Nhóm cực đoan Nhà nước Hồi Giáo (IS) tuyên bố đã chặt đầu phóng viên tự do người Mỹ tên là James Foley trong một đoạn video trên Internet để trả đũa các vụ không kích của Hoa Kỳ nhắm vào các phần tử chủ chiến của nhóm này ở miền bắc Iraq. Theo ghi nhận của thông tín viên Victor Beattie của VOA, mặc dù Mỹ không thể lập tức kiểm tra tính xác thực của đoạn video đó, nhưng gia đình Foley đã cùng nhiều người tưởng niệm sự dũng cảm của nhà báo 40 tuổi này khi đối mặt với các công việc nguy hiểm.
Nhà báo Foley, 40 tuổi, đã mất tích ngày 22 tháng 11 năm 2012 sau khi bị bắt cóc bởi một nhóm các tay súng không rõ lai lịch.
Trong một đoạn video đăng tải bởi nhóm Nhà nước Hồi Giáo có tựa đề “Thông điệp gởi nước Mỹ,” một người được cho là Foley mặc một bộ quần áo màu cam và quỳ trên sa mạc trong khi một người đàn ông đeo mặt nạ mặc một bộ quần áo màu đen đứng bên cạnh cầm một con dao. Người đàn ông đang quỳ gối kêu gọi bạn bè và người thân của anh nổi dậy chống lại chính phủ Mỹ.
"Thông điệp của tôi tới bố mẹ thân yêu là hãy giữ phẩm giá cho tôi và không được chấp nhận bất cứ một sự đền bù sơ sài nào cho cái chết của tôi từ những người đóng chiếc đinh cuối cùng trên quan tài của tôi bằng chiến dịch không kích gần đây của họ ở Iraq."
Người đàn ông mặc đồ đen cho biết người đàn ông quỳ gối là James Wright Foley và tố cáo chính phủ Mỹ cầm đầu cuộc xâm lăng Nhà nước Hồi giáo.
"…Các người đã âm mưu chống lại chúng tôi và đã đi quá xa để tìm các lý do nhằm can dự vào công việc nội bộ của chúng tôi. Không lực của các người đang tấn công chúng tôi hàng ngày. Ở Iraq, các cuộc không kích của các người đã gây thương vong cho những người Hồi Giáo. Các người không còn chiến đấu để chống một cuộc nổi dậy nữa, chúng tôi là một quân đội và một nhà nước Hồi Giáo được chấp nhận bởi nhiều người Hồi Giáo từ mọi thành phần – những người đã chấp nhận sự lãnh đạo của vương quốc Hối giáo."
Gần cuối đoạn video dài gần 5 phút, một người đàn ông khác trong trang phục màu cam xuất hiện và được cho là một nhà báo Mỹ khác có tên Steven Joel Sotloff. Người này nói nói số phận của anh ta phụ thuộc vào quyết định tiếp theo của Tổng thống Barack Obama.
Người phát ngôn Tòa Bạch Ốc, bà Caitlin Hayden, nói cơ quan tình báo Mỹ đang ra sức để xác minh độ xác thực của đoạn video đó. Nếu đó là đúng, bà nói, “chúng tôi kinh hoàng trước việc sát hại tàn bạo của một nhà báo Mỹ vô tội, và chúng tôi bày tỏ lòng tiếc thương sâu sắc tới gia đình và bạn bè của anh.”
Gia đình anh Foley ở New Hampshire có đăng một tuyên bố trên trang Facebook về cái chết của anh. Họ nói rằng họ chưa bao giờ tự hào về người con trai và người anh trai của họ đến thế. Họ nói, anh đã cống hiến cuộc đời của mình để tìm cách cho thế giới biết đến những nỗi khổ mà người dân Syria đang phải chịu đựng, và họ cầu xin những người bắt cóc tha cho những con tin còn đang bị bắt giữ. Mẹ anh, Diane, nói hôm thứ 3 rằng ... chúng tôi cám ơn Jim vì tất cả những niềm vui mà anh mang lại cho gia đình. Anh đã là một người con trai, một người anh, một nhà báo và một con người tuyệt vời.
Trường đại học Marquette nơi anh Foley tốt nghiệp năm 1996 nói họ vô cùng đau buồn trước cái chết của anh Foley. Họ nói anh, một sinh viên chuyên ngành lịch sử, có một trái tim cho công lý xã hội và đã vận dụng những tài năng to lớn của mình để kể những câu chuyện không mấy dễ dàng với hy vọng chúng sẽ tạo ra một sự khác biệt trong thế giới này.
Anh Foley cũng đã bị các lực lượng trung thành với nhà tài phiệt Lybia Moammar Gadhafi bắt giữ một thời gian ngắn trong lúc cuộc nổi dậy 2011 diễn ra. Anh đã làm việc cho Hãng thông tấn Pháp AFP và cơ quan truyền thông online GlobalPost có trụ sở ở Boston. Bài viết cuối cùng của anh cho GlobalPost từ Syria ghi nhận chi tiết về nỗi bất bình ngày càng tăng trong cộng đồng người dân ở Aleppo về cuộc chiến tranh ở Syria.
Ông Jonathan Adelman, một phó giáo sư của Trường Nghiên Cứu Quốc Tế Korbel thuộc Đại học Denver, nói việc hành quyết rõ ràng này là một sự đáp trả của IS cho những sự thất bại gần đây của họ trên chiến trường.
"…để nói là: ok, chúng tôi thậm chí không thừa nhận rằng chúng tôi sẽ thất bại bởi vì chúng tôi “không thể sai lầm được” nhưng chúng tôi đang đi đến trái tim của con thú, chúng tôi đi thẳng đến ông tổng thống Mỹ và nói rằng “ông có muốn chúng tôi giết người này?” Và thật là kinh hoàng ngoài sức tưởng tượng rằng ở thế kỷ 21 lại có bất kỳ một quốc gia, một dân tộc nào lại hành động như vậy."
Ông Adelman nói sự tàn bạo như vậy và những thất bại trên chiến trường có thể chứng minh sự thất bại của các phiến quân IS khi các nhóm phiến quân Sunni khác không hỗ trợ họ nữa.
Ủy ban Bảo Vệ Nhà Báo có trụ sở ở New York lên án vụ hành quyết anh Foley và nói việc giết người man rợ đó làm tất cả mọi người ghê tởm. Tổ chức này nói rằng Syria đã trở thành đất nước nguy hiểm nhất trên thế giới đối với các nhà báo trong 2 năm qua khi có ít nhất 69 nhà báo khác đã bị giết ở đây và hơn 80 người bị bắt cóc cùng 20 người khác hiện đang mất tích.
