán, người am tường quan điểm của Bắc Kinh, nói rằng thuế quan thương mại do chính quyền Trump áp đặt và các biện pháp trừng phạt đối với các công ty Trung Quốc là mối quan tâm chính của Bắc Kinh.
Chuyến đi được mong đợi từ lâu của bà Yellen diễn ra vài tuần sau chuyến thăm của Ngoại trưởng Antony Blinken, người đã đồng ý với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng sự cạnh tranh lẫn nhau không nên dẫn đến xung đột, trong bối cảnh các cuộc đàm phán giữa quân đội hai nước bị đóng băng.
Cả hai chuyến thăm đều được coi là quan trọng để cải thiện liên lạc sau khi quân đội Hoa Kỳ bắn hạ một khinh khí cầu của Trung Quốc trên bầu trời của Mỹ.
Các quan chức Mỹ đến Trung Quốc trước khi một cuộc gặp có thể xảy ra giữa Tổng thống Joe Biden và Tập Cận Bình tại Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương dự kiến vào tháng 11 tại San Francisco.
Diễn đàn