Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo chiều ngày 11/1/2021 ghé thăm Đài Tiếng nói Hoa Kỳ tại thủ đô Washington DC và có bài phát biểu nhấn mạnh tới sứ mạng cổ suý dân chủ, tự do, và các giá trị Mỹ trên thế giới.
Chuyến thăm này, theo đài phát thanh NPR, gặp sự phản kháng của một nhóm nhân sự tại USAGM và VOA, đặt vấn đề về tính thích đáng của chuyến thăm và quan ngại về sự "chính trị hóa" đối với cơ quan này.
Bài diễn văn của ông Pompeo có đoạn: “Thật là một vinh hạnh khi có mặt tại đây. Tôi dõi theo công việc của quý vị nhiều chục năm nay. Như nhiều người trong quý vị đã biết, tôi bắt đầu sự nghiệp là một sĩ quan quân đội, canh tuần Bức màn Sắt, biên giới của tự do. Tôi không thể đi vào Đông Đức. Người Tây Đức cũng không thể. Nhưng các chương trình phát thanh của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ thì có thể. Hàng triệu người mà chúng ta không hề biết tên tuổi đã lắng nghe đài, thường là với những hiểm nguy riêng cho chính họ. Các chính phủ của họ chỉ toàn là dối trá và tuyên truyền. Thính giả của đài VOA muốn biết sự thật. Và đó là những gì quý vị mang tới cho họ.
Chương trình phát thanh đầu tiên của VOA, vào năm 1942, bắt đầu với “Bài Thánh chiến ca Cộng hoà” và lời cam kết “Tin có thể tốt. Tin có thể xấu. Chúng tôi sẽ mang đến quý vị sự thật.” Tôi rất thích điều đó. Thời con trai tôi trưởng thành, tôi luôn khuyên con mình “Làm việc chăm chỉ, giữ vững lòng tin, và nói sự thật.” Cậu ấy hầu như làm theo lời khuyên của tôi.
Tôn chỉ của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ là “chính xác, khách quan, đầy đủ,” và “đại diện nước Mỹ.” Nhiệm vụ của Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ (USAGM) là “thông tin, tham gia kết nối mọi người trên toàn thế giới để ủng hộ tự do và dân chủ.” Đó là vì nước Mỹ luôn hướng tới mở rộng tự do và dân chủ. Quý vị là tiếng nói của Nước Mỹ độc nhất vô nhị. Hơn bất cứ lúc nào hết, thế giới cần thông điệp rõ ràng của VOA kêu gọi tự do. Đó là lý do tôi tới đây.
Bất cứ lúc nào có thể, tôi đều nói với các cử toạ của mình về Nước Mỹ độc nhất vô nhị, vì đó là sự thật.
Nước Mỹ tốt đẹp và vĩ đại - bất kỳ ai am hiểu nền tảng lập quốc của chúng ta đều hiểu. Đối với Michael [CEO của USAGM] và Bob [Giám đốc đài VOA], nghiên cứu về lịch sử này là công việc trọn đời của họ. Nhiều người trong quý vị xem đây là nhiệm vụ trong đời của mình - đó là lý do quý vị làm việc tại Đài Tiếng nói Hoa Kỳ. Chúng ta là quốc gia đầu tiên được thành lập trên sự tin tưởng rằng tất cả mọi người đều có một số quyền bất khả nhượng, và các chính phủ phải bảo đảm các quyền ấy do Thượng đế ban cho chúng ta. Chúng ta luôn phấn đấu cho một sự kết hợp hoàn hảo. Chúng ta không phải lúc nào cũng làm được. Chúng ta cần cả tự hào lẫn khiêm tốn về quá khứ và hiện tại. Khi người Mỹ đoàn kết xung quanh các giá trị cốt lõi của mình, cho dù ở Philadelphia, tại Gettysburg, tại Seneca Falls, hay trong cuộc Tuần hành của Martin Luther King ở Washington, thì chúng ta lại tiếp tục làm tốt cam kết cốt lõi của mình.
