Những tố cáo cho rằng các nhà thầu chính và các nhà thầu phụ của Mỹ ngược đãi những công dân nước khác mà họ thuê để làm việc tại những nước có nhiều rủi ro như Iraq và Afghanistan đã bùng ra cách nay 10 năm. Sau đó Quốc hội và Tòa Bạch Ốc đã ban hành những luật lệ để bảo vệ cho những công nhân đó. Nhưng theo tường thuật của thông tín viên Sharon Behn của đài VOA, một bản phúc trình mới đây cho biết những công dân nước ngoài làm việc cho chính phủ Mỹ vẫn tiếp tục đối mặt với rủi ro bị ngược đãi.
Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ, gọi tắt là GAO, của chính phủ Mỹ cho biết hàng ngàn công dân nước ngoài đã phải trả tiền môi giới ở mức cao bằng mức lương một năm để làm việc cho những hợp đồng của Mỹ tại những nước có chiến tranh như Iraq và Afghanistan. GAO cảnh báo rằng các loại phí và lãi suất cắt cổ làm tăng mối rủi ro là những công nhân nước ngoài này bị ngược đãi và lâm vào cảnh không thể trả hết nợ.
Luật sư Steven Watt của Liên minh Dân quyền Hoa Kỳ (ACLU) giải thích như sau về tình trạng này.
"Những người chịu trách nhiệm tối hậu trong việc tuyển mộ những người này là những người của các công ty thuộc loại “bay đêm”, chuyên hoạt động ở những khu vực nông thôn ở Ấn Độ. Đó chính là nơi mà phần lớn những cuộc điều tra thực địa của chúng tôi được xúc tiến. Họ tuyển những người này và đòi lệ phí môi giới ở mức cắt cổ, và điều đó làm cho người được tuyển dụng phải lâm vào tình trạng nợ nần ngập đầu, và đó chính là yếu tố làm phát sinh tệ nạn buôn người, và đó chính là lý do tại sao Hoa Kỳ phải chịu trách nhiệm tối hậu trong tư cách là một thực thể trong tiến trình ký kết hợp đồng."
GAO đã điều tra 11 hợp đồng của Mỹ ở Trung Đông có dính líu tới hơn 21.000 công dân nước ngoài. Tuy luật pháp Mỹ nêu rõ chính sách tuyệt đối không dung thứ hành vi buôn người, GAO phát giác là không hề có việc giám sát nạn buôn người trong 4 hợp đồng mà họ điều tra. Trong một hợp đồng, hơn 1.900 công nhân cho biết họ đã phải trả tiền để được thuê mướn.
Ông Thomas Melito, người soạn bản phúc trình, nói với đài VOA rằng các cơ quan có dính líu tới việc này – là Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao và Cơ quan Viện trợ Phát triển Hoa Kỳ, không đồng ý với nhau về vấn đề phải chăng phí tuyển mộ nên bao gồm lệ phí hộ chiếu và thị thực, vé máy bay, nơi trú ngụ, và chăm sóc y tế. Ông nói rằng cần phải có sự giám sát tốt hơn và hướng dẫn rõ ràng hơn về phí tuyển mộ.
"Chúng tôi đã nhận thấy các công nhân của 2 hợp đồng, trong tổng số 11 hợp đồng mà chúng tôi điều tra, đã trả tiền để được thuê, và chúng tôi đã có thông tin về khoản tiền mà họ phải trả, và số tiền đó nằm trong khoảng từ 1 tháng lương cho tới 1 năm lương. Có một khoảng cách biệt lớn như vậy là điều rất đáng lo ngại."
Ông Melito nói rằng 9 hợp đồng không có thông tin nào về vấn đề tiền môi giới có được trả hay không.
Trong 10 năm qua, hàng ngàn công nhân đến từ những nước như Ấn Độ, Philippines, Nepal và Uganda đã được tuyển dụng cho những công việc rất cần thiết nhưng trả lương thấp để hỗ trợ cho các hoạt động của Mỹ tại những khu vực chiến tranh như Iraq và Afghanistan.
Theo bản phúc trình chung năm 2012 của ACLU và Đại học Yale, nhiều người trong số những công nhân đó không hề được cho biết là họ sẽ phải làm việc ở Iraq hay Afghanistan. Những người khác bị lấy mất hộ chiếu, khiến họ phải ở lại nơi đó. Những người này thường phải sinh sống trong những điều kiện thiếu vệ sinh và vô nhân đạo, phải chen chúc nhau trong những căn phòng nhỏ và không được chăm sóc y tế. Một số người phải trả những khoản tiền môi giới rất lớn.
GAO cho biết những tệ trạng đó phần lớn đã được cải thiện và hầu hết các nhà thầu giờ đây đã nhận thức được vấn đề và đang cố gắng để chấm dứt những vụ ngược đãi.
Bộ Ngoại giao Mỹ nói rằng họ tán thành những khuyến nghị của GAO và đang huấn luyện cho các giới chức của Bộ phụ trách vấn đề hợp đồng để cải thiện công tác giám sát. Phát ngôn viên Jeff Rathke cho biết Bộ Ngoại giao đã cấm chỉ việc thu lệ phí tuyển mộ.
Tuy nhiên, ông Melito nói rằng vẫn còn rất nhiều việc cần phải làm để chấm dứt tệ nạn này.
"Việc cần có sự bảo vệ cá biệt này đã được thừa nhận một cách rộng rãi. Bây giờ chúng ta không còn phải thuyết phục để cho người khác tin rằng đó là một điều sai trái. Nhưng để thực hiện công tác giám sát, chúng ta phải tốn tiền, phải tốn thời gian để huấn luyện cho các viên chức phụ trách hợp đồng. Chúng ta phải đề cao cảnh giác."
Ông Melito nói thêm rằng tuy chính phủ Mỹ giao dịch với nhà thầu chính, nhưng điều đó không làm cho họ được miễn trách nhiệm là phải theo dõi những hành động của các nhà thầu phụ.
