Con gái nhà hoạt động nhân quyền Trung Quốc Đổng Quảng Bình (Dong Guangping) vừa cho VOA biết rằng gia đình rất lo ngại về số phận của cha cô, cáo buộc rằng ông bị bắt tại Hà Nội trong một âm mưu trao đổi ‘bẩn thỉu” giữa công an Việt Nam và Trung Quốc.
Việc nhà hoạt động nhân quyền Đổng Quảng Bình bị bắt giữ tại Hà Nội vào ngày 24 tháng 8 vừa qua đang nhận được sự quan tâm từ Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc và các tổ chức quốc tế nhưng mà cho đến thời điểm này chính quyền Việt Nam chưa có phản hồi về vụ việc.
Như VOA đã đưa tin, trong bức thư của Cao uỷ Nhân quyền LHQ (OHCHR) gửi cho chính quyền Việt Nam vào cuối năm 2022, trong đó yêu cầu cung cấp thông tin về tình trạng sức khoẻ cũng như là nơi giam giữ của ông Đổng, nhưng Hà Nội cũng một mực im lặng.
Bức thư nêu cáo buộc hình sự liên quan đến việc điều tra ông Đổng, và yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết làm rõ việc bắt giữ ông Đổng xem hành động này tương thích như thế nào với các nghĩa vụ Quốc tế của Việt Nam về việc tuân thủ các quy tắc bắt buộc của luật pháp quốc tế, bao gồm cả các hành vi liên quan các điều khoản của Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền, Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị, và Tuyên bố về Bảo vệ Những người bị cưỡng chế mất tích.
Việt Nam có 60 ngày để trả lời. Nhưng cho đến thời điểm này, sau khi văn phòng OHCHR gởi bức thư vào ngày 15/12/2022, thì phía Việt Nam vẫn chưa phản hồi. Điều này đã làm dấy lên sự lo ngại về tình trạng hiện tại của ông Bình, đặc biệt gia đình của ông đang rất lo lắng về số phận của ông.
Trao đổi với VOA hôm 15/2 từ Toronto, Canada, cô Katharine Đổng, con gái của ông Đổng Quảng Bình, nói rằng chính quyền Việt Nam liên tục từ chối tiết lộ thông tin về cha cô, đồng thời cô cáo buộc Hà Nội chối nhận trách nhiệm bắt giữ ông.
“Tôi đã nói chuyện với Đại sứ Quán Canada tại Việt Nam và họ cho biết rằng chính quyền Việt Nam không thừa nhận sự có mặt của cha tôi tại Việt Nam,” cô Katherine, con gái của ông Đổng, nói. “Chúng tôi đều biết là ông đã ở Hà Nội vài năm rồi.”
Cô Katherine cho biết sau khi gia đình của cô mất liên lạc với cha cô vào năm ngoái, một người bạn của ông để ý thấy ông đã không hoạt động trên mạng xã hội và người đó đã thông báo với gia đình cô và một vài người bạn khác rằng cha cô đã mất tích tại Hà Nội.
Theo tài liệu của OHCHR và các nhóm nhân quyền quốc tế, ông Đổng được cho là bị công an Việt Nam bắt giam hôm 24/8/2022 khi ông đang lưu trú tại một căn hộ ở Hà Nội, giữa lúc ông chờ định cư tại Canada theo quy chế tị nạn chính trị.
Nhà hoạt động nhân quyền Đổng Quảng Bình, 65 tuổi, từng bị chính quyền Trung Quốc bỏ tù ba lần vì vận động và ủng hộ nhân quyền và dân chủ ở Trung Quốc, bao gồm cả việc ông lên tiếng chống lại những vi phạm nhân quyền của chính phủ Trung Quốc trong Vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989.
Năm 2015, ông Đổng cùng gia đình trốn sang Thái Lan để xin tị nạn với cơ quan tị nạn của Liên Hợp Quốc ở Bangkok. Một tháng sau, chính quyền Thái Lan bắt giữ ông Đổng cùng với một nhà hoạt động nhân quyền khác vì lý do nhập cư. Ông Đổng đã được LHQ chính thức công nhận là người tị nạn và được Canada chấp nhận cho định cư. Nhưng chính quyền Thái Lan đã trao trả ông lại cho Trung Quốc một cách bất hợp pháp theo yêu cầu của chính phủ Trung Quốc và ông đã bị kết án ở Trùng Khánh. Ông Đổng ra tù sau khi mãn hạn tù vào tháng 8/2019. Gia đình ông Đổng định cư ở Canada vào năm 2015.
Sau khi được thả vào năm 2019 và bị cảnh sát theo dõi và quấy rối liên tục, ông Đổng chạy trốn sang Việt Nam vào ngày 5/1/2020 và lưu lại ở Hà Nội cho đến ngày ông mất tích.
