Đối với nhiều cựu chiến binh Mỹ, Lễ Chiến sĩ Trận vong là một cơ hội để nhìn lại một cuộc chiến đầy chia rẽ trong lịch sử của Hoa Kỳ, cũng như để nhớ tới những người đã hy sinh. Thông tín viên VOA Katherine Gypson tường thuật.
Mỗi năm, cứ tới ngày cuối tuần dịp lễ Chiến sỹ Trận vong, những âm thanh của Cuộc chiến Việt Nam lại vang vọng ở thủ đô Washington của Hoa Kỳ.
Kể từ năm 1987, hàng trăm nghìn người đi xe ô tô phân khối lớn tham gia vào cuộc diễu hành gọi là Rolling Thunder tới Đài tưởng niệm chiến tranh Việt Nam ở thủ đô Washington.
Đó là nơi mà cựu chiến binh Mỹ Sharon Rinke nói là đã ghi lại những cảm xúc mãnh liệt về cuộc xung đột đó.
“Có một số người sẽ lần đầu tiên tới Đài tượng niệm chiến tranh Việt Nam. Họ là những người có bạn bè được khắc tên trên bức tường đó, hay từng chiến đấu với những người được khắc tên trên tường”.
Trong 50 năm kể từ khi Hoa Kỳ bắt đầu tham chiến ở Việt Nam, các cựu chiến binh của cuộc chiến đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể trong thái độ của công chúng.
Hơn 58.000 người Mỹ đã bỏ mạng trong Chiến tranh Việt Nam. Những ai trở về đối mặt với sự oán giận và cả hận thù.
Ông Clay Scott, một cựu chiến binh tham gia cuộc diễu hành Rolling Thunder năm nay, nhớ lại những ngày đó.
“Người ta chửi tôi, hét vào mặt tôi rằng ‘Kẻ giết người ở Việt Nam! Kẻ giết trẻ em”, mọi điều đại loại như vậy. Vì thế, tôi nhanh chóng cởi bỏ quân phục, rồi đi thật nhanh để lên xe máy và lái về nhà”.
Đó là một cuộc đón tiếp lạnh nhạt mà ông Jerry Martin vẫn còn nhớ.
“Tôi có thể nói là một phần rất lớn công chúng Mỹ cảm thấy những điều chúng tôi đã làm là sai trái”.
Ông Martin được trao tặng Huy chương Bạc và Chiến thương Bội tinh vì hành động dũng cảm trong một cuộc phục kích.
“Chúng tôi bị nhắm bắn không thể ngóc đầu lên được. Chúng tôi không thể di chuyển. Và tôi thấy ba người lính Việt cộng tiến tới truy tìm chúng tôi, và tôi đã hành động để họ không thể tiến gần”.
Nhưng điều đó cũng không thể thay đổi sự tức giận mà ông đối mặt khi trở về nhà.
“Người ta đã lái xe qua ba làn đường để tới tạt nước vào người tôi”.
Ông nói rằng thái độ đối với các cựu chiến binh Việt Nam đã thay đổi kể từ đó.
“Theo một nghĩa nào đó, chúng tôi đã trở thành những người hùng theo cách chúng tôi chưa từng được nhìn nhận”.
Thời gian trôi qua cùng với một thế hệ các cựu chiến binh mới đã giúp mang lại sự thay đổi đó.
Bà Sharon Rinke, một người tham gia cuộc diễu hành Rolling Thunder, nói:
“Hoa Kỳ đã trải qua một số cuộc chiến khác mà dường như các binh sĩ đã được chấp nhận hơn và ủng hộ hơn là những gì chúng tôi trải qua với Chiến tranh Việt Nam.
