Tổng thống Barack Obama đã phớt lờ Quốc hội về vấn đề cải cách nhập cư, nói rằng đất nước không thể nào chờ đợi Quốc hội sửa chữa hệ thống di trú bất cập.
Tổng thống công bố kế hoạch của ông trong một bài diễn thuyết được truyền hình trực tiếp tối thứ Năm (giờ Washington), trong đó ông phác thảo kế hoạch tạm thời bảo vệ tới 5 triệu người nhập cư không giấy tờ khỏi bị trục xuất, cho phép những cha mẹ có con cái là công dân Mỹ hay đang ở Mỹ hợp pháp có đủ điều kiện xin giấy phép làm việc.
"Điều mà tôi đang mô tả là tính trách nhiệm - một cách tiếp cận hợp lý, trung dung: Nếu bạn đáp ứng tiêu chuẩn đó, bạn có thể bước ra khỏi bóng tối và sống đường hoàng với luật pháp. Nếu bạn là tội phạm, bạn sẽ bị trục xuất," ông Obama nói. "Nếu bạn định vào Mỹ bất hợp pháp, nguy cơ bạn bị bắt và gửi trở về nước tăng lên."
Nhiều nghị sĩ đảng Cộng hòa đã bày tỏ bất bình về quyết định của Tổng thống Obama sử dụng một sắc lệnh hành pháp để thúc đẩy kế hoạch của mình, thay vì thông qua quá trình lập pháp bình thường của Quốc hội.
Phe Cộng hòa cũng mô tả việc che chở những người nhập cư bất hợp pháp khỏi bị trục xuất là hành động ân xá cho tội phạm.
Ông Obama trực tiếp đáp lại những chỉ trích đó. "Giữ nguyên trạng hệ thống bất cập này - đó mới chính là ân xá," ông nói. Ông gọi việc ân xá hàng loạt là "bất công" và việc "trục xuất hàng loạt ... cả hai điều đó đều bất khả dĩ và trái với nhân cách của chúng ta."
Ông Obama đã chờ đợi hơn một năm để các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Hạ viện đem kế hoạch cải cách di trú ra bỏ phiếu sau khi Thượng viện do đảng Dân chủ kiểm soát thông qua dự luật này.
Các quan chức chính quyền nói hành động của tổng thống là hợp pháp và rằng ông vẫn sẵn sàng làm việc với Quốc hội.
Phản ứng của đảng Cộng hòa
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Mitch McConnell của bang Kentucky, người sắp trở thành lãnh đạo khối đa số ở Thượng viện, cho biết đảng của ông sẽ cân nhắc một số lựa chọn để ngăn chặn Tổng thống. Một số nghị sĩ Cộng hòa khác đang đe dọa đóng cửa chính phủ thêm lần nữa, trong khi những người khác muốn cấm cấp ngân quỹ cho kế hoạch cải cách di trú của ông Obama.
Ông McConnell cũng cho biết kế hoạch của tổng thống là nhằm đảm bảo di sản chính trị của mình.
"Hành động mà ông ta đề xuất sẽ phớt lờ luật pháp, bác bỏ tiếng nói của cử tri và áp đặt sự bất công mới lên những người nhập cư tuân thủ pháp luật, mà không hề giải quyết được vấn đề," ông McConnell nói.
"Đối với những thành viên Quốc hội chất vấn thẩm quyền của tôi làm cho hệ thống di trú của chúng ta tốt hơn, hoặc ngờ vực sự sáng suốt của tôi đưa ra hành động trong khi Quốc hội bó tay, tôi có một câu trả lời: Hãy thông qua dự luật," Tổng thống nói vào cuối bài diễn văn.
Ông Obama dự kiến cũng sẽ mở rộng một sắc lệnh mà ông đã ký vào năm 2012, gọi là Đạo luật Ước mơ, bảo vệ những người nhập cư trẻ tuổi đến Mỹ khi còn nhỏ khỏi bị trục xuất bằng cách nâng giới hạn độ tuổi cho những người hội đủ điều kiện. Nhưng cha mẹ của những người trẻ này sẽ không được trì hoãn trục xuất.
Người nhập cư không giấy tờ không đủ điều kiện có được những biện pháp bảo vệ này sẽ không nhận được trợ cấp liên bang, bao gồm các khoản trợ cấp để có được bảo hiểm y tế theo Luật Chăm sóc Y tế Giá phải chăng.
Ông Obama sẽ ký sắc lệnh hành pháp này vào ngày thứ Sáu ở thành phố Las Vegas, bang Nevada, nơi có đông đảo dân số nói tiếng Tây Ban Nha.
Tổng thống Obama công bố kế hoạch cải cách di trú