Vào tháng 11/2022, trong một cuộc họp báo trước Quốc hội Canada, cô Katherine đã yêu cầu chính quyền Việt Nam và Trung Quốc hãy cho gia đình cô biết là cha cô đang ở đâu. “Hãy để cha tôi được đến Canada đoàn tụ với chúng tôi mà không có bất kỳ sự chậm trễ nào nữa. Ông Đổng Quảng Bình thuộc về gia đình chúng tôi. Đây là giấc mơ của chúng tôi 7 năm trước và cũng như bây giờ,” cô Katherine nói.
Trong một thông cáo báo chí hôm 14/2, cô Katherine, hiện là sinh viên Đại học Toronto, và đã có quốc tịch Canada, cho biết: “Chính phủ Việt Nam tiếp tục hành hạ gia đình tôi bằng cách từ chối giải thích lý do tại sao họ bắt giữ cha tôi gần sáu tháng trước đây, và điều gì đã xảy ra với ông kể từ đó”.
“Tôi hy vọng giờ đây ông được đoàn tụ an toàn với chúng tôi tại Canada, nhưng thay vào đó chúng tôi cam thấy đau đớn về sự an toàn của ông ấy. Chúng tôi thậm chí không biết ông ấy đang ở đâu. [Việt Nam] sẽ không trả lời câu hỏi của tôi,” cô Katherine cho biết thêm.
Nhận định với VOA, cô Katherine nói cô tin rằng chính quyền Trung Quốc đã cấu kết với công an Việt Nam thực hiện những “chiêu trò bẩn thỉu” để giao nộp cha cô cho Trung Quốc.
“Dĩ nhiên là có sự trao đổi bẩn thỉu giữa hai nước, đó là lý tại sao họ lại im lặng”.
“Sự an toàn của ông là điều tôi quan ngại nhất và tôi muốn biết ông đang ở đâu. 99% tôi nghĩ ông đã bị trao trả lại cho Trung Quốc bởi chính quyền Việt Nam. Nhưng vẫn còn 1% hy vọng ông vẫn còn ở Việt Nam và có thể sẽ trả tự do cho ông và cho đoàn tụ với chúng tôi”, cô Katherine chia sẻ.
VOA đã gửi email đến Đại sứ quán Trung Quốc và Việt Nam tại Mỹ và Canada, đồng thời liên lạc Bộ ngoại giao hai nước này, yêu cầu họ phản hồi về các phát biểu của gia đình ông Đổng và tình hình hiện tại của ông, nhưng chưa nhận được phản hồi.
Theo tin từ gia đình và các nhóm nhân quyền, Chính phủ Canada đã nhiều lần xác nhận rằng họ sẽ cấp cho ông Đổng giấy tờ di trú để ông có thể từ Việt Nam sang Canada. Đó là thông lệ tiêu chuẩn trong các trường hợp định cư tị nạn đến Canada và được các nước trên thế giới tôn trọng. Nhưng giờ đây niềm hy vọng đó đã cạn dần.
Hội Toronto vì Dân chủ ở Trung Quốc (TADC), một tổ chức xã hội dân sự ở Canada, quan ngại rằng khả năng cao là ông Đổng đã bị giao nộp cho chính quyền Trung Quốc vì đã có nhiều người Trung Quốc bất đồng chính kiến với chính quyền bị trục xuất ra khỏi Việt Nam và các nước Đông Nam Á.
Được biết, trường hợp của ông Đổng không phải là trường hợp duy nhất liên quan đến các cáo buộc về các nhà hoạt động nhân quyền Trung Quốc bị chính quyền Việt Nam hay các nước láng giềng bí mật bắt giam và giao nộp cho Bắc Kinh.
Trước đó, theo một tài liệu của Uỷ ban Nhân quyền Tom Lantos của Hạ viện Hoa Kỳ, ông Wang Bingzhang nhà hoạt động Trung Quốc có thẻ thường trú nhân Mỹ, vào năm 1998, bị chính quyền Trung Quốc bắt và bị trục xuất. Đến tháng 6/2002, ông đến Việt Nam, nhưng bị mật vụ bắt cóc cùng với hai người khác. Sau sáu tháng giam giữ bí mật, chính phủ Trung Quốc tuyên bố bắt giữ ông, và sau đó kết án ông tù chung thân với tội danh gián điệp và khủng bố.
Tương tự, gần đây, vào năm 2019, Cảnh sát Thái Lan đã bắt giữ hai người tị nạn Trung Quốc -Jia Huajiang và Liu Xuehong - vì đã trợ giúp nhà hoạt động nhân quyền Huang Qi trốn khỏi đất nước, theo thông tin từ các nhóm nhân quyền quốc tế.
(Huy Nguyễn tường trình; An Hải biên tập)
Diễn đàn