Theo giới quan sát, khi Luật An ninh mạng của Việt Nam có hiệu lực vào ngày 1/1/2019, những ai đăng bài chống chính phủ trên mạng hay gây phương hại đến không gian mạng có thể sẽ bị bắt giam. Dựa trên các dữ liệu do các công ty mạng cung cấp, bao gồm cả Facebook, chính quyền sẽ thu thập bằng chứng truy tố người dùng mạng xã hội. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, Việt Nam vẫn lưu ý đến vai trò của nền kinh tế kỹ thuật số vừa mới nổi, nên sẽ không đóng cửa các trang mạng này giống như Trung Quốc đã thực hiện.
Từ lâu, Việt Nam đã cố gắng cân bằng giữa việc áp dụng một nền Internet tự do xem như là một biện pháp để giúp tăng trưởng kinh tế và thực thi các biện pháp cứng rắn đối với điều Giám đốc Quốc gia Lâm Nguyễn của công ty nghiên cứu thị trường IDC gọi là “các thảm họa kỹ thuật số.” Song song đó, Việt Nam ngày càng mạnh tay trừng phạt các tiếng nói bất đồng chính kiến trên mạng xã hội.
Một dự thảo nghị định về Luật An ninh mạng có hiệu lực từ ngày 1/1/2019, sau 18 tháng soạn thảo, sẽ giúp chính phủ cộng sản đạt được các mục tiêu này bằng cách ra lệnh cho các nhà cung cấp dịch vụ thực hiện một số công việc giám sát.
Luật này bót nghẹt quyền tự do thông tin, xâm phạm đời tư cá nhân, và là một công cụ theo đó trao thêm quyền cho lực lượng công an, họ toàn quyền xâm phạm một cách thô bạo, thậm chí thay mặt cả tòa án ra phán quyết gây ảnh hưởng đến việc sử dụng Internet của người dân.Blogger Nguyễn Lân Thắng
Bất chấp sự phản đối của công ty Google và Facebook, các mạng xã hội toàn cầu cũng như các nhà cung cấp thương mại điện tử và email có thể sẽ bị yêu cầu lưu trữ dữ liệu người dùng tại Việt Nam, theo Luật An ninh mạng.
Ông Lâm Nguyễn cho biết thêm rằng các công ty mạng cũng có thể sẽ phải dùng tới biện pháp thay thế, đó là sẽ tự kiểm duyệt, giao nộp dữ liệu người dùng và xóa một số nội dung nhất định.
Tăng cường an ninh mạng
Theo số liệu của LHQ, Việt Nam xếp hạng 101 trong số 165 quốc gia dễ bị tấn công mạng.
Trong một bài bình luận trên Cyber Research Databank, ông Emilio Iasiello, nhà phân tích tình báo không gian mạng, viết: “Từ trước đến nay, Việt Nam yếu kém trong vấn đề an ninh mạng.”
Báo Việt Nam News đưa tin, trong tám tháng đầu năm 2018, các websites trong nước đã hứng chịu hơn 6.500 cuộc tấn công bằng mã độc.
Việt Nam chưa chặn các trang mạng xã hội do các công ty nước ngoài cung cấp, vốn có thể được sử dụng để truyền bá các thông tin “chướng tai, gai mắt”. Cũng như các quốc gia châu Á khác, Việt Nam đang cố gắng phát triển một nền kinh tế kỹ thuật số. Nhưng Việt Nam không có các mạng nội địa dễ kiểm soát để thay thế cho các trang mạng nước ngoài giống như Trung Quốc.
Ông Lâm Nguyễn cho biết: “Rõ ràng, cộng đồng doanh nghiệp và người dùng mạng mong sẽ tránh được sự kiểm duyệt Internet, vì nền kinh tế thương mại kỹ thuật số đang phát triển và mong muốn có một nền tảng cho phép tự do ngôn luận và tự do bày tỏ ý kiến.”
Có khoảng 70% trong số 92 triệu dân Việt Nam sử dụng internet, với 53 triệu người dùng mạng xã hội.
Các công ty Internet đa quốc gia phản đối
Sau khi Quốc hội Việt Nam thông qua Luật An ninh mạng vào tháng 6/2018, có đến 17 dân biểu Hoa Kỳ gửi thư cho công ty Google và công ty Facebook, kêu gọi không lưu trữ dữ liệu người dùng tại Việt Nam, đồng thời thiết lập “các hướng dẫn minh bạch” trong việc xóa bỏ nội dung và công bố số lượng các yêu cầu xóa bài đăng trên mạng.
Vào đầu tháng 12, các công ty Facebook, Google và các công ty Internet nước ngoài khác cho biết thông qua một nhóm vận động hành lang rằng các yêu cầu lưu dữ liệu sẽ cản trở đầu tư, cản trở tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam. Luật An ninh mạng cũng yêu cầu các công ty có hơn 10.000 người dùng mạng trong nước phải thiết lập văn phòng đại diện tại Việt Nam.
Trả lời cho bài viết này, Facebook nói rằng họ vẫn “cam kết với cộng đồng của mình tại Việt Nam và giúp các doanh nghiệp Việt Nam phát triển cả trong và ngoài nước.”
Ông Lâm Nguyễn nói rằng các nhà cung cấp dịch vụ Internet cũng lo ngại rằng Luật An ninh mạng trao cho Bộ Công an quá nhiều quyền lực, vượt thẩm quyền, không “đúng quy trình.”
Các nhà hoạt động lo ngại
Các blogger và các nhà hoạt động tin rằng cùng với việc thực thi Luật An ninh mạng, Việt Nam sẽ gia tăng đàn áp các tiếng nói chỉ trích chính phủ. Hàng loạt các blogger trong nước đã bị bắt từ 2016 cho đến nay.
Các nhà phân tích và các thông tin trên mạng cho rằng chính quyền sẽ có thể thu thập danh tính người dùng trên mạng, cả hồ sơ và dữ liệu về bạn bè của họ.
Blogger và nhà hoạt động Nguyễn Lân Thắng ở Hà Nội nói với VOA: “Luật này bót nghẹt quyền tự do thông tin, xâm phạm đời tư cá nhân, và là một công cụ theo đó trao thêm quyền cho lực lượng công an, họ toàn quyền xâm phạm một cách thô bạo, thậm chí thay mặt cả tòa án ra phán quyết gây ảnh hưởng đến việc sử dụng Internet của người dân.”
Luật An ninh mạng sẽ có một tác động rất lớn đối với giới bất đồng chính kiến và các nhà hoạt động online ở Việt Nam. Đó sẽ là một công cụ để bịt miệng giới bất đồng chính kiến, những người phản biện xã hội, và các nhà hoạt động nói chung.Nhà hoạt động Vũ Quốc Ngữ
Các nhà hoạt động Việt Nam phụ thuộc nhiều vào các phương tiện truyền thông Internet để đăng bài, đặc biệt là các tin tức về bất công xã hội, ô nhiễm môi trường, cũng như tệ quan chức tham nhũng.
Ông Vũ Quốc Ngữ, một blogger ở Hà Nội và đồng thời là Tổng Giám đốc của tổ chức phi lợi nhuận Người Bảo vệ Nhân quyền nói: “Luật An ninh mạng sẽ có một tác động rất lớn đối với giới bất đồng chính kiến và các nhà hoạt động online ở Việt Nam. Đó sẽ là một công cụ để bịt miệng giới bất đồng chính kiến, những người phản biện xã hội, và các nhà hoạt động nói chung.”