Các đối thủ của chúng ta tìm cách tuyên bố ngược lại. Khi đảng cộng sản Trung Quốc tìm cách khai thác cái chết bi thảm của ông George Floyd để nói rằng hệ thống độc tài toàn trị của họ dù gì cũng ưu việt hơn hệ thống của chúng ta, tôi đã ra tuyên bố, trong đó có đoạn thế này: “Trong lúc mọi chuyện đang yên lành tốt đẹp, Cộng hoà nhân dân Trung Hoa áp dụng chủ nghĩa cộng sản một cách tàn nhẫn. Giữa những thử thách cam go nhất, Hoa Kỳ bảo vệ quyền tự do.” Không có sự tương đồng đạo đức. Đây là sự thật hiển nhiên.
Khi các bạn loan tin đất nước này là quốc gia vĩ đại nhất thế giới từng biết đến, đó không là tin thất thiệt. Ý tôi không phải là chúng ta phớt lờ những sai sót của mình. Hãy thừa nhận chúng. Nhưng đây không phải là đài nói về tật xấu của nước Mỹ, chỉ tập trung vào mọi chuyện sai trái trong đất nước vĩ đại của mình. Đây là Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, chắc chắn không phải là nơi tạo diễn đàn cho các chế độ độc tài ở Bắc Kinh hay Tehran.
Sứ mạng của quý vị là cổ suý dân chủ, tự do, và các giá trị Mỹ trên thế giới. Đó là điều làm cho VOA khác biệt so với MSNBC và Fox News hay các đài tương tự khác.
Quý vị có thể mang lại tiếng nói cho những người không có tiếng nói tại những góc khuất đen tối của thế giới. Quý vị là tiếng nói của sự phấn đấu Mỹ. Quý vị là tiếng nói của Nước Mỹ độc nhất vô nhị. Quý vị là đỉnh của ngọn giáo tự do.
Giờ đây, như nhiều cơ quan chính phủ khác, sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, những nhân viên truyền thông quốc tế của chúng ta bị lạc hướng. Nhiều người trong quý vị biết điều này. Có nhiều lý do. Liên Xô sụp đổ. Bức tường sụp đổ. Những cái tên như Bin Laden, Zarqawi, và Baghdadi không được nhiều người biết tới. Chúng ta cho rằng lịch sử đã qua. Chúng ta để cho các nguyên tắc an ninh sa sút, và VOA đánh mất cam kết với sứ mạng thành lập của mình. Nội dung truyền thông của VOA trở nên ít tường thuật sự thật về nước Mỹ hơn, và thường xuyên hạ thấp nước Mỹ hơn.
Năm 2013, một trong những người tiền nhiệm của tôi mô tả Hội đồng Quản trị Truyền thanh Truyền hình Hoa Kỳ “thực tế không tồn tại.” Đó là một phần lý do tại sao Quốc hội tạo ra vai trò người CEO của USAGM trên cơ bản lưỡng đảng. Và, một lần nữa, đó là lý do tại sao tôi có mặt tại đây. Tôi biết một số nhân viên đài VOA không muốn tôi phát biểu hôm nay. Họ không muốn tiếng nói của ngoại giao Mỹ được phát sóng trên…Đài Tiếng nói Hoa Kỳ. Quý vị hãy nghĩ xem. Chúng ta đều thuộc các định chế có nhiệm vụ và trách nhiệm cao hơn bất cứ ai trong chúng ta. Và loại bản năng kiểm duyệt này thật nguy hiểm, trái đạo đức. Và điều đó đi ngược lại nhiệm vụ của quý vị.”
Ngoại trưởng Hoa Kỳ dùng cụm từ ‘bình minh mới’ tại VOA khi nói về việc ông Michael Pack được bổ nhiệm làm CEO của USAGM.
Theo lời Ngoại trưởng, khi ông Michael nhận nhiệm sở, khoảng 1500 nhân viên, tức 40% lực lượng nhân sự, không được rà soát đúng cách.
Ông Pompeo chỉ trích việc VOA đã giúp mang lại visa J-1 cho các công dân nước ngoài, kể cả từ Trung Quốc cộng sản và rằng “Chúng ta không nên làm như thế. Chúng ta có nhiều người nói tiếng Quan Thoại tại Mỹ, và những người hết lòng yêu nước trong các cộng đồng người Mỹ gốc Hoa và người Mỹ gốc Đài Loan.”
