Nhân vật được coi như ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng Hoà đã có những lời lẽ cứng rắn đối với các đối tác thương mại của Mỹ: phải công bằng, nếu không sẽ phải nhận lãnh hậu quả. Chưa gì ông đã muốn buộc Mexico phải trả tiền để xây một hàng rào ở biên giới, và còn dọa sẽ áp đặt những sắc thuế thật cao đối với các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc để cân bằng khoản thâm thủng mậu dịch kỷ lục của Mỹ lên tới 366 tỉ đôla với Trung Quốc. Ông Trump miêu tả chính sách đó sẽ mang lại “phần thắng” cho phía Mỹ, nhưng các nhà kinh tế nói với Đài VOA rằng các chính sách thương mại của ông Trump có thể mang lại thảm họa. Thông tín viên Mil Arcega của VOA gửi về bài tường trình chi tiết sau đây.
Năm ngoái, Hoa Kỳ nhập khẩu gần 500 tỉ đôla hàng hoá do Trung Quốc sản xuất, trong khi Trung Quốc chỉ nhập khẩu có 116 tỉ đôla hàng hoá sản xuất ở Mỹ. Để cân bằng mức chênh lệch mậu dịch này, ông Trump muốn tăng thuế quan đánh trên hàng hoá Trung Quốc lên tới 45%. Ông Trump nói:
“Thâm thủng mậu dịch của chúng ta với Trung Quốc lên tới 500 tỉ đôla, và chúng ta sẽ phải lật ngược sự thể này. Chúng ta có đủ mọi lá bài trong tay. Hãy đừng quên: chúng ta cũng giống như một túi tiền tiết kiệm đang bị cướp vậy.”
Đó là một đề nghị táo bạo đối với những người ủng hộ ông Trump và đối với hàng triệu người Mỹ đã mất việc làm vì công nhân giá rẻ ở Trung Quốc. Tuy nhiên các chuyên gia về chính sách thương mại, như ông Gordon Hanson, nói rằng đây là một đề nghị không có cơ sở.
“Chúng ta có thể thấy vì sao ông ấy nói như vậy về phương diện chính trị, nhưng thật là một cú sốc, lập luận của ông không có nền tảng kinh tế.”
Tăng 45% thuế quan đánh trên các mặt hàng Trung Quốc không những là điều bất hợp pháp dựa trên các luật lệ hiện hành của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), mà các nhà kinh tế còn cho rằng Mỹ sẽ phải giá rất cao vì những hành động trả đũa. Kinh tế gia Fred Bergsten nói:
“Theo phân tích của tôi thì chỉ có hai điều đơn giản: nếu ta hạn chế hàng nhập khẩu từ một nước như Trung Quốc, thì trong đa số các trường hợp, những món hàng ấy sẽ có thể nhập từ những nước khác.”
Cựu kinh tế gia của Ngân Hàng Thế giới Chad Bown khuyến cáo rằng hậu quả có thể có của một quyết định như vậy là một cuộc chiến tranh mậu dịch toàn diện giữa Mỹ và Trung Quốc. Ông nói:
“Trung Quốc đã chứng minh trong mấy năm qua là trong bất cứ trường hợp nào một nước áp đặt rào cản thương mại đối với hàng xuất khẩu của họ, là họ sẽ trả đũa bằng các biện pháp tương tự, bất kể là các biện pháp ấy có hợp pháp hay không. Nhưng nếu như đề nghị của ông Trump được áp dụng, thì dựa trên các quy định của WTO, Trung Quốc được phép trả đũa bằng biện pháp tương tự.”
Ông Trump nhấn mạnh rằng những người chỉ trích ông không nắm rõ vấn đề. Ông nói:
“Quý vị sau này sẽ nhìn lại và quý vị sẽ nói, ồ đó là lúc chúng ta bắt đầu giành được phần thắng trở lại, khi ông Trump lên nắm quyền chúng ta sẽ thắng, chúng ta sẽ tiếp tục thắng.”
Nhưng thay vì giành được phần thắng, các nhà kinh tế nói chuyện với VOA cho rằng các chính sách bảo hộ kinh tế có phần chắc sẽ dẫn tới chỗ thương mại giảm sút, và mất tin cậy giữa các đối tác thương mại.
