Chính phủ Chile đang điều tra về cái chết vào năm 1973 của Khôi nguyên Giải Nobel Văn chương Pablo Neruda cho biết có “khả năng cao” là nhà thơ nổi tiếng, nhà ngoại giao và người thừa nhận công khai là một người cộng sản, chết do kết quả của “sự can thiệp của bên thứ ba” vài ngày sau một cuộc đảo chánh đưa Tướng Augusto Pinochet lên cầm quyền.
Tuy nhiên Bộ Nội vụ Chile, trong một tuyên bố, dè dặt cho biết là cuộc điều tra bắt đầu vào năm 2011 chưa hoàn tất và chưa có những kết luận chính thức nào đạt được, trái ngược với những phát hiện trước đây là ông Naruda bị bệnh ung thư, chết vì những nguyên nhân tự nhiên.
Tuyên bố của chính phủ được đưa ra sau một bài viết đăng trên nhật báo Tây Ban Nha El Pais trong đó có một tài liệu của Bộ Nội vụ về cái chết của ông Neruda. Tài liệu ngày 25 tháng 3 năm 2015 trong đó có đoạn viết “Nhà thơ được chích một loại thuốc giảm đau làm cho tim ngừng đập gây nên cái chết của ông.”
Trích bản tin này, ngày thứ Bảy báo New York Times nói tài liệu không đưa ra lý do chính dùng thuốc giảm đau chích trực tiếp vào bụng ông Neruda thay vì chích vào mạch máu. Tài liệu không nói rõ ai cho chích thuốc, nhưng nói thêm là chích thuốc vào bụng là điều không bình thường tại một trung tâm y tế.
Tin tức lan truyền sâu rộng là ông Neruda bị xúc động mạnh vì cuộc đảo chánh ngày 11 tháng 9 năm 1973 lật đổ Tổng thống Mác-xít Salvador Allende và đưa tướng Pinochet lên cầm quyền. Ông Allende, bị vây hãm trong dinh tổng thống, được biết đã tự tử hơn là đầu hàng phe nổi dậy.
Những cuộc điều tra chính thức cho thấy có hàng ngàn người Chile bị tra tấn, mất tích hay bị hạ sát trong thời gian ông Pinochet cai trị. Ông Pinochet từ chức vào năm 1990.
Vài ngày trước khi chết, ông Neruda nói với các đồng nghiệp là ông dự tính sống lưu vong để lên tiếng chống lại chính phủ quân nhân mới. Ông chết một ngày trước khi rời khỏi nước.
Những tranh cãi chung quanh cái chết của ông Neruda vẫn còn sôi động tại Chile nên chính phủ đã ra lệnh khai quật thi thể của ông vào năm 2013 để khám nghiệm.
Nhà cầm quyền nói các cuộc thử nghiệm cho thấy không có dấu hiệu ông Neruda bị đầu độc, nhưng gia đình ông và người tài xế yêu cầu điều tra thêm về những chất không được khảo sát trong những cuộc thử nghiệm trước đây.
Ông Neruda nổi tiếng vì những thiên tình ca, được trao Giải Nobel Văn chương vào năm 1971. Nhà thơ Gabriel Garcia Márquez cũng được Giải Nobel Văn chương gọi ông Neruda là “nhà thơ vĩ đại nhất của thế kỷ 20 trong tất cả các ngôn ngữ.”
