Nghị trình làm việc dày đặc đang chờ đón các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN khi họ gặp gỡ tại Hawaii, trong bối cảnh Trung Quốc vẫn tuyên bố quyền kiểm soát trên hầu hết Biển Đông, bất chấp phán quyết của một toà án quốc tế, khẳng định rằng những tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc là bất hợp pháp.
Báo chí Việt Nam cho hay Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam, Đại tướng Ngô Xuân Lịch, là người dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự cuộc gặp này.
Các vùng lãnh hải quốc tế của Biển Đông là nơi qua lại của các thương thuyền với số lượng hàng hoá trị giá trên dưới 5 nghìn tỉ đôla mỗi năm, và Bộ trưởng Quốc phòng Ashton Carter tuyên bố Hoa Kỳ sẽ tiếp tục duy trì an ninh trong các vùng biển này của khu vực, bất chấp Trung Quốc có tuân thủ phán quyết của toà án quốc tế hay không. Ông phát biểu:
“Như chúng tôi đã chứng minh, chúng tôi sẽ tiếp tục bay ngang qua, điều tàu bè vào khu vực và hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép, chúng tôi sẽ tiếp tục làm điều đó.”
Ngoài vấn đề Biển Đông, một mối đe doạ khác cũng sẽ được mang ra thảo luận trong cuộc họp quy tụ các Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ-ASEAN. Đó là những cố gắng liên tục của Bắc Hàn để phóng các phi đạn đạn đạo liên lục địa.
Ông Gregory Poling, Giám đốc Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tại Washington nhận định:
“Một số phi đạn đạn đạo liên lục địa ấy không những chỉ bay ngang qua Nhật Bản, mà tại nhiều thời điểm, cả Philippines cũng đã được đặt trong tình trạng báo động. Đây được coi là một mối đe doạ có thể gây bất ổn trên toàn khu vực với những hậu quả tai hại, không chỉ cho những nước kề cận bán đảo Triều Tiên.”
Thêm vào mối đe doạ dai dẳng liên quan tới Bắc Hàn và Biển Đông, một mối đe doạ nguy hiểm khác vừa xuất hiện trong khu vực. Mối nguy này phát xuất từ bên kia nửa vòng trái đất. Ông Poling nói tiếp:
“Các mối đe doạ an ninh không truyền thống, và chủ nghĩa khủng bố đang ngày càng đáng quan tâm hơn, đặc biệt ở Đông Nam Á.”
Các giới chức quốc phòng cấp cao cảnh báo rằng vài trăm công dân các nước Đông Nam Á đã bị cực đoan hoá nay đã trở về từ Iraq và Syria, và trong thời gian sắp tới sẽ có thêm hàng trăm phần tử cực đoan như vậy trở về khu vực.
