Phe Dân chủ trong Hạ viện Mỹ dự định sẽ bỏ phiếu vào ngày 3/1 về một gói cấp ngân sách để chấm dứt 10 ngày đóng cửa chính phủ một phần nhưng không cấp khoản tiền 5 tỷ đô la mà Tổng thống Donald Trump đòi để xây bức tường biên giới với Mexico.
Cuộc bỏ phiếu này sẽ là màn đối đầu giữa Đảng Dân chủ và những đồng minh Cộng hòa của ông Trump trên một vấn đề ông Trump rất coi trọng kể từ khi ông lên nắm quyền hồi đầu năm 2017.
Đảng Dân chủ sẽ chính thức nắm quyền kiểm soát Hạ viện từ phía Đảng Cộng hòa vào ngày 3/1 sau khi giành được đa số ghế tại cuộc bầu cử giữa kỳ hồi tháng 11.
Gói ngân sách gồm hai phần này sẽ bao gồm một dự luật giúp cấp ngân quỹ cho Bộ An ninh Nội địa ở mức độ hiện nay cho đến ngày 8/2 cùng với 1,3 tỷ đô la chi cho an ninh biên giới cũng như những biện pháp cấp ngân sách cho các cơ quan liên bang khác bị đóng cửa cho đến ngày 30/9, tức kết thúc năm tài chính hiện tại, các trợ lý của Đảng Dân chủ tại Quốc hội cho biết hôm 31/12.
Nếu được Hạ viện phê chuẩn, gói dự luật ngân sách chính phủ này sẽ được chuyển sang Thượng viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát. Triển vọng của nó tại Thượng viện đang có vẻ không được hứa hẹn mặc dù sự thất thường của ông Trump khiến khó mà đoán định được màn đối đầu xung quanh chính phủ đóng cửa sẽ diễn ra như thế nào.
Đạo luật này của Đảng Dân chủ sẽ đánh dấu màn giao đấu lớn giữa một bên là phe đa số tại Hạ viên dưới sự lãnh đạo của bà Nancy Pelosi và một bên là Tổng thống Trump và Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell. Ông McConnell đã nói là Thượng viện sẽ không xem xét bất cứ dự luật nào ông Trump không ủng hộ.
Đảng Dân chủ phản đối yêu sách của ông Trump về bức tường biên giới. Bà Pelosi gọi bức tường này là ‘không hiệu quả, đắt đỏ và phi đạo đức’.
Phe Dân chủ hy vọng rằng cách cấp ngân sách chia làm hai phần này có thể sẽ đưa Trump và các đồng minh Cộng hòa của ông vào tình huống khó khăn. Nếu họ bác bỏ dự luận cấp ngân sách cho các cơ quan không liên hệ gì với an ninh biên giới thì Đảng Cộng hòa sẽ bị xem là đang nắm giữ các cơ quan liên bang này cùng với gần 800.000 nhân viên bị ảnh hưởng làm con tin cho bức tường biên giới của ông Trump.
Phần ngân sách dành cho Bộ An ninh Nội địa, cơ quan phụ trách an ninh biên giới, trong gói ngân sách của Đảng Dân chủ dựa trên một biện pháp Thượng viện đã thông qua với sự ủng hộ phi đảng phái.
Ông Trump đã nói rằng bức tường ‘rất quan trọng’ trong việc đối phó với nạn di dân bất hợp pháp và buôn lậu ma túy. Thượng viện Mỹ hôm 21/12 đã không thể hội đủ số phiếu cần thiết để thông qua một dự luật của Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát trong đó có chi tiền cho bức tường biên giới của ông Trump.
Ông Trump đã lên Twitter lên án lập trường của Đảng Dân chủ về bức tường biên giới vốn có chi phí ước tính lên tới 23 tỷ đô la. Ông cũng dường như nói ngược với ông John Kelly, chánh văn phòng Nhà Trắng sắp rời chức, về lập trường của chính quyền đối với bức tường.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ Los Angeles Times được đăng hôm 30/12, ông Kelly nói: “Thật lòng mà nói. Đó không phải là bức tường.”
“Tổng thống vẫn tiếp tục nói là ‘bức tường’ – có đôi khi thành thật mà nói ông ấy sẽ nói là ‘hàng rào’ khi mà giờ đây ông ấy hướng về phía các thanh chắn thép. Nhưng vào đầu nhiệm kỳ của chính quyền chúng tôi dã bỏ ý tường về bức tường đặc bằng bê tông khi chúng tôi hỏi những người có trách nhiệm họ cần những gì và cần ở những chỗ nào,” ông Kelly nói thêm.
Trong một dòng Tweet, ông Trump nói rằng sẽ không thể có an ninh biên giới ‘nếu không có một bức tường mạnh mẽ’.
“Một bức tường bằng bê tông hoàn toàn không hề có chuyện bị từ bỏ như truyền thông tường thuật,” ông Trump viết. “Một số khu vực sẽ toàn bộ là bức tường xi măng nhưng các chuyên gia biên phòng thích có một bức tường mà họ có thể nhìn xuyên thấu (do đó họ có thể nhìn thấy điều gì sẽ xảy ra ở cả hai phía). Điều đó đối với tôi cũng hợp lý.”
Một số nhà phân tích chính sách lạc quan rằng việc đóng cửa chính phủ sẽ sớm kết thúc.
Một trợ lý cao cấp của Đảng Dân chủ nói với điều kiện giấu tên rằng phe Dân chủ trong Thượng viện ủng hộ dự luật mới của Hạ viện và rằng lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện, ông Chuck Schumer, đã liên tục liên lạc với bà Pelosi về vấn đề này.
Thượng nghị sỹ Cộng hòa Lindsey Graham, một đồng minh của ông Trump, đã gặp ông hôm 30/12 và nói với các phóng viên sau đó rằng ông lạc quan rằng Đảng Dân chủ, Cộng hòa và Tổng thống Trump sẽ đạt được thỏa thuận chấm dứt đóng cửa chính phủ mà trong đó có cấp tiền cho bức tường và cấp quy chế pháp lý cho di dân bất hợp pháp.
Tuy nhiên ông Graham cũng nói rằng sẽ không bao giờ có thỏa thuận chi tiêu của chính phủ mà không có tiền xây bức tường hay hàng rào gì đó ở biên giới phía nam.