Ông Pompeo nói đội ngũ của chính quyền Trump đang chỉnh sửa, rà soát nhân viên, hướng VOA trở lại nhiệm vụ tường trình sự thật và không thiên vị, đưa VOA trở lại đúng Hiến chương và tôn chỉ là lan truyền thông điệp về tự do, dân chủ và Nước Mỹ độc nhất vô nhị.
“Chính quyền Trump không tìm cách chính trị hoá những định chế này. Chúng tôi tìm cách phi chính trị hoá chúng,” Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh.
Ông Pompeo nói tiếp “Các chính quyền như Trung Quốc, Iran, và Triều Tiên… họ không tôn trọng nhân phẩm phổ quát của con người mà nước Mỹ được thành lập dựa trên đó” và rằng “Chúng ta hiểu chính quyền hiện hữu để phục vụ người dân. Họ tin là người dân hiện hữu để phục vụ chính quyền,” đồng thời lưu ý đến vai trò quan trọng của VOA khi mà mỗi tuần có tới 278 triệu người nghe đài qua 47 ngôn ngữ khác nhau.
“Đó là những người bị đàn áp trên toàn cầu vẫn hướng về Mỹ trong niềm hy vọng,” Ngoại trưởng Pompeo nói.
“Tôi biết nhiều người trong quy vị, đặc biệt là những người đang ở nước ngoài, đã làm một việc rất anh dũng. Tôi muốn tán dương đội ngũ phóng viên của đài VOA tường trình về Hong Kong, những người đối diện với sự sách nhiễu và tấn công của cảnh sát nhưng vẫn hoàn thành nhiệm vụ. Quý vị đứng sau các rào chắn cùng với những người đấu tranh cho tự do, tường thuật về câu chuyện của họ - quý vị giữ gìn truyền thống tốt đẹp nhất của VOA và tiếp tục là tiếng nói của Nước Mỹ độc nhất vô nhị,” Ngoại trưởng tiếp lời.
Ông cũng không quên nhắc tới các bài tường thuật về ‘sự tàn bạo của đảng cộng sản Trung Quốc’ với người dân ở Tân Cương bất chấp việc đảng cộng sản Trung Quốc đã tống giam thân nhân của ít nhất 6 ký giả Đài Á Châu Tự do vào các trại tập trung.
“Hãy tiếp tục kể cho thế giới về những gì đang diễn ra tại những vùng khắc nghiệt nhất của thế giới,” Ngoại trưởng Pompeo kêu gọi.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ mượn câu nói của ông George Washington để kết thúc bài diễn văn, chứng minh tầm quan trọng của sứ mạng đài VOA rằng “Sự thật rốt cuộc sẽ chiến thắng khi có người chịu khó đưa nó ra ánh sáng.”
“Khi nước Mỹ mang sự thật đến cho thế giới, chúng ta mang đến ánh sáng. Xin chớ quên.”
Ba ngày trước chuyến thăm của ông Pompeo đến VOA, theo tin của đài phát thanh NPR, sáu nhân viên của USAGM và VOA đưa ra quan ngại về tính thích đáng của chuyến thăm này.
Một trong những lý do được nêu ra, vẫn theo NPR, là sự quan ngại về rủi ro y tế giữa mùa dịch bệnh. Tuy nhiên, một phát ngôn nhân của VOA nói “Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ tuân thủ chặt chẽ tất cả mọi quy định của CDC về Covid-19.”
NPR nói, trong ngày thứ Sáu, một nhóm nhân sự tại USAGM và VOA, với điều kiện ẩn danh, được đại diện bởi cơ quan vô vụ lợi Government Accountability Project, gởi kháng nghị chính thức đến một số nhân vật và cơ quan, trong đó có ông Michael Pack, Robert Reilly (giám đốc VOA), Quốc Hội, Tổng Thanh Tra Bộ Ngoại Giao…
Đài NPR nói rằng bức thư của luật sự đại diện nhóm nhân sự này, David Seide, chỉ trích “sự sử dụng VOA để gieo rắc tuyên truyền chính trị trong những ngày cuối cùng của chính quyền Trump”, và rằng, đây là một nỗ lực nữa của ông Pack và ông Reilly để chính trị hóa VOA và cơ quan chủ quản, USAGM.
