Một quan chức hải quân Mỹ mới cho biết rằng Việt Nam đã “cung cấp tàu chiến” cho cuộc tập trận chung đầu tiên giữa Mỹ và Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở Biển Đông.
“Việt Nam là một đối tác và một thành viên tuyệt vời. Họ đã cung cấp một tàu chiến loại nhỏ mà hiện là một phần của Nhóm Công tác 3. Chúng tôi có các kế hoạch lớn trên biển để cùng nhau làm việc về an ninh hàng hải, nhận thức chung”, Chuẩn đô đốc Murray Joe Tynch, Tư lệnh Nhóm Hậu cần Tây Thái Bình Dương, nói trong một cuộc họp báo hôm 3/9.
“Vì thế, tôi thực sự hài lòng với sự tham gia của họ”.
Ông Tynch cũng kể về chuyến đi tới tỉnh Phú Yên của Việt Nam hồi tháng Năm năm nay để tham dự Chương trình Đối tác Thái Bình Dương 19, và nói rằng ông “rất ấn tượng với sự chuyên nghiệp của mọi người tôi gặp ở Việt Nam khi chúng tôi tiến hành cuộc diễn tập đó”.
“Họ đã tiếp tục với nỗ lực xuất sắc ở đây khi là một phần của Cuộc Diễn tập Hàng hải Mỹ - ASEAN”, Chuẩn đô đốc Tynch nói thêm.
Hoa Kỳ và 10 nước thành viên của ASEAN hôm 2/9 khai mạc cuộc thao dượt hải quân chung đầu tiên kéo dài 5 ngày, với sự tham gia của tám tàu chiến, bốn máy bay và lực lượng gồm hơn một nghìn quân nhân. Tin cho hay, cuộc tập trận bắt đầu ở Căn cứ Hải quân Sattahip ở Thái Lan và kết thúc ở Singapore.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng từng cho biết rằng cuộc tập trận Mỹ và ASEAN được tiến hành theo “thỏa thuận giữa các bộ trưởng quốc phòng ASEAN và Mỹ năm 2018”.
Trong cuộc họp báo, quan chức hải quân của Mỹ đã nhiều lần không trả lời trực tiếp các câu hỏi về tình hình căng thẳng ở Biển Đông, nhất là việc tàu Hải Dương 8 của Trung Quốc thăm dò gần Bãi Tư Chính trong Vùng Đặc quyền Kinh tế của Việt Nam cũng như về tham vọng “vượt mặt” Mỹ của Trung Quốc ở khu vực, mà tập trung chủ yếu nói về cuộc tập trận được viết tắt là AUMX.
“Cuộc thao dượt Mỹ - ASEAN là một sự kiện quan trọng và là một bước tích cực tiến tới gây dựng một khu vực liên kết hơn. Và đó là chìa khóa nhằm duy trì ổn định và an ninh hàng hải”, ông Tynch nói.
“Trong khi Hải quân Mỹ đã tiến hành các cuộc diễn tập, các chuyến cập cảng và giao tiếp ở Đông Nam Á trong nhiều thập kỷ qua, sự kiện này cho thấy một bước tiến. Hiện có xu hướng gia tăng hợp tác đa phương và AUMX là một ví dụ tuyệt vời”.
Khi được hỏi về việc liệu cuộc tập trận này có tiếp tục được tổ chức trong tương lai, ông Tynch nói rằng điều cần làm lúc này là “tập trung triển khai nhiệm vụ lần này một cách an toàn và chuyên nghiệp” để “học hỏi nhiều nhất có thể” rồi sau đó mới ngồi lại để xem xét lại những gì đã thực hiện và bàn về kế hoạch tương lai.
Một quan chức ngoại giao Mỹ chuyên về vấn đề kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế tháng trước nói rằng Washington “phối hợp đa phương” trong khi đương đầu với Trung Quốc trên Biển Đông.
Khi được hỏi về nỗ lực yêu cầu Bắc Kinh minh bạch hóa các hoạt động quân sự trên Biển Đông, bà Andrea L. Thompson, Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ chuyên trách về Kiểm soát Vũ khí và An ninh Quốc tế, trả lời rằng “đây là một nỗ lực chung, không phải của riêng Hoa Kỳ”.
“Chúng tôi phối hợp với các đối tác và đồng minh nhằm bảo đảm quyền tự do hàng hải và quyền tự do đi lại ở khu vực đó [Biển Đông]. [Chúng tôi] phối hợp song phương cũng như đa phương nhằm quy trách nhiệm cho Trung Quốc”, bà Thompson nói.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với các đồng minh và đối tác của chúng tôi. Chúng tôi cũng tin tưởng tuyệt đối vào đội ngũ lãnh đạo cấp cao ở cả Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng để đảm bảo rằng Trung Quốc biết rõ quan điểm của chúng tôi và sẽ tiếp tục đứng lên bảo vệ lẽ phải cũng như quyền tự do hàng hải”.
