Quốc hội khóa mới của Hoa Kỳ vừa khai mạc hôm thứ Ba 3/1 với việc lãnh đạo khối Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy cố tránh chuyện sự nghiệp chính trị của ông bị tiêu tan. Ông đang nỗ lực để không trở thành người đầu tiên được đề cử cho chức Chủ tịch Hạ viện trong vòng 100 năm qua mà lại không giành được sự ủng hộ từ đầu từ các vị đồng viện trong một cuộc bỏ phiếu có tỷ lệ rủi ro cao.
Ông McCarthy đến Điện Capitol với cam kết sẽ chiến đấu đến cùng, và tránh xa một cảnh tượng công khai có thể gây chia rẽ trong đảng của ông và làm suy yếu vai trò lãnh đạo của đảng trong những ngày đầu tiên của quốc hội khóa mới.
“Chúng tôi xuất hiện trước công chúng Mỹ với cam kết với nước Mỹ là sẽ đấu tranh cho họ chứ không phải cho một số thành viên”, ông McCarthy nói khi bước vào cuộc họp kín buổi sáng của các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện, với lời đả kích những người chống đối.
Các nhà lập pháp triệu tập vào buổi trưa trong một kỷ nguyên mới của chính quyền bị chia rẽ khi đảng Dân chủ mất quyền kiểm soát Hạ viện sau thất bại trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Trong khi Thượng viện vẫn nằm trong tay đảng Dân chủ, hầu như không có đảng viên Cộng hòa nào tại Hạ viện háo hức đối đầu với chương trình nghị sự của Tổng thống Joe Biden sau hai năm đảng Dân chủ nắm quyền định đoạt ở Washington.
Nhưng trước tiên, các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện phải bầu ra một Chủ tịch, người đứng ở vị trí thứ hai trong danh sách kế vị chức tổng thống.
Ông McCarthy đang ngấp nghé ngưỡng cửa để thay thế Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, nhưng không có gì đảm bảo là ông sẽ thành công trong cuộc bỏ phiếu bầu về chức vụ này. Ông hiện phải đối mặt với những người chống đối ngay trong cùng đảng. Bất chấp những nỗ lực xoa dịu, thuyết phục và thu phục họ, ngay cả khi có sự cổ súy từ cựu Tổng thống Donald Trump, ông McCarthy vẫn thiếu sự ủng hộ.
Các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện đã họp kín trước khi tiến hành bỏ phiếu, trong lúc các nhà lập pháp mới đắc cử tham gia vào một ngày có nhiều nghi lễ theo truyền thống. Với sự hiện diện của các gia đình, các thành viên của quốc hội khóa mới chuẩn bị tuyên thệ nhậm chức vào Hạ viện và Thượng viện để bắt đầu nhiệm kỳ lập pháp kéo dài hai năm.
Một thế hệ mới gồm những người Cộng hòa thân ông Trump đang đi đầu trong phe phái chống lại ông McCarthy, lấy cảm hứng từ khẩu hiệu “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” của cựu tổng thống. Họ không cho rằng ông McCarthy đủ bảo thủ hoặc đủ cứng rắn để chống lại đảng Dân chủ.
Để trở thành Chủ tịch Hạ viện, ứng cử viên phải giành được đa số trong số 435 dân biểu ở Hạ viện, tức 218 phiếu bầu. Với đa số 222 ghế mong manh, ông McCarthy chỉ có thể chấp nhận thêm một số ít người chống đối. Một Chủ tịch Hạ viện có thể giành chiến thắng với chưa đến 218 phiếu bầu, như trường hợp bà Pelosi và ông Boehner, nếu một số nhà lập pháp vắng mặt hoặc đơn giản là bỏ phiếu có mặt.
Tuy nhiên, ông McCarthy đã thất bại trong việc giành được một nhóm nòng cốt — và có khả năng ngày càng đông thêm — là nhóm Cộng hòa cánh hữu do phái Freedom Caucus bảo thủ lãnh đạo, bất chấp nhiều tuần họp kín và hứa hẹn thay đổi các quy tắc của Hạ viện. Gần một chục đảng viên Cộng hòa đã công khai bày tỏ lo ngại về ông McCarthy.
Dân biểu số 2 của đảng Cộng hòa, Steve Scalise của bang Louisiana, sẽ là lựa chọn rõ ràng tiếp theo. Ông là một người bảo thủ được các đồng nghiệp yêu thích và được một số người coi là anh hùng sau khi sống sót sau một vụ xả súng trong một trận đấu bóng chày của Quốc hội vào năm 2017.
Từng là đối thủ của nhau, ông McCarthy và ông Scalise đã hợp lực với nhau. Văn phòng của ông Scalise hôm 2/1 bác bỏ thông tin của một đảng viên Cộng hòa khác cho rằng ông Scalise đang kêu gọi về một cuộc đua giành chức Chủ tịch Hạ viện.
Ông McCarthy đã cam kết sẽ chiến đấu đến cùng, trải qua nhiều vòng bỏ phiếu kín, một cảnh tượng chưa từng thấy tại Quốc hội Mỹ kể từ cuộc đua cho chức Chủ tịch Hạ viện gây tranh cãi vào năm 1923.
Không có Chủ tịch, Hạ viện không thể hình thành đầy đủ: bổ nhiệm các chủ tịch ủy ban, tham gia vào các thủ tục và khởi động các cuộc điều tra về chính quyền Biden vốn được cho là cốt lõi trong chương trình nghị sự của đảng Cộng hòa.
Biến động tại Hạ viện vào ngày đầu tiên của phiên họp mới có thể xem là hoàn toàn trái ngược với phía bên kia của Điện Capitol, nơi lãnh đạo khối Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell sẽ chính thức trở thành vị lãnh đạo của đảng phục vụ lâu nhất trong lịch sử của Thượng viện.
Mặc dù chiếm thiểu số tại Thượng viện, nơi đảng Dân chủ chiếm đa số mỏng manh với tỷ lệ 51-49, ông McConnell có thể chứng tỏ là một đối tác khả thi khi Tổng thống Biden muốn cả hai đảng đều đạt được các thành tựu trong kỷ nguyên mới có chính quyền bị chia rẽ. Hai ông McConnel và Biden dự kiến sẽ xuất hiện cùng nhau vào cuối tuần tại bang Kentucky, quê hương của nhà lãnh đạo đảng Cộng hoà, để dự buổi lễ về đầu tư cơ sở hạ tầng liên bang vào cây cầu quan trọng nối liền Kentucky và Ohio.
Diễn đàn