Cộng đồng người Việt Nam ở nhiều nơi tại Ukraine đang rất lo lắng và tìm cách thông tin cho nhau trong lúc lánh nạn tại các hầm trú ẩn ở những “điểm nóng” chiến tranh như thủ đô Kyiv hay ở thành phố Kharkiv miền đông.
“Căng thẳng lắm”, ông Vũ Chân ở Kharkiv chỉ có thể nhắn được tin nhắn cho VOA trong lúc đang sơ tán trẻ em và phụ nữ trong gia đình đến hầm trú bom trong thành phố.
Ông là người thường xuyên cập nhật tin tức cho cộng đồng ở Kharkiv, nơi được mệnh danh là thủ phủ của người Việt Nam ở Ukraine. Giờ thì an toàn của bản thân, gia đình ông cũng như toàn bộ người dân Ukraine đã không còn được bảo đảm, kể từ khi quốc gia láng giềng tiến hành cuộc xâm lược Ukraine vào ngày hôm qua, 24/2.
“Phần lớn những người ở phía bắc, Kharkiv, trung tâm Kyiv… người Việt và cả người U (Ukraine) là đang ở dưới hầm trú ẩn. Dĩ nhiên, thỉnh thoảng người ta nghe thấy vắng tiếng súng, tiếng bom thì người ta lại lên lại nhà của người ta. Nhưng nói chung là ở những vùng đó cách đây khoảng 2, 3 tiếng trước người ta đã xuống hầm”, ông Đức Huy, một người Việt đã sống ở Ukraine 35 năm, cho VOA biết vào trưa 25/2 giờ địa phương.
Do điều kiện tương đối an toàn ở khu vực miền Tây, ông Đức Huy hiện giờ đang trở thành một trong những người cung cấp, cập nhật, dịch thuật, tóm tắt thông tin chiến sự và tin tức cần thiết cho cộng đồng người Việt ở Ukraine, trong khi cộng đồng người Việt lớn nhất ở Kharkiv, Kyiv và những nơi khác đang phải sơ tán và tạm lánh nạn ở các hầm trú ẩn.
“Hơn một ngày đêm, tức là tính chính xác từ 5 giờ sáng hôm qua đến nay là gần 35 tiếng đồng hồ chiến sự diễn ra quyết liệt. Tôi nghĩ đã có rất nhiều người hy sinh, bị tàn phá nhiều vì quân xâm lược Nga dùng cả tên lửa và mọi phương tiện mà chúng có thể dùng. Về thông tin thiệt hại của người Việt mình thì tôi không thể nói chính xác được, bởi vì ở Ukraine này có tới hơn 10.000 người (Việt Nam) sinh sống. Nhưng trong số những người Việt tôi biết thì không có tin buồn nào”, ông Huy cho biết.
Tính đến 10 giờ 30 đêm 25/2 (giờ Việt Nam), phía Đại sứ quán Việt Nam tại Ukraine cũng chưa có thông tin về thiệt hại nào của cộng đồng Việt Nam tại đây. Trong thông báo vào ngày 24/2, cơ quan đại diện cho Việt Nam tại Ukriane chỉ nhắc nhở công dân của mình “bình tĩnh, theo dõi sát diễn biến tình hình, thực hiện nghiêm túc những thông báo, hướng dẫn của nhà chức trách địa phương” và “Giữ liên lạc với các hội đoàn người Việt Nam và bạn bè để trao đổi thông tin và giúp đỡ lẫn nhau”.
Trên các trang mạng xã hội, nhiều người Việt Nam khuyên nhủ người thân, bạn bè đang sống ở Ukraine hãy tìm cách trở về quê hương, nhưng ông Đức Huy cho biết lựa chọn trên là bất khả thi vào lúc này.
Ông nói: “Vào thời điểm hiện tại thì không thể đi đâu được bởi vì hạn chế về hàng không, đi lại. Cho nên những ai đã không về từ một tuần trước thì bây giờ không có điều kiện để về Việt Nam nữa, nhưng vẫn có thể đi sang một nước thứ ba là Ba Lan”.
Cập nhật về tình hình sơ tán của người dân ở Ukraine, ông Huy cho biết:
“Thật ra thì bao nhiêu năm rồi sống trong hoà bình, không ai có thể tưởng tượng (sẽ có) một cuộc chiến từ ông láng giềng hung dữ. Cho nên những nơi trước kia trong thời Chiến tranh Thế giới thứ hai được dùng để trú ẩn thì nay đã xuống cấp rất nhiều, gần như không thể dùng để trú ẩn được. Nhưng chính quyền Ukraine đã chuẩn bị trước, người ta kêu gọi mọi người thứ nhất là tự chuẩn bị cho mình, thứ hai, người ta cũng chuẩn bị được một số hầm trú ẩn. Nhưng đặc điểm xây dựng nhà cửa ở Ukraine cũng có một điểm rất hay là gần như tất cả mọi nhà đều có hầm trú ẩn bên dưới, dùng như là một cái kho để người ta chứa những vật dụng thỉnh thoảng mới dùng. Nhà nào cũng có cả. Rồi những thành phố lớn thì có metro. Metro được xem là một địa điểm trú ẩn tốt nhất. Trong số những người Việt Nam mà tôi liên hệ trong thời gian này thì không ai có vấn đề với việc trú ẩn”.
Căm thù Putin
Không như hai ngày trước, khi vẫn có một số ít người Việt ở Ukraine do tình cảm yêu mến nước Nga nên không chỉ trích hành động của Putin, thì nay nhiều người đã thay đổi hẳn quan niệm, bày tỏ sự căm phẫn đối với người đứng đầu của quốc gia láng giềng, người mà họ giờ đây xem là “kẻ thù” gây ra những xáo trộn, mất mát ở đất nước xinh đẹp, hiền hoà đã trở thành quê hương thứ hai của họ nhiều năm nay.
“Chưa bao giờ lại căm ghét putin như lúc này. Thằng phát xít!”, tài khoản Vân Nguyễn bày tỏ.
“Đả đảo putin xâm lược quyền độc lập tự chủ của dân tộc Ukraina!”, tài khoản Tam Nguyen nói, trong khi tài khoản Huệ Nguyện cho biết “đêm không ngủ được vì căm thù kẻ gây chiến”.
“Tôi nhận thấy người ta thay đổi quan điểm rất nhiều”, ông Đức Huy nhận xét với VOA. “Có những người trước đây người ta yêu Pushkin của nước Nga, người ta yêu văn hoá Nga, con người Nga. Người ta nhầm lẫn, những cái đó không phải là ông Putin nhưng người ta vẫn yêu luôn ông Putin. Bây giờ người ta thay đổi quan điểm rất nhiều. Người ta hiểu Putin là kẻ xâm lược. Theo tôi, thay đổi này tích cực, nghĩa là người ta chỉ mặt đúng kẻ thù, quân xâm lược, đó là Putin”.
Trong khi đó, một số người Việt khác cho biết những gì đang diễn ra ở Ukraine đang “gợi nhớ” họ về cuộc chiến biên giới Việt Trung năm 1979, khi đất mẹ của họ cũng đã từng bị “ông hàng xóm tham lam và bẩn thỉu” ức hiếp hệt như Nga đối với Ukraine lúc này.
Dù thế nào đi nữa, nhiều người Việt cho biết họ ủng hộ hết mình và cầu nguyện cho những người đang chiến đấu hết mình và hy sinh tính mạng để bảo vệ cho quê hương thứ hai của họ.
