Hàng nghìn người ở Mỹ sẽ tham dự một sự kiện lớn, đánh giá lại cuộc chiến "nồi da xáo thịt" ở Việt Nam hàng chục năm trước, trước thềm chuyến công du sắp tới của Tổng thống Barack Obama.
Hội nghị Thượng đỉnh Chiến tranh Việt Nam sẽ diễn ra trong ba ngày tuần này tại Texas trong khuôn viên Thư viện Lyndon Baines Johnson, vị tổng thống thứ 36 của nước Mỹ bị coi là “làm leo thang sự can dự của Hoa Kỳ” vào một trong những cuộc chiến gây tranh cãi nhất nước Mỹ ở cách xa nửa vòng trái đất.
Hội nghị Thượng đỉnh chiến tranh Việt Nam sẽ khai mạc ngày 26/4 và kết thúc ngay trước ngày đánh dấu 41 năm năm Sài Gòn thất thủ.
Bà Amy Barbee, một thành viên ban tổ chức và hiện là Giám đốc Điều hành của Quỹ LBJ, cho VOA Việt Ngữ biết rằng đây là lần đầu tiên một cuộc hội thảo quy mô lớn về chiến tranh Việt Nam, với sự tham gia của khoảng 5 nghìn người, diễn ra trên đất Mỹ.
Bà cho biết thêm: “Đây là một sự kiện quan trọng. Hội nghị thượng đỉnh kéo dài 3 ngày về cuộc chiến Việt Nam nhắm mục đích tìm hiểu về những bài học cũng như di sản của cuộc chiến này, đồng thời tôn vinh các binh sĩ tham chiến ở Việt Nam”.
Tới dự sự kiện này có nhiều quan chức Mỹ, cả cựu lẫn đương thời, từng có mối ràng buộc với cuộc chiến làm hàng triệu người thiệt mạng ở cả hai phía.
Trước khi tháp tùng Tổng thống Obama thực hiện chuyến thăm lịch sử tới Việt Nam vào tháng tới, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ có bài phát biểu mà nhiều nhà quan sát cho rằng sẽ nhìn lại cuộc chiến khốc liệt cũng như mối quan hệ nảy nở từ thù thành bạn của Hà Nội và Washington.
Cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger cũng sẽ có mặt, và dự kiến sẽ tham gia cuộc thảo luận thẳng thắn với người tham dự về Chiến tranh Việt Nam, sau khi lên tiếng về cuộc chiến từng giúp ông giành giải Nobel Hòa Bình.
"Từ thù thành bạn"
Ngoài ra, Đại sứ Việt Nam tại Mỹ, ông Phạm Quang Vinh, cũng sẽ phát biểu, nhưng theo đại diện ban tổ chức, ông không trả lời bất kỳ câu hỏi cũng như cuộc phỏng vấn nào.
Bà Amy Barbee nói thêm với VOA Việt Ngữ: “Lý do chúng tôi mời Đại sứ Việt Nam tới dự và phát biểu vì chúng tôi muốn lắng nghe tiếng nói từ phía Việt Nam, muốn nghe Ngài Đại sứ nói về mối quan hệ và trao đổi giữa hai nước hiện nay cũng như các cơ hội về kinh tế và thương mại".
Bà nói tiếp: "Chúng tôi cũng có một số cựu chiến binh Việt Nam Cộng hòa tham dự. Nhưng trọng tâm của hội nghị thượng đỉnh lần này là về những trải nghiệm của phía Mỹ”.
Bà cho biết thêm rằng thời điểm sự kiện diễn ra ngay trước chuyến công du Việt Nam lần đầu tiên của Tổng thống Barack Obama hoàn toàn “ngẫu nhiên” và công tác chuẩn bị đã được tiến hành hơn một năm trước.
Trong tháng này, phát biểu tại Đại học Virginia, Đại sứ Vinh cũng đề cập tới việc khắc phục hậu quả chiến tranh của Việt Nam và Hoa Kỳ.
Ông cũng cho biết thêm rằng cả Hà Nội và Washington “đang tích cực chuẩn bị” cho chuyến thăm Việt Nam của người đứng đầu Nhà Trắng vào tháng tới.
Nhà ngoại giao hàng đầu của Việt Nam ở thủ đô Washington còn cho rằng, trong thời gian tới, “hai bên cần tiếp tục tăng cường các lĩnh vực hợp tác được đề ra trong khuôn khổ Đối tác Toàn diện, trên cơ sở các nguyên tắc quan hệ về bình đẳng, cùng có lợi, tôn trọng lợi ích và thể chế chính trị của mỗi nước”.
Tin cho hay, tổ chức có tên gọi Cộng đồng người Việt ở Houston và vùng phụ cận dự kiến sẽ thực hiện một cuộc biểu tình ôn hòa bên ngoài Thư viện Tổng thống LBJ vì cho rằng những người từng thuộc lực lượng Việt Nam cộng hòa không có cơ hội phát biểu tại sự kiện này.
Một lý do khác dẫn tới cuộc tuần hành là ban tổ chức đã mời Đại sứ Phạm Quang Vinh tới phát biểu. Tổ chức trên cho rằn đây là hành động “không thể chấp nhận được" vì “Việt Nam là nước độc tài, áp chế người dân, khiến hàng triệu người phải bỏ tổ quốc đi tị nạn vào tháng Tư năm 1975”.
Hiện chưa rõ nhà ngoại giao đại diện cho Việt Nam ở Mỹ có đề cập tới vấn đề hòa giải dân tộc trong bài phát biểu của mình hay không.
