Đại sứ Việt Nam tại Washington mới đây đã nhắc lại lời mời tổng thống Mỹ thăm Việt Nam và dự hội nghị APEC vào cuối năm nay.
Theo tường thuật trên các báo lớn của Việt Nam, hôm 10/2, Đại sứ quán Việt Nam ở thủ đô Mỹ đã tổ chức cuộc tiếp tân dành cho hơn 70 cố vấn, trợ lý thuộc hai viện Quốc hội Mỹ khóa mới. Những vị này đều liên quan đến quá trình hoạch định chính sách đối ngoại của Mỹ, quan hệ với châu Á và Việt Nam.
Tại cuộc tiếp tân, Đại sứ Phạm Quang Vinh thông báo Việt Nam đăng cai Hội nghị cấp cao diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC). Ông nói Việt Nam mong muốn chính quyền, quốc hội và các doanh nghiệp Mỹ tích cực tham gia.
Đại sứ Vinh nhắc lại là lãnh đạo Việt Nam đã mời Tổng thống Donald Trump dự Hội nghị APEC vào tháng 11/2017 và thăm Việt Nam trong dịp này. Cách đây hơn hai tháng, báo chí Việt Nam cho biết vào ngày 4/12/2016, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã điện đàm với ông Donald Trump, khi đó là tổng thống đắc cử, và đã mời vị tổng thống đắc cử thăm Việt Nam, dự hội nghị của 21 nền kinh tế ven Thái Bình Dương.
Chưa có thông báo từ Tòa Bạch Ốc liệu Tổng thống Trump có nhận lời mời và thực hiện chuyến thăm hay không.
Ông Trump lâu nay vẫn đưa ra những tuyên bố xem nhẹ các tổ chức đa phương và muốn các hoạt động của Mỹ “co cụm lại”. Do vậy, theo Giáo sư Ngô Vĩnh Long thuộc Đại học Maine, Mỹ, cho rằng khó dự đoán được vị tổng thống Mỹ đương nhiệm sẽ dự APEC ở Việt Nam hay không.
Giáo sư Long nhận định về các tác động trong trường hợp tổng thống Trump không tham dự:
“Ông Trump là người không thích các tổ chức đa phương. APEC là tổ chức cho tất cả Á châu. Nếu ông Trump không đi sang đó để dự thì đó là một cách mà có thể nói là làm nhục các nước trong vùng APEC. Nếu ông Trump không đi được vì lý do gì đó, thì chắc là ngoại trưởng hay là ai khác cũng phải đi bởi vì tất cả vấn đề rất là quan trọng. Nếu mà không theo truyền thống, càng ngày chính phủ của ông Trump sẽ càng bị lẻ loi. Cho nên tôi nghĩ rằng nếu ông Trump không đi ông cũng phải có cử chỉ xin lỗi, hoặc nói bận chuyện gì và phải đưa ít nhất là ngoại trưởng sang bên đó”.
Lần gần đây nhất một tổng thống Mỹ không tham dự APEC là năm 2013. Tổng thống Obama đã hủy việc dự APEC ở Bali, Indonesia do chính phủ Mỹ bị đóng cửa khi những tranh cãi về ngân sách giữa Tòa Bạch Ốc và các đảng viên Cộng hòa tại Quốc hội không ngã ngũ.
Trước đó 7 năm, Việt Nam lần đầu là chủ nhà APEC vào tháng 11/2006 và Tổng thống Mỹ Bush đã dự hội nghị cũng như thăm Việt Nam.
Chính phủ Việt Nam lâu nay vẫn đánh giá sự phát triển quan hệ Việt-Mỹ và các chuyến thăm của các tổng thống Mỹ như là các động thái giúp “nâng cao vị thế, uy tín và hình ảnh” của Việt Nam.
Trong khi đó, Giáo sư Long đánh giá rằng việc Tổng thống Trump đề ra chính sách “nước Mỹ trên hết” là đi ngược lại những nỗ lực của các tổng thống tiền nhiệm về đa phương hóa các quan hệ, các đối tác trong hàng chục năm qua. Ông cho rằng chính sách đó của ông Trump sẽ làm suy yếu Mỹ:
“Bây giờ Trump muốn Mỹ thành một người cowboy đi một mình thì tôi nghĩ rằng là sẽ làm cho Mỹ yếu thêm chứ không làm cho Mỹ mạnh thêm như ông ta nói. Ông ta không có kinh nghiệm về đối ngoại, cũng không có kinh nghiệm trong vấn đề đối nội. Tôi nghĩ rằng ông sẽ gặp một số bài học rất là cay đắng”.
Trong chưa đầy một tháng nắm quyền, sau những tuyên bố của ông Trump về đi ngược lại đa phương hóa, về bảo hộ mậu dịch, đầu tư vào hạ tầng ở Mỹ, và giảm thuế, thị trường chứng khoán đã phản ứng tích cực với các chỉ số Dow, S&P 500 và Nasdaq tăng trong nhiều ngày.
Tuy nhiên, Giáo sư Ngô Vĩnh Long cảnh báo cần thận trọng khi đưa ra mối liên hệ giữa các phát biểu của Tổng thống Trump với diễn biến trên thị trường chứng khoán:
“Những tuyên bố của ông này cũng giống như ta chích các liều thuốc tăng sức. Trong một thời gian ngắn, mình cảm thấy mình tăng sức. Nhưng dần dần nó sẽ làm mình suy yếu. Tôi nghĩ là một vài tháng nữa thị trường chứng khoán cũng sẽ xuống chứ không phải là lên đâu. Không thể nhìn thị trường chứng khoán để có thể hiểu được kinh tế của Mỹ trong những năm của Trump sẽ lên hay là xuống. Và tôi nghĩ sẽ xuống chứ không lên vì nhiều việc ông đã hứa không thể làm được”.
