Tổng thống Joe Biden hôm 24/5 nói không có thay đổi nào đối với chính sách “mơ hồ chiến lược” của Hoa Kỳ đối với Đài Loan, một ngày sau khi ông khiến Trung Quốc tức giận khi nói rằng ông sẵn sàng sử dụng vũ lực để bảo vệ hòn đảo dân chủ.
Vấn đề Đài Loan xuất hiện trong cuộc họp tại Tokyo của các nhà lãnh đạo Bộ Tứ, gồm Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc và Ấn Độ, các quốc gia luôn nhấn mạnh quyết tâm đảm bảo một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và cởi mở trước một Trung Quốc ngày càng hung hăng - mặc dù Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida nói nhóm này không nhằm vào bất kỳ quốc gia nào.
Bốn nhà lãnh đạo cho biết trong một tuyên bố chung được đưa ra sau cuộc hội đàm rằng họ “thảo luận về các phản ứng tương ứng đối với cuộc xung đột ở Ukraine và cuộc khủng hoảng nhân đạo bi thảm đang diễn ra”.
Trong một nhượng bộ rõ ràng đối với Ấn Độ, quốc gia lâu nay có quan hệ chặt chẽ với Nga, từ “Nga” đã không xuất hiện trong tuyên bố.
Thủ tướng Kishida nói trong một cuộc họp báo rằng các nhà lãnh đạo, bao gồm cả Thủ tướng Narendra Modi của Ấn Độ, đã chia sẻ mối quan tâm của họ về Ukraine và cả bốn nhà lãnh đạo nhất trí về tầm quan trọng của pháp quyền, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.
Nhưng bình luận của ông Biden về Đài Loan, vốn thậm chí không có trong chương trình nghị sự chính thức tại cuộc họp của Bộ Tứ, đã trở thành tâm điểm thu hút nhiều sự chú ý của các phái đoàn và giới truyền thông.
Trong khi luật pháp yêu cầu Washington cung cấp cho Đài Loan tự trị phương tiện để tự vệ, thì lâu nay nước Mỹ vẫn tuân theo chính sách “mơ hồ chiến lược” về việc liệu có can thiệp quân sự để bảo vệ hòn đảo này trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công hay không – một quy ước mà ông Biden dường như đã phá vỡ vào hôm thứ Hai (23/5).
Hôm 24/5, khi được hỏi liệu có bất kỳ thay đổi nào đối với chính sách của Hoa Kỳ về Đài Loan hay không, ông Biden trả lời: “Không”.
“Chính sách không thay đổi chút nào. Tôi đã tuyên bố điều đó khi tôi đưa ra tuyên bố của mình ngày hôm qua”, ông nói sau cuộc hội đàm với những người đồng cấp trong Bộ Tứ.
Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể xâm phạm và nói rằng đây là vấn đề nhạy cảm và quan trọng nhất trong mối quan hệ với Washington.
Bình luận của ông Biden hôm thứ Hai, khi ông tình nguyện hỗ trợ quân sự cho Đài Loan, là bình luận mới nhất trong một loạt các khẳng định rõ ràng là không có cơ sở cho thấy khuynh hướng cá nhân của ông trong việc bảo vệ hòn đảo, theo Reuters.
Một số nhà phê bình cho rằng ông đã nói sai hoặc hớ hênh về vấn đề này, nhưng các nhà phân tích khác cho rằng điều đó dựa trên kinh nghiệm chính sách đối ngoại sâu rộng của ông Biden và bối cảnh mà ông đưa ra nhận xét, bên cạnh ông Kishida và sau cuộc xâm lược Ukraine của Nga, ông không hề nói nhầm.
Các nhà phân tích và cố vấn khác nói ông Biden mang một thông điệp rõ ràng tới Trung Quốc trong chuyến đi của mình. Đó là đừng thử những gì Nga đã làm ở Ukraine ở bất kỳ nơi đâu tại châu Á, đặc biệt là đối với Đài Loan.
Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 24/5 nói nguyên tắc một Trung Quốc không thể bị lung lay và không thế lực nào trên thế giới, kể cả Hoa Kỳ, có thể ngăn Trung Quốc đạt được sự “thống nhất hoàn toàn”.
Ông Biden đã rời Tokyo vào cuối ngày để trở về Mỹ.
Phát biểu trước báo giới, ông Biden lên án cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, nói rằng cuộc xâm lược này đã gây chia rẽ toàn cầu.
Thủ tướng Kishida lặp lại lời lên án của ông Biden đối với Nga, nói rằng cuộc xâm lược “làm lung lay nền tảng của trật tự quốc tế” và là một thách thức trực tiếp đối với các nguyên tắc của Liên Hiệp Quốc.
Ông Biden nói Hoa Kỳ sẽ sát cánh với “các đối tác dân chủ thân thiết” để thúc đẩy một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở.
