Các thượng nghị sỹ đối lập ở Philippines yêu cầu Tổng thống Rodrigo Duterte công bố các chi tiết của các kế hoạch cùng khai thác năng lượng với Trung Quốc và cảnh báo rằng một thỏa thuận như vậy có nguy cơ khẳng định tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc vốn không được luật pháp quốc tế công nhận.
Hồi đầu năm, hai nước đã thiết lập một ủy ban chung để xác định phương cách khai thác dầu khí ngoài khơi ở những vùng nước mà cả hai đều tuyên bố có chủ quyền.
“Ký thỏa thuận với Trung Quốc sẽ khiến Philippines công nhận ‘quyền đồng sở hữu’ bất hợp pháp với Trung Quốc,” các thượng nghị sỹ thuộc nhóm thiểu số cho biết trong một nghị quyết vào đêm trước chuyến thăm Manila của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Philippines, vốn phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu năng lượng, đang chạy đua với thời gian để khai thác trữ lượng dầu mỏ trên Biển Đông. Nhưng quốc gia này cần sự giúp đỡ của nước ngoài và Trung Quốc đã đề nghị giúp đỡ.
Mặc dù hai nước dự định tiến hành khai thác ở những vùng biển không có tuyên bố chủ quyền chồng lấn, nhưng các luật sư và các nhà ngoại giao Philippine vẫn có lo ngại về việc hai nước hợp tác ở những vùng biển mà cả hai nước đều nói thuộc sở hữu của mình, đặc biệt là Bãi Cỏ Rong vốn nằm cách Đảo Palawan khoảng 167 km.
Trong vụ kiện do Manila đưa ra, Tòa Trọng tài Thường trực PCA đã ra phán quyết rằng Philippines có quyền chủ quyền để khai thác năng lượng tại Bãi Cỏ Rong.
Họ cũng tuyên bố vô hiệu đường chín đoạn của Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với hầu hết diện tích Biển Đông. Bắc Kinh không chịu công nhận phán quyết của tòa án ở The Hague này.
Ý tưởng hợp tác cùng khai thác lần đầu tiên được ấp ủ vào năm 1986 nhưng các cuộc tranh chấp và tính phức tạp của vấn đề chủ quyền đã khiến nó bị trì hoãn.
Các thượng nghị sỹ này nói rằng bất cứ thỏa thuận nào với Trung Quốc sẽ là vi phạm Hiến pháp Philippines và có thể bị luận tội.
Phát ngôn nhân Tổng thống, ông Salvador Panelo, nói rằng bất kỳ thỏa thuận khai thác chung nào cũng hợp hiến và rằng hiện vẫn còn quá sớm để tính tới sự giám sát của Thượng viện.
“Bất cứ yêu cầu nào đòi phải công bố hồ sơ… là vẫn còn quá sớm và làm tổn hại đến lợi ích đất nước chúng ta do hai phía cho đến nay vẫn chưa ký thỏa thuận nào,” ông nói.
