Trung Quốc hôm thứ Ba đã cảnh báo Tổng thống Obama chớ châm ngòi lửa ở châu Á sau khi ông thông báo dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam.
Tổng thống Barack Obama đã công bố bước đi lịch sử hôm thứ Hai trong chuyến thăm đầu tiên đến Việt Nam, nhấn mạnh động thái này “không phải vì Trung Quốc”, trong khi thừa nhận rằng Washington và Hà Nội cùng nhau chia sẻ mối quan ngại chung về những hành động của Trung Quốc ở Biển Đông.
Ông Obama nói: “Hoa Kỳ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán thiết bị quân sự cho Việt Nam đã áp dụng khoảng 50 năm nay. Việc bán vũ khí vẫn sẽ phải đáp ứng những điều kiện gắt gao, bao gồm những điều kiện về nhân quyền, nhưng sự thay đổi này bảo đảm là Việt Nam tiếp cận được với các thiết bị cần thiết để tự vệ”.
Ngoại trưởng John Kerry cho biết, việc nới lỏng lệnh cấm vận vũ khí không phải vì Trung Quốc mà vì thúc đẩy một “trật tự dựa trên luật lệ” ở thị trường phát triển nhanh nhất thế giới.
Bắc Kinh và Hà Nội có mối quan hệ phức tạp: Chính phủ hai nước đều có hệ tư tưởng thống nhất về cộng sản và không ưa nền dân chủ phương Tây, nhưng trong lịch sử lại là kẻ thù của nhau và cuộc chiến mới nhất là chiến tranh biên giới phía bắc năm 1979. Hiện nay, hai quốc gia đang quyết liệt tranh giành chủ quyền trên nhiều đảo nhỏ ở Biển Đông.
Trung Hoa Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã cảnh báo trong một bài xã luận đăng hôm thứ Ba rằng Hoa Kỳ và Việt Nam không nên châm ngòi cho một “mồi lửa trong khu vực”. Tờ báo cho rằng động thái của ông Obama có nghĩa là để “kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc”.
Trung Hoa Nhật báo lập luận: “Điều này, nếu đúng là sự thật, thì là điềm xấu cho hòa bình và ổn định khu vực”.
Hoa Kỳ cáo buộc Trung Quốc quân sự hóa ở Biển Đông bằng cách xây dựng trên các bãi cạn để biến chúng thành các căn cứ quân sự.
Bắc Kinh nói quốc gia này chỉ khẳng định chủ quyền “không thể chối cãi” đối với các đảo và cáo buộc rằng Hoa Kỳ can thiệp bằng cách khuyến khích các bên có tranh chấp chống lại Trung Quốc.
Hoàn cầu Thời báo gọi tuyên bố của ông Obama cho rằng động thái với Việt Nam không phải nhắm vào Trung Quốc là “một lời nói dối tồi”, và thêm rằng điều đó làm trầm trọng thêm “sự đối kháng chiến lược giữa Washington và Bắc Kinh”.
Hoàn cầu Thời báo viết: “Khi Hoa Kỳ có một nhu cầu cấp bách để kiềm chế Trung Quốc ở Biển Đông, các chuẩn mực của cái gọi là nhân quyền có thể được nới lỏng”.
Các chuyên gia Trung Quốc cho biết họ dự kiến các tàu chiến Hoa Kỳ sẽ sớm hay muộn được phép vào Vịnh Cam Ranh, một cảng nước sâu từng được sử dụng như một căn cứ hải quân quan trọng của Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam.
Ông Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Renmin của Trung Quốc nói, Bắc Kinh sẽ không phản hồi theo cách "ăn miếng trả miếng" nhưng sẽ tiếp tục xây dựng sức mạnh quân sự ở Biển Đông, trong khi gây áp lực với Hà Nội không đến quá gần Washington.
Về phía chính phủ Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Xuân Oánh không bình luận về lý do khiến Hà Nội muốn dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí, mà chỉ nói rằng: “Có thể quý vị nên hỏi Việt Nam. Lệnh cấm vận vũ khí là sản phẩm của thời Chiến tranh Lạnh. Lẽ ra lệnh này không nên tồn tại. Chúng tôi đặt hy vọng vào một mối quan hệ bình thường giữa Hoa Kỳ và Việt Nam”.
Theo The Washington Post, VOA
Những khoảnh khắc đáng nhớ của Tổng thống Obama tại Việt Nam:
