Họ hàng của hai loài cây lương thực phổ biến đã hé lộ bí mật di truyền của chúng. Cà chua giỏi chịu hạn và có hương vị thơm ngon hơn, và gạo có sức sống bền bỉ hơn, đang là mục tiêu hướng tới của ngành nông nghiệp trong tương lai.
Trong hai báo cáo đăng trên chuyên san Nature Genetics, các nhà khoa học đã công bố bộ gen của cây lúa châu Phi và bộ gen của họ hàng hoang dã của cây cà chua.
Có nhiều lý do vì sao hai loài cây nói trên chưa bao giờ được gieo trồng phổ biến. Loài gạo châu Á cho năng suất cao hơn và dễ chế biến hơn so với gạo châu Phi. Còn cà chua hoang dã, Solanum pennellii, thì độc hại.
Nhưng các chuyên gia nói rằng chúng có những phẩm chất khác. Chẳng hạn, chúng có thể phát triển trong môi trường khắc nghiệt hơn, một đặc điểm ngày càng quan trọng vào lúc khí hậu toàn cầu đang thay đổi.
Lương thực cho hành tinh đang biến đổi
Khí hậu biến đổi đang làm phức tạp sản lượng nông nghiệp, ngay cả khi số người cần lương thực dự kiến sẽ tăng lên thêm 2 tỉ người hoặc hơn trong bốn thập kỷ nữa. Ông Rod Wing, nhà thực vật học của Đại học bang Arizona nói, "Và đó là viễn cảnh khá đáng sợ,"
Ông Wing nói các nhà khoa học khắp thế giới đang nghiên cứu phát triển những giống lúa cho năng suất cao hơn và cần ít nước, ít phân bón và thuốc trừ sâu hơn, và có thể phát triển trên đất kém năng suất.
Gạo châu Phi có thể chịu hạn hán, đất đai cằn cỗi và cỏ dại tốt hơn gạo châu Á.
Với trình tự DNA hoàn chỉnh mà ông Wing và các đồng sự công bố, các nhà khoa học giờ đây có thể cố gắng tìm kiếm những gen kiểm soát những tính trạng đó và lai tạo chúng thành các giống lúa mới nhanh hơn trước.
Cà chua thơm ngon hơn
Động cơ tương tự thúc đẩy các nhà nghiên cứu xác định trình tự bộ gen của cây cà chua hoang dã.
Loài thực vật Nam Mỹ này có thể chịu được điều kiện khô hạn tại quê hương Andes của nó tốt hơn so với cây cà chua thông thường, và có thể chịu được đất có độ mặn cao hơn.
Bản đồ gen chi tiết mới xác định những gen có khả năng quy định những tính trạng này.
Và nó có thể giúp giải cứu loài cà chua nhạt nhẽo bán ở siêu thị. Các nhà nghiên cứu tìm thấy sự khác biệt giữa cà chua dại và cà chua thương mại trong những gen góp phần quy định mùi và vị của cà chua.
Bjorn Usadel, một chuyên gia về thông tin sinh học và đồng tác giả nghiên cứu, hiện tại Đại học RWTH Aachen, cho biết, "Mặc dù cà chua hoang dã chắc chắn không có vị ngon hơn, nhưng quần thể này cho chúng ta biết hương vị từ đâu có."
Ông Usadel nói thêm rằng các dữ liệu gen cũng sẽ giúp đảm bảo rằng bất kỳ giống mới nào lai tạo từ cây cà chua hoang dã sẽ không mang theo bất kỳ gen độc nào của nó. Ông nói:
"Mặc dù đây là cách hoàn toàn tự nhiên để làm, tất nhiên chúng ta phải đảm bảo rằng giống cà chua mới lai tạo thực sự lành mạnh và hữu ích cho người tiêu dùng".
