Chính phủ liên bang Úc ngày 17/3 xác nhận năm nay sẽ không có lễ tưởng niệm chính thức tại Bia Thánh Giá Long Tân, sau khi chính quyền Việt Nam quyết định không dỡ bỏ lệnh cấm hạn chế đi vào khu vực đã diễn ra trận đánh Long Tân giữa binh sĩ Úc và lính Bắc Việt cách đây gần 51 năm.
Tuy nhiên, một nhóm nhỏ người Úc sẽ được phép đến thăm khu vực vào ngày 25/4, là ngày ANZAC ở Úc, với điều kiện không có truyền thông đi theo. Ngày ANZAC là ngày lễ kỷ niệm chiến dịch quân sự lớn đầu tiên của liên quân Úc và New Zealand. Đây được xem là một trong những ngày lễ quan trọng nhất trong năm của Úc.
Bộ trưởng Bộ Cựu chiến binh Úc Dan Tehan khuyên các công dân Úc muốn đến Long Tân nên cân nhắc lại kế hoạch du hành cho phù hợp. Ông nói: “Chính phủ [Úc] tiếp tục làm việc với các cơ quan chức năng Việt Nam để có được một kết quả có lợi cho cả hai nước”.
Ông nói thêm rằng: “Mặc dù thất vọng, nhưng chúng tôi tôn trọng quyền của Việt Nam trong tư cách một quốc gia có chủ quyền, được quyết định về các lễ kỷ niệm tổ chức trên đất nước mình”.
Ông Dan Tehan ngỏ lời cám ơn Việt Nam đã cho phép một nhóm người Úc đến Long Tân và cho biết sẽ bàn thảo với các cựu chiến binh và công chúng Úc về những thay đổi này.
Năm ngoái, Việt Nam cũng ra quyết định hủy bỏ vào phút chót một chương trình kỷ niệm quy mô của Úc tại Long Tân nhân kỷ niệm 50 năm trận chiến, một động thái mà báo giới Úc miêu tả là một “thảm họa ngoại giao” đã khiến nhiều cựu chiến binh Úc thất vọng và nổi giận.
Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull lúc đó nói Việt Nam đã “xem thường” các cựu chiến binh khi không cho phép họ đến làm lễ tưởng niệm.
Quyết định hủy bỏ được đưa ra sau 18 tháng thương thảo giữa hai chính phủ Việt Nam và Úc. Lý do mà phía Việt Nam đưa ra là tính nhạy cảm của khu vực Bia Thánh Giá Long Tân.
Trận chiến Long Tân diễn ra vào ngày 18 tháng 8 năm 1966. 108 binh sĩ Úc và 2.500 lính Bắc Việt đối đầu nhau tại đồn điền cao su Long Tân ở tỉnh Phước Tuy. 18 binh sĩ Úc và khoảng 245 lính Bắc Việt đã thiệt mạng trong trận chiến được xem là gây thương vong nặng nề nhất cho quân đội Úc trong thời chiến tranh Việt Nam.
Lễ tưởng niệm trận chiến Long Tân được Úc tổ chức vào ngày 18 tháng 8 hàng năm. Kể từ năm 1989, hoạt động này bắt đầu được người Úc thực hiện tại Long Tân, Việt Nam.
